Hoofdstuk 13 Pensioensparen Beleggingsleer Siem de Ruijter Jan Van Doorslaer Hoofdstuk 13 Pensioensparen

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Definitie Wettelijke pensioenleeftijd: 65 jaar wettelijk pensioen = 1ste pensioenpijler loontrekkende en zelfstandigen gemiddeld 30 % - 40 % van vroeger inkomen ambtenaren gemiddeld 60 % van hun vroeger inkomen Drie pensioenpijlers om aan te vullen dit hoofdstuk gaat over 3de pensioenpijler opmerking: ambtenaren kunnen geen gebruik maken van de 2de pensioenpijler © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Eerste pensioenpijler Wettelijk pensioen rustpensioen overlevingspensioen Repartitieprincipe aantal beroepsactieven daalt aantal gepensioneerden stijgt Bedrag van pensioen afhankelijk van loopbaan loontrekkende en zelfstandigen: volledige loopbaan ambtenaren: laatste 5 jaar © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer p. 323 p. 324 www.zilverfonds.be www.kenuwpensioen.be www.mypension.be © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Tweede pensioenpijler Aanvullend pensioen voor werknemers groepsverzekering door onderneming of hele sector premies geheel of gedeeltelijk betaald door werkgever fiscaal voordeel als werknemer ook bijdrage betaalt bij pensionering wel eindbelasting als men van werk verandert werknemer kan groepsverzekering verder zetten geen verdere stortingen doen en bedrag laten staan © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Tweede pensioenpijler Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen (VAPZ) bij sociale kas of verzekeringsmakelaar gewoon VAPZ sociaal VAPZ biedt extra waarborgen bv. bij invaliditeit stortingen beperkt tot bepaald % van belastbaar netto-inkomen recht op belastingvermindering vermindering sociale bijdragen eindbelasting © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Tweede pensioenpijler Andere formules voor zelfstandigen mee instappen in groepsverzekering werknemers bedrijfsleidersverzekering individuele pensioentoezegging Ambtenaren kunnen geen gebruik maken van 2de pensioenpijler © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Derde pensioenpijler Individuele spaarinspanning Overheid verleent fiscaal voordeel Twee systemen pensioensparen langetermijnsparen Mogen gecombineerd worden Toegankelijk voor iedereen wordt besproken in dit hoofdstuk © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Vierde pensioenpijler Spaargeld zonder fiscaal voordeel Eigen aanvulling op pensioen spaar- en termijnrekeningen obligaties aandelen onroerend goed ... worden besproken in de andere hoofdstukken van dit handboek © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Vierde pensioenpijler Opmerkingen soms toch fiscale voordelen bv. aankoop woning zelfstandige die onderneming heeft opgebouwd en verkoopt op pensioenleeftijd = 4de pensioenpijler geen wettelijke verplichtingen zoals duurtijd, leeftijd … men beheert zelf p. 326 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Soorten Mogelijkheden binnen de derde pensioenpijler Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel (Tak21) Fiscaal pensioensparen Pensioenspaarfonds Pensioenspaarverzekering Voorbeeld p. 326 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel TAK 21 Gegarandeerd rendement + winstdeelname Synoniem: ‘langetermijnsparen’ Wanneer kan men starten? zodra men belastbaar beroepsinkomen in België heeft © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Fiscaal pensioensparen Voorwaarden wonen in België 18 – 64 jaar minimale periode: 10 jaar binnen die periode: minstens 5 jaarlijkse stortingen keuze tussen pensioenspaarfonds pensioenspaarverzekeirngen © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Fiscaal pensioensparen Pensioenspaarfonds er wordt belegd in aandelen, obligaties en cash soorten defensieve neutrale dynamische indien bank meerdere soorten aanbiedt mogelijkheid om kosteloos over te schakelen voorbeeld men start met dynamisch pensioenspaarfonds tegen pensioenleeftijd schakelt men over naar defensief © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Fiscaal pensioensparen Pensioenspaarverzekering gegarandeerd rendement + winstdeelnamen meer zekerheid dan pensioenspaarfonds maar potentiële return pensioenspaarfonds hoger p. 327-329 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Veiligheid Pensioenspaarfonds Strenge regels dan traditionele fondsen zeer uitgebreide regels portefeuille moet voldoende gespreid zijn maximaal 75 % in aandelen of obligaties maximaal 20 % in vreemde munten maximaal 10 % mag belegd worden in cash specifieke regels rond welke aandelen en obligaties … © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Veiligheid Pensioenspaarfonds Gemiddelde return pensioenspaarfonds: 6,7 % pensioenspaarverzekering: 4,2 % MAAR: pensioenspaarfonds: