Vastgoed Kwetsbaarheid, verleidingen en risico’s: binnenuit en van buitenaf Lou Mennens en Moniek Bouland

Vastgoed – 2 opdrachten voor lokaal bestuur Bescherm gemeentelijk apparaat Bescherming ambtenaren en bestuurders tegen integriteitsrisico’s (verleidingen, schendingen door derden en valse of lastig onderzoekbare beschuldigingen); Bescherming tegen oneigenlijke, ongewenste marktpraktijken (slechte deals – ongelijk speelveld) Draag bij aan bestrijding criminaliteit door aanpak “crimineel vastgoed” Intern Defensief Extern Offensief

Vastgoed – intern Defensief Intern Aan/verkoop vastgoed: een van de meest kwetsbare processen binnen gemeenten Grote (financiële) belangen Kennisintensief – specialisten, kennismonopolies Direct contact met professioneel opererende, sterk verweven en weinig inzichtelijke markt Waardebepalingen “zacht” (in een dalende, “volatiele” markt) Politiek belang groot (doelfocus, waarmaken) Beheersing veelal onder de maat Veel lang zittende medewerkers Opereren veelal alleen Niet zelden onder directe aansturing van wethouder of burgemeester Controle vaak slecht georganiseerd – kwalitatief, kwantitatief onderbezet Gevolg: Vele zichtbare en onzichtbare incidenten en onderzoeken

Vastgoed – intern Zomaar een greep…. Oneigenlijke gunning : eigen belang, wederdienst, persoonlijke relaties, gronddeals Budgetoverschrijdingen: niet melden, verstoppen en overhevelen Oneigenlijke prijsbepaling : dubieuze taxaties, kickback, verwevenheid taxatiebureau en aan- of verkoper Intern Defensief

Vastgoed – extern (offensief) De manier om crimineel vermogen te witten, weg te sluizen, te investeren Veiligheid, leefbaarheid en integriteit onder druk Draagt bij aan vestigingsklimaat voor de georganiseerde misdaad industrie Extern Offensief

Vastgoed- extern Vastgoedbranche meest ongecontroleerde branche Waarde vastgoed is onduidelijk Per jaar wordt 18,5 miljard crimineel vermogen hoofdzakelijk via de vastgoedbranche gewit Door criminelen wordt in vastgoed geïnvesteerd om een constante geldstroom te genereren (productie wiet, xtc etc). Witwassen via vastgoed corrumpeert makelaars, notarissen , ambtenaren en bestuurders. Extern Offensief

Wat kunt u doen? Defensief Intern Offensief Extern Vaststellen: hoe zit dat binnen uw (ambtelijke) organisatie? Waar zitten specifieke risico’s? Hoe (on)beheerst is het proces? Vanaf morgen beginnen met: Functieroulatie en vier-ogen principe (niet alleen op papier!) Betrouwbare taxatie(bureaus) Extra aandacht intern en externe controle (door profs) Wethouders onderhandelen niet over vastgoed en grond. Burgemeesters ook niet. Vaststellen: hoe zit het met het “criminele vastgoed” in uw gemeente? Inventarisatie-0-meting. Schouw + politie informatie/sfeerbeeld Aanwijzen van een gebied of straat. Instellen lokaal of interlokaal team Inventarisatie van panden in betreffend gebied door team aan de hand van open en half open bronnen. Indien noodzakelijk gesloten bronnen op grond van het Riec-convenant bevragen Handhaven of geïntegreerde aanpak Professioneel en goed gepland Maak ambtenaren weerbaar. Bescherm bestuurders en ambtenaren tegen te verwachten druk / dreiging Extern Offensief

Ten slotte…. Van lokaal bestuur steeds vaker een bijdrage verwacht in de bestrijding van “criminaliteit” (vastgoed, out-law bikers, wiet etc.) Voorwaarden: Doordachte strategie van handhaving tot vervolging en berechting (OM/politie pakken door) Goede samenwerking – gezamenlijk optrekken – gezamenlijk statement- “….bestuurders mogen onder geen beding alleen komen te staan….” Voldoende bescherming van bestuurders en ambtenaren – dreiging is onacceptabel – QQ dreiging vraagt om een QQ antwoord in gezamenlijkheid. “Handen af van onze bestuurders / ambtenaren!” Nog onvoldoende georganiseerd Dreiging komt steeds vaker voor Beschermingsmaatregelen laten te wensen over – wie, hoe en wat? Gezamenlijk optreden / niet mis te verstaan collectief antwoord blijft uit. Zie casus Kerkrade Gevoel van onvoldoende beschermd / effectief zijn leidt (op den duur) tot terughoudendheid…. Offensief optreden? “Begin with the end in mind…” en zorg voor weerbaarheid / bescherming (defensief)