Landbouw-Economisch Bericht juni 2014 Petra Berkhout

Landbouw en economie

 Minder volume, hogere prijzen => stijging bruto productiewaarde primaire land- en tuinbouw tot 27,2 miljard euro ● Uitzondering is de rundveehouderij  Sectorinkomen 2,6 miljard, hoger dan in 2011 en 2012  Bijdrage agrocomplex aan economie en werkgelegenheid rond de 9%. Circa een derde o.b.v. buitenlandse grondstoffen

Belang deelcomplexen Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenheid 2012 Akkerbouw Glastuinbouw Opengrondstuinbouw Grondgebonden veehouderij Intensieve veehouderij Visserij Totale agrocomplex100.0 a Gebaseerd op binnenlandse grondstoffen. Bron: Agrarische input-outputtabel, bewerking LEI.

Landbouw en economie, vervolg  Inkomen uit bedrijf in 2013 gemiddeld euro  Licht gedaald ten opzichte van 2012, toen een relatief hoog inkomen werd behaald  Hoger dan de vijfjarige gemiddelden voor en  Spreiding inkomens uit bedrijf is groot  Van buiten bedrijf gemiddeld euro

Inkomstenbronnen  Inkomen uit bedrijf vooral bepaald door de opbrengsten van land- en tuinbouwproducten  Ruim 8% opbrengsten uit niet-agrarische activiteiten en subsidies ● subsidies => vooral bedrijfstoeslagen. Gemiddeld ongeveer euro ● voor melkvee- en akkerbouwbedrijven => euro en euro afkomstig uit toeslagen en subsidies (2012)

Spreiding inkomens  Spreiding tussen bedrijven, jaren en sectoren groot  2013 => leghennenhouders en glasgroentetelers, met name tomatentelers, relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-laagste inkomens  2013 => akkerbouwers en potplantentelers relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-hoogste inkomens

In –en uitvoer 2013  Groei agrarische handel  Invoer in totaal bijna 56 mrd. euro (+2%)  Uitvoer in totaal ruim 83 mrd. euro (+5%)  Belangrijkste exportproducten EU: ● Vlees (7,45 mrd. euro); ● Sierteeltproducten (6,7 mrd. euro) ● Zuivelproducten (4,7 mrd. euro) ● Margarine, vetten, oliën (4,1 mrd. euro).

Landbouw en milieu/dierenwelzijn

Milieudruk  Wisselend beeld  Voor broeikasgassen en ammoniak is doel in zicht dan wel bereikt  Gebruik bestrijdingsmiddelen neemt toe en is nu gelijk aan gebruik in 2000; in jaren ‘90 => halvering ● Volume productie nauwelijks gegroeid

Milieudruk - vervolg  Mest en mineralen vormen nog altijd grootste probleem  Druk op mestmarkt kan verder toenemen door groei melkkoeien en achterblijven mestverwerkingscapaciteit ● melkveestapel tussen met 5,6% gegroeid (prognose PBL-studie was 9% in ) ● groei al voor twee derde bereikt

Structuurontwikkelingen

 Totaal aantal bedrijven daalt tot (-1,9%) ● => jaarlijkse afname 3,3% ● vanaf 2007 => 2,1%  (1 ste kwartaal) circa 950 faillissementen (bijna 3% van totale daling aantal bedrijven) ● Bijna 90% in de plantaardige sectoren ● In was afname aantal bedrijven in de plantaardige sectoren in 1 op de 10 gevallen het gevolg van een faillissement

Regionale structuurverschillen  Ruim de helft van de landbouwbedrijven in 2013 in de verstedelijkte regio’s  In sterk verstedelijkte regio’s snellere daling van het aantal landbouwbedrijven dan in de verstedelijkte en minder verstedelijkte regio’s ● relatief grote druk van andere functies op de landbouwgrond  Grondbeslag landbouw anno ,847 mln ha

Regionale structuurverschillen Minder verstedelijkte regio’s Verstedelijkte regio’s Sterk verstedelijkte regio’s Nederland Aantal landbouwbedrijven, w.v. (%) akkerbouw opengrondstuinbouw glastuinbouw melkveehouderij overige graasdieren intensieve veehouderij combinaties 4424

Arbeid  In arbeidsjaareenheden (-2,2%)  Aandeel gezinsarbeid daalde in van 84 naar 58%  Gezinsbedrijf (meer dan 50% gezinsarbeid) nog wel dominante vorm, dat blijft het ook

Land- en tuinbouwbedrijven naar aandeel gezinsarbeid per bedrijfstype, 2013 Bedrijfstype Aandeel in totaal aantal bedrijven per bedrijfstype, 2013 (%) rechtspersoon< 50%50-90%>= 90% akkerbouw glastuinbouw tuinbouw open grond melkvee overig graasdier42787 intensieve veehouderij gecombineerd totaal661474

Natuurbeheer  Op 1 januari ha onder agrarisch natuurbeheer; zo’n ha binnen en een kleine ha buiten de EHS  Lichte toename tov 1 januari 2012 ( ha)  Beheer straks enkel via collectieven  Van 161 ANV’s naar circa 40 collectieven => schaalvergroting  Effectiviteit onder druk?

Vragen?