Stoornissen bij kinderen Bert Frieling sociaal psychiatrisch verpleegkundige / orthopedagoog E. ggzadvies@kpnmail.nl M. 06 131 69 131 www.ggzadvies.nl

Huidige situatie 78 % van de kinderen heeft geen problemen. dus 22% van de kinderen heeft “iets”.

Niet kind eigen Mishandeling Seksueel misbruik Pesten Zindelijkheid PTSS Separatie angst Gezinsproblemen ……

OORZAKEN niet kind eigen factoren Samenleving Macht Religie Gezinsstructuur Traditie Emotionele verwaarlozing Fysieke mishandeling ……

SIGNALEN Er zijn ruim 120 signalen die betrekking hebben op kinderen met of in een probleemsituatie. Niet alle kinderen laten signalen zien!

Signalen Normaal gedrag Afwijkend gedrag Lichamelijke klachten Psychische klachten Psychosomatische klachten Relationele problemen Concentratieproblemen Leerproblemen

RISICOFACTOREN Handicap bij kinderen Samengestelde gezinnen Weinig weerbaar Moeilijke jeugd (ouders) Psychiatrie Relatie problemen Sociaal isