Diabeteszorg en thuisverpleging Roseline Debaillie Verpleegkundig coördinator Wit-Gele Kruis van Vlaanderen NVKVV – 8 maart 2007

Prevalentie van diabetes 19 % van de thuisverpleegde patiënten heeft diabetes, d.i. 1 op 5! 12,5 % van de thuisverpleegde patiënten krijgt insuline-inspuitingen, d.i. 1 op 8 ! Het gaat overwegend over oudere type 2 patiënten met co-morbiditeit en problemen inzake therapietrouw 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Overzicht Zorgvernieuwingsproject diabetes: 1 maart 2003 Diabetesnomenclatuur thuisverpleging: 1 juli 2003 Aanpassing revalidatieovereenkomst DM en nomenclatuur thuisverpleging voor groep 3a: 1 mei 2006 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Zorgvernieuwingsproject diabetes 1 maart 2003 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Zorgvernieuwingsproject diabetes Comité Chronisch Zieken van de Wetenschappelijke Raad RIZIV Opdracht: zorgvernieuwingsprojecten uitwerken voor chronisch zieken (diabetes, chronische pijn, incontinentie, chronische psychiatrie …) Betrekken van patiëntenverenigingen bij de uitwerking van deze projecten 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Zorgvernieuwingsproject diabetes Negen aanbevelingen Invoering van een diabetespas Verbeteren van de toegankelijkheid van voedingsadvies Verbeteren van de beschikbaarheid van preventieve voetzorg Verbeteren van de beschikbaarheid van curatieve voetzorg 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Zorgvernieuwingsproject diabetes Negen aanbevelingen Verbeteren beschikbaarheid lipiden verlagende farmaca Verbeteren beschikbaarheid thera-peutische educatie Organisatie sensibilisatie en screening Richtlijnen voor zorgverleners eerste lijn Ondersteuning patiëntenverenigingen 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Diabetespas Pas aanvragen bij mutualiteit met een attest van de behandelende geneesheer Doelstellingen pas: duidelijke behandeldoelen educatie en info i.v.m. de nodige onderzoeken communicatie-instrument tussen zorgverleners Zowel conventie als niet-conventiepatiënten kunnen een pas aanvragen Aantal passen nu afgeleverd: 132.127 (1/2 gekende diabetici) 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Diabetespas Toegang tot dieetadvies Voor niet conventiepatiënten Dieetadvies: 2 keer/ jaar ½ uur Diëtiste: RIZIV-nummer hebben diabetespas invullen een voedingsdossier bijhouden rapportage aan voorschrijvende arts 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Diabetespas Honoraria Honorarium: 16,75 Terugbetaling: 15,08 (WIGW) of 12,57 (PUG) Uitbreiding van de regeling is momen-teel in onderhandeling 4 keer voedingsadvies per jaar bij nieuwe patiënten, patiënten die op insuline overgaan en bij nierinsufficiëntie 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Diabetespas Toegang tot podologisch advies Ook voor conventiepatiënten Podologisch advies vanaf risicoklasse 2b: 2 keer/ jaar 3/4 uur Podoloog: RIZIV-nummer hebben diabetespas invullen een dossier bijhouden rapportage aan voorschrijvende arts 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Diabetespas Honoraria Honorarium: 25,13 Terugbetaling: 22,62 (WIGW) of 18,85 (PUG) Uitbreiding momenteel in onder-handeling Uitbreiding met de risicoklasse 2a 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Andere aanbevelingen Curatieve voetzorg: deels gerealiseerd Lipiden verlagende farmaca: OK Therapeutische educatie: zie verder Sensibilisatie en screening: nee Richtlijnen: deels gerealiseerd (huisartsen nieuwe richtlijn) Werking diabetesverenigingen ondersteunen: OK 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Diabetesnomenclatuur thuisverpleging 1 juli 2003 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Diabetesnomenclatuur Kader = RIZIV = ziekte- en invaliditeits-verzekering = nomenclatuur thuisverpleging Inhoud van de nieuwe RIZIV-nomenclatuur m.b.t. diabetes Wat wordt er terugbetaald? Onder welke voorwaarden? Wie mag zich referentieverpleegkundige diabetes noemen? 