Onderzoek naar de positie van de bedrijfsarts BA2020, de toekomst van ons vak Regionale nascholing NVAB Kring Noord 19 april 2012 Bart de Zwart Rienk Prins AStri Beleidsonderzoek en –advies Joost van der Gulden Radboud Universiteit

Aanleiding SER-advies ‘Een kwestie van gezond verstand’ (2009): gezondheidsbeleid in Nederland: aandacht positie bedrijfsarts Evaluatie van de Arbowet Afgelopen jaren vele ‘visies’ over knelpunten in positie van de bedrijfsarts door alle betrokken actoren: onderbouwing? Onafhankelijk onderzoek: SZW & VWS 2

Doel Objectivering van gesignaleerde knelpunten rond functioneren van bedrijfsartsen binnen de huidige (wettelijke) kaders Vier thema’s centraal: - toegankelijkheid van bedrijfsarts - onafhankelijkheid van bedrijfsarts - preventieve taken van bedrijfsarts - samenwerking met andere professionals 3

Onderzoeksmethoden Literatuuronderzoek: empirische gegevens Interviews met stakeholders (n=25) Enquête onder alle NVAB leden(n=591) Enquête onder werkgevers met contract (n=231) Enquête onder werknemers die afgelopen 12 maanden contact hadden met bedrijfsarts (n=220) Versnellingskamer SZW: toetsen oplossingsrichtingen 4

Toegankelijkheid ‘Kunnen’, ‘weten’ & ‘willen’ Afspraken over deskundige bijstand - 80-90% zeker afspraken Inhoud van het contract - 44% werkgevers basiscontract - bij 51% werkgevers inspraak werknemers Bekendheid met toegang - 53% werknemers geïnformeerd over toegankelijkheid - 30% van bedrijfsartsen bij >75% bedrijven zichzelf geïntroduceerd 5

Toegankelijkheid Vrije toegang - volgens 76% werknemers en 79% werkgevers Vertrouwensrelatie - 63% werknemers bedrijfsarts nooit gezien voor bezoek afgelopen 12 maanden - 80% bedrijfsarts nooit op werkvloer gezien - 26% werknemers niet goed op de hoogte van taken en bevoegdheden - opvatting onafhankelijke positie bedrijfsarts 6

Toegankelijkheid Keuze huisarts versus bedrijfsarts - 50% kiest niet eerder voor bedrijfsarts bij werkgerelateerde klachten - 50% hecht niet meer belang aan advies bedrijfsarts Bedrijfsarts of arboarts - 39% bedrijfsartsen geeft aan een of meerdere collega-artsen te hebben die geen bedrijfsarts zijn Verschillen: - kleine versus grote organisaties - zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus bij diensten 7

Onafhankelijkheid Ik kom regelmatig in situaties terecht dat ik niet meer onafhankelijk kan handelen conform geldende beroeps- of gedragscodes als gevolg van opstelling van: Zelfstandig Intern Extern Totaal De werkgever 14% 11% 27% 21% De werknemer 9% 4% 9% 9% De arbodienst - 8% 26% 22% 8

Onafhankelijkheid Wiens belangen dient de bedrijfsarts? Werkgever Werknemer - werkgever en werknemer: 62% 60% - met name werkgever: 18% 31% - met name werknemer: 20% 8% Medische gegevens: - benaderd door partijen om medische gegevens te verstrekken die vallen onder beroepsgeheim: 42% ‘soms’ en 22% ‘(zeer) vaak’ - 8% van deze groep geeft hier onder druk wel eens aan toe 9

Preventieve taken Huidige situatie - 67% van tijd verzuimbegeleiding en re-integratie - 80% bedrijfsartsen wil meer taken rond preventie arbeidsrisico’s en 70% meer taken rond leefstijl/ vitaliteit Inhoud contract - 44% werkgevers basiscontract Aanvullende financiering - lukt bij 60% van beoogde preventieve activiteiten 10

Preventieve taken Kennis en vaardigheden - 61% bedrijfsartsen van mening dat kennis en vaardigheden voor effectieve advisering over preventie verder kan worden verbeterd Verschillen: - kleine versus grote organisaties - zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus bij diensten 11

Samenwerking Samenwerking - tevredenheid over samenwerking met kerndeskundigen hoog, alsmede ergonomen, arbocuratieve dienstverleners, fysiotherapeuten, psychologen en maatschappelijk werkers - In mindere mate het geval voor samenwerking met verzekeringsartsen, accountmanagers, specialisten, re-integartiebedrijven, psychiaters en huisartsen Verwijzingen - groot aantal dienstverleners - 21% geen grote vrijheid in keuze dienstverleners - voor 41% vormt financieringssystematiek een belemmering 12

Samenwerking Casemanagers - 58% bedrijfsartsen van mening dat casemanagers werknemers met gezondheidsklachten te lang weghouden van de bedrijfsarts - 77% acht kans op privacy schending groot door inzet niet-medische casemanagers 13

Tevredenheid Werkgevers: tevredenheid met contract: 7,1 Werkgevers: tevredenheid met bedrijfsarts: 7,0 Werknemers: tevredenheid met bedrijfsarts: 7,2 14

Conclusies Op alle thema’s knelpunten in de praktijk die optimale arbodienstverlening belemmeren Meeste knelpunten betrekking op deel van de bedrijfsartsenpopulatie, gerelateerd aan organisaties, contracten, werksituatie BA, competenties BA. Knelpunten: bedrijfsartsen mkb en externe arbodiensten Gemiddeld voldoende rapportcijfer wg en wn Oplossingen: verbetering van schakels in proces 15

Oplossingsrichtingen Arbodiensten/bedrijfsartsen: - voorlichting - (bij)scholing - taakverdeling tussen disciplines Overheid - handhaving - herinvoering arbeidsomstandighedenspreekuur - financieringssystematiek Sociale partners - sectorale afspraken - voorlichting 16

Beleidsreactie overheid september 2011 Actoren oproepen om te voorzien in structurele voorlichting en informatievoorziening Toezicht op juist titelgebruik en melding beroepsziekten Stimuleren samenwerking (projecten) Overleg zorgverzekeraars financieringssystematiek verwijzingen Begin 2012 visie op positie bedrijfsarts in arbostelsel 17

Stand april 2012 30 maart 2012: brief staatssecretaris SZW aan Tweede Kamer: visie op stelsel gezond en veilig werken > beleidsagenda Betere verbinding bedrijfsgezondheidszorg met reguliere zorg > overleg VWS > najaar 2012 Oproep aan partijen voor aandragen initiatieven en voorstellen t.a.v. knelpunten positie bedrijfsarts Advies vanuit de SER Najaar 2012: bij onvoldoende perspectief voor structurele verbeteringen: kabinet komt zelf met plannen 18