sommige jaren sterk negatieve return halen voorbeeld: in 2008 dalingen van 25 % - 30 % BELANGRIJK: beleggingshorizon moet lang genoeg zijn leeftijd 30 jaar <> leeftijd 55 jaar © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Veiligheid Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel Pensioenspaarverzekering Gegarandeerd rendement 2,5 – 3 % Lange termijn: potentiële return lager dan fonds © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Liquiditeit Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel Af te raden bedrag vroegtijdig af te halen (voor einde contract) Reden aanslagvoet 33 % © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Liquiditeit Pensioenspaarverzekering Bedrag niet afhalen voor leeftijd 60 jaar Reden: aanslagvoet 33 % Bedrag afhalen voor 60ste indien men aan aantal voorwaarden voldoet aanslagvoet 10 % voorwaarden men moet al met vervroegd of brugpensioen zijn het contract moet minstens 10 jaar lopen men moet al minstens 5 stortingen hebben gedaan elke storting moet minstens 5 jaar in het fonds zitten © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Liquiditeit Pensioenspaarfonds af te raden af te halen voor leeftijd 60 jaar aanslagvoet: 33 % aanslagvoet: 10 % voorwaarden idem bij pensioenspaarverzekering wel toegelaten: overdracht naar fonds andere bank bijvoorbeeld: bij betere voorwaarden voorwaarden men moet volledig bedrag overdragen het bedrag moet rechtstreeks van het ene pensioenspaarfonds naar het andere worden overgedragen (dus niet mogelijk bedrag kort op bv. spaarrekening te zetten) © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Liquiditeit Pensioenspaarfonds Overdracht van fonds naar verzekering of omgekeerd niet mogelijk tenzij men laat uitkeren (33 %) en herbelegt Mogelijkheid om bedrag te laten uitkeren na leeftijd van 65 jaar bijvoorbeeld: als beurs dip vertoont © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Return Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel Gegarandeerd rendement + winstdeelname Elk jaar ontvangt men overzicht met gestorte bedragen vermoedelijke eindbedrag op pensioenleeftijd Pensioenspaarfonds Afhankelijk van aard fonds defensief neutraal dynamisch Afhankelijk van prestaties fonds, duurtijd … © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Return Pensioenspaarverzekering Gegarandeerd rendement + winstdeelname Elk jaar ontvangt men overzicht met gestorte bedragen vermoedelijke eindbedrag op pensioenleeftijd p. 332 www.spaargids.be (klikken op ‘sparen’ en daarna op ‘pensioensparen’) © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Fiscaliteit Mogelijkheden binnen de derde pensioenpijler Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel (Tak21) Fiscaal pensioensparen Pensioenspaarfonds Pensioenspaarverzekering Korf van 2 200 EUR Korf van 910 EUR Inkomstenjaar 2011 (aanslagjaar 2012) Korf van 2 120 EUR Korf van 880 EUR Inkomstenjaar 2012 (aanslagjaar 2013) Korf van 2 200 EUR Korf van 910 EUR © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 2 200 EUR Afhankelijk van inkomen Bedrag afhankelijk van bedrijfsinkomen Berekening 15 % van de eerste schijf van 1 730 van het nettobedrijfsinkomen 6 % van de rest van het nettobedrijfsinkomen Maximumbedrag bereikt bij nettobedrijfsinkomen van +/- 34 000 EUR Praktisch: softwareberekening belastingen www.taxonweb.be www.dvv.be/taxweb/ Sofisk © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 2 200 EUR Belastingbesparing: 30 % Voorwaarden voor belastingvermindering contract moet aangegaan zijn voor leeftijd van 65 jaar ten minsten lopen tot 65ste bovendien een looptijd hebben van minstens 10 jaar indien men contract aangaat op zijn 62ste loopt het tot de dag dat men 72 wordt © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 2 200 60ste verjaardag belasting van 10 % op de op dat moment opgebouwde spaarreserve via de gewaarborgde rentevoet winstdeelname: dus vrij van heffing Indien men pas polis afsluit na zijn 55ste wordt heffing pas ingehouden na 10 jaar Heffing = definitieve eindbelasting nadien geen belasting of heffingen meer als men nog premies stort nadien geven die nog recht op aftrek! Voorbeeld p. 334 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 2 200 EUR Men mag polis laten lopen tot na zijn 65ste geen nieuwe polissen afsluiten na zijn 65ste Daarom interessant om te laten lopen tot bv. 99ste men kan verder premies blijven storten zo lang het past en zo van fiscaal voordeel genieten indien men dat wenst kan men toch al voor die leeftijd stoppen met storten van premies of geld geheel of gedeeltelijk opvragen © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 2 200 EUR Beide partners recht op deze korf Opgelet: korf wordt ook gebruikt voor kapitaalaflossingen en intresten hypothecaire leningen premies van schuldsaldoverzekeringen Best geen stortingen langetermijnsparen doen als korf al vol zit reden: als minstens 1 premie van contract is afgetrokken volledige contract valt onder heffing van 10 % dus ook spaarreserves die geen 10 % hebben opgebracht omdat korf al vol was Voorbeeld p. 335-336 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 910 EUR Belastingbesparing: 30 % Kan opgevuld worden met pensioenspaarfonds pensioenspaarverzekering Heffing 10 % op 60ste verjaardag indien men voor zijn 55ste is gestart indien men na zijn 55ste is gestart belast op 10de verjaardag van eerste storting © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 910 EUR Pensioenspaarfonds Heffing op 60ste verjaardag berekend op stortingen gekapitaliseerd aan 4,75 % (6,25 % voor stortingen van voor 1993) wordt dus belast op fictief geschatte opbrengst Tussen 60ste en 64ste kan men nog 5 keer bedrag storten men krijgt hierop nog fiscaal voordeel zonder er achteraf heffing op te betalen laatste storting: uiterlijk op 31/12 van het jaar waarin men 64 wordt jaar dat men 65 wordt kan men geen storting meer doen men kan fonds wel laten staan, bv. als beurs fors is gedaald © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 910 EUR Pensioenspaarverzekering Heffing op 60ste verjaardag berekende op dat moment opgebouwde spaarreserve via de gewaarborgde rentevoet winstdeelname: is dus vrijgesteld van heffing Tussen 60ste en 64ste kan men ook nog 5 keer bedrag storten men krijgt hierop nog fiscaal voordeel zonder hierop achteraf heffing te betalen laatste storting: uiterlijk op 31.12 van het jaar waarin men 64 wordt jaar dat men 65 wordt kan men geen storting meer doen © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Korf van 910 EUR Pensioenspaarverzekering vanaf jaar dat men (deel van) bedrag laat uitbetalen geen recht meer op belastingvermindering ook niet meer in jaar van uitbetaling kapitaal wordt uitgekeerd op vervaldag in principe op 65 jaar p. 337 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Kosten Individuele levensverzekering met fiscaal voordeel Instap- en uitstapkosten Uitstapkosten meestal niet verschuldigd tijdens laatste jaren contract bij pensionering Stortingen na 01.01.06 verzekeringstaks: 1,1 % Sterk verschillend van financiële instelling Vergelijk! in combinatie met gegarandeerd rendement en winstdeelname www.spaargids.be of www.morningstar.be © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Kosten Pensioenspaarfonds Instapkosten storting: 910,00 EUR – 2 % kosten nettostorting: 910,00 – 18,20 EUR = 891,80 EUR Beheerskosten worden jaarlijks aangerekend 2 % instapkosten / 0,25 % beheerskosten 0 % instapkosten / 1 % beheerkosten minder zichtbaar (maandelijks wordt 1/12de aangerekend) Grote verschillen, afhankelijk van financiële instelling © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Kosten Pensioenspaarverzekering Instap- en uitstapkosten Uitstapkosten meestal niet verschuldigd tijdens laatste jaren contract bij pensionering Stortingen na 01.01.06 verzekeringstaks: 1,1 % © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Topic: voorbereiding SSV Korf 2 200 EUR langetermijnsparen kapitaalaflossingen en intresten van hypothecaire lening premies van schuldsaldoverzekering Korf in functie van nettobedrijfsinkomen verschillend van persoon tot persoon Als iemand lening afsluit korf meestal al benut met lening meestal geen ruimte meer voor premies SSV © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Topic: voorbereiding SSV Daarom meestal pas langetermijnsparen als lening is afgelost in de loop van de jaren nettobedrijfsinkomen stijgt en bedrag korf groter wordt Schuldsaldoverzekering niet wettelijk verplicht meeste banken vragen toch om dit af te sluiten Voorbeeld p. 329 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Topic: voorbereiding SSV Premies die men betaalt afhankelijk van ontleende bedrag leeftijd verzekerde geslacht verzekerde roker of niet … (soms medische vragenlijst) Eenmalige premie <> spreiding betaling premies Geven recht op belastingvoordeel van 30 % Indien korf 2 200,00 EUR nog niet is opgevuld Voorbeeld p. 340 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

Topic: voorbereiding SSV Mogelijke oplossing vergt wel enige planning jaren voor afsluiten hypothecaire lening individuele levensverzekering afsluiten hierop heeft men fiscaal voordeel bij aangaan lening deze gebruiken om SSV te betalen Voorbeeld p. 340 © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Simulatie Pensioensparen Langetermijnsparen Hoeveel bedraagt mijn korf van 2 200 EUR? Hoeveel bedraagt fiscaal voordeel? … Voorbeeld: www.dvv.be/taxweb/ © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer

© Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer Simulatie © Uitgeverij De Boeck Beleggingsleer