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Minister Vandenbroucke Nieuwe opdrachten thuisVPK moeten worden ondersteund door een aangepaste nomenclatuur Complexe zorg aan chronisch zieken, vb. diabetes Werken met verpleegdiagnostiek, protocollen, referentieVPK Stimuleren van zelfredzaamheid, vb. zelftoediening van insuline 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Traject diabetes Nieuw hoofdstuk (IV) ingevoegd in de nomenclatuur van de thuisverpleging 6 nieuwe FF’s ingevoerd voor diabetespatiënten Diabetespatiënten = patiënten waarbij een behandeling met insuline wordt opgestart (alle nieuwe patiënten dus) Uitgesloten: diabetespatiënten in de ziekenhuisconventie (revalidatie-overeenkomst DM) 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Overzicht FF 1: opmaak verpleegdossier en overleg met de behandelende arts FF 2: individuele educatie tot zelfzorg FF 3: aanwezigheid vaste VPK bij educatie tot zelfzorg FF 4: individuele educatie tot inzicht FF 5: opvolging na educatie tot zelfzorg FF 6: begeleiding van een diabetespatiënt die niet overschakelt op zelfzorg 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Opmaak verpleegdossier en overleg met arts Verplicht overleg met de arts waarin de doelstellingen van de VPK zorg besproken worden en educatie voorgeschreven wordt Verpleegdossier omvat (cf. RIZIV-richtlijn) Verpleegkundige anamnese Verpleegkundige diagnoses Concrete verpleegplanning, incl. educatie-programma en verdere opvolging 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot zelfzorg Programma van min. 5 uur, gespreid in zittingen van min. 30 minuten Verslag in verpleegdossier en resultaten meedelen aan arts Inhoud van het educatieprogramma moet beantwoorden aan een RIZIV-richtlijn Enkel attesteerbaar door de referentie-verpleegkundige diabetes 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Aanwezigheid vaste VPK bij educatie tot zelfzorg Enkel attesteerbaar indien min. 2 zittingen werden bijgewoond, waaronder de laatste Bedoeling: ook de vast verpleegkundigen een stuk mee educeren en de link leggen met de opvolging na de educatie 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot inzicht Programma van min. 2 uur, in zittingen van min. 30 minuten Verslag in verpleegdossier Inhoud van het educatieprogramma moet beantwoorden aan de RIZIV-richtlijn Attesteerbaar door vaste verpleegkundige of referentieverpleegkundige diabetes 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Opvolging Na educatie tot zelfzorg Twee keer per kalenderjaar Voorgeschreven door de arts Opgenomen in het verpleegdossier Voor patiënten niet op zelfzorg Dagelijks Volgens een geactualiseerd verpleegplan (cf. RIZIV-richtlijn) 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Het verpleegdossier Verpleegkundige anamnese: Identificatiegegevens allerhande, link met diabetespas (houder pas? coördinaten diëtiste & podoloog/pedicure), diabetesconventie (J/N?), project diabetische voet … Verpleegkundige diagnoses: aftoetsen van kennistekort, therapieontrouw, infectiegevaar, huiddefect, pijn, vrees … Verpleegplanning: Het gekozen educatietraject, de afspraken i.v.m. injecteren insuline (materiaal, naaldlengte, zonerotatie), aanpassingen insuline, voetcontrole, gewichtscontrole , glycemiecontrole … 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot zelfzorg Enkel attesteerbaar door de referentie-verpleegkundige diabetes Min. 5 uur: verplichte onderwerpen (1) Algemene uitleg: wat is diabetes? Relatie insuline, voeding, medicatie en beweging Praktische instructie optrekken insuline, pen, inspuittechniek, zonerotatie … Bewaring van insuline 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot zelfzorg Min. 5 uur: verplichte onderwerpen (2) Aanleren van zelfmonitoring: techniek, lezen en interpreteren van resultaten, bijhouden van resultaten, wanneer zeker de dokter raadplegen Advies aanschaf meter Informatie over bestaande tegemoet-komingen: diabetespas (dieetadvies, podologisch advies), VDV, mutualiteiten, … 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot zelfzorg Min. 5 uur: verplichte onderwerpen (3) Hypo- en hyperglycemiebeleid: hoe herkennen en wat eraan doen Aandachtspunten i.v.m. de preventie van complicaties: voeten, ogen, nieren, cardio-vasculair Aandachtspunten i.v.m. gezonde voeding 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot inzicht Attesteerbaar door de referentieverpleeg-kundige diabetes of de vaste verpleeg-kundige Min. 2 uur: verplichte onderwerpen (1) Uitleg verpleegplan diabetes: wat doen we en waarom doen we dit (vb. zonerotatie, voet- en gewichtscontrole …) Beknopte uitleg: wat is diabetes Uitleg hypo-hyper: symptomen en wat te doen 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Educatie tot inzicht Min. 2 uur: verplichte onderwerpen (2) Bewaring van insuline Tips gezonde voeding Praktische tips voor preventie voet-problemen Informatie rond bestaande tegemoet-komingen: diabetespas (dieetadvies, podologische advies), VDV, mutualiteiten … 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

ReferentieVPK diabetes A1 of A2 verpleegkundigen Studiebewijs bijkomende opleiding van min. 40 uur in een opleidingsinstituut erkend door het Departement Onderwijs Onderwerpen die aan bod moeten komen: fysiologie, pathologie en erfelijkheid voedingsadviezen voor diabetici orale antidiabetica en interacties insulinetherapie zelfcontrole 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

ReferentieVPK diabetes Acute en chronische complicaties Follow-up en onderzoeken Begeleiding van chronisch zieken Therapeutische patiënteneducatie Werken in een diabetesteam Diabetes en maatschappij Wetgeving en beroepsethiek inzake diabeteszorg RIZIV-nummer aanvragen (zoals elke thuisVPK) om te kunnen factureren aan de mutualiteit: nu een 500-tal voor België Verplicht hun bekwaamheid op peil te houden 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Facturaties WGK 2005 - 2006 Verpleegdossiers nieuwe patiënten: 2005: 1042 2006: 1191 Educaties tot inzicht: 2005: 218 2006: 363 Educaties tot zelfzorg: 2005: 111 2006: 193 Conclusie: 39,6 % van de nieuwe patiënten werd geëduceerd, waarvan 14 % tot zelfzorg 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Aanpassing van de revalidatieovereenkomst DM en de nomenclatuur thuisverpleging voor groep 3a 1 mei 2006 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Revalidatieovereenkomst DM Conventiecentrum (ziekenhuis) sluit een overeenkomst af met het RIZIV Zelfregulatie: ‘alle aspecten van de behandeling van diabetes met inbegrip van de bepaling van de glycemie, de aanpassing van de insulinedosis, de inspuittechniek, de identificatie van hypoglycemie-symptomen en de correctie daarvan, de integratie van lichaamsbeweging in het schema van inspuitingen en maaltijden en het opstellen van een evenwichtige voeding’ Zelfcontrole: minder intensieve vorm 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Revalidatieovereenkomst DM Doelstellingen (cf. wetenschappelijke studies): euglycemie voorkomen van complicaties vertragen van complicaties Verschillende programma’s: groep 1: zeer intensieve patiënten groep 2: intensieve patiënten groep 3: minder intensieve patiënten 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Groep 1 3 of meer injecties per dag 4 glycemiemetingen per dag Minimum 120 metingen per maand Type 1 patiënten Ongeveer 38 % van de conventiepatiënten Ongeveer 6 % van de diabetespatiënten die thuisverpleging krijgen 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Groep 2 3 of meer injecties per dag 4 dagcurves per week Minimum 60 metingen per maand Tussengroep: type 1 en type 2 diabetes Ongeveer 9 % van de conventiepatiënten Ongeveer 2 % van de diabetespatiënten die thuisverpleging krijgen 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Groep 3 2 of meer injecties per dag 2 dagcurves per week Minimum 30 metingen per maand Type 2 diabetes Ongeveer 53 % van de conventiepatiënten Ongeveer 66 % van de diabetespatiënten die thuisverpleging krijgen (!) 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Probleemstelling Registratie WGK mei 2004 55,7 % van diabetespatiënten thuis verpleegd zijn patiënten die ook in de revalidatieovereenkomst zitten (materiaal) Gevolg voor thuisverpleging: geen educatie meer mogelijk (cumulverbod) 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Oplossing Groep 3 opgesplitst in: 3a: type 2 diabetes 3b: type 1 diabetes, diabetici na transplantatie, zwangerschapsdiabetica, nierdialysepatiënten Groep 3a: bijkomende voorwaarden GMD + diabetespas + 2 consultaties per jaar voor opvolging diabetes bij de huisarts Samenwerkingsprotocol diabetesteam en huisarts 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Oplossing Aanpassing van de nomenclatuur van de thuisverpleegkundigen Schrappen van het cumulverbod voor de groep 3a patiënten met ingang van 1 mei 2006 Sedert 1 mei 2006 voor groep 3a: Starteducatie en materiaal via het conventie-centrum Verdergezette educatie tot zelfzorg of tot inzicht kan thuis gebeuren 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Samenvatting Nieuwe regeling voor de thuisverpleging Sedert 1 juli 2003 kan er educatie gegeven worden aan patiënten die tot nu toe uit de boot vielen Sedert 1 mei 2006 komt ook de groep 3a uit de ziekenhuisconventie in aanmerking voor verdere educatie thuis (na opstart in het ziekenhuis) De educatie kan 2 vormen aannemen: ‘educatie tot zelfzorg’ of ‘educatie tot inzicht’ volgens de mogelijkheden die de patiënt nog heeft 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Samenvatting Nieuwe regeling voor de thuisverpleging In het verpleegdossier wordt de link gelegd met de diabetespas en de conventiecentra Er is verplicht overleg met de arts (keuze van het educatietraject en de VPK opvolging zijn op voorschrift) De educatie tot zelfzorg wordt gegeven door opgeleide referentieVPK diabetes 02/03/07 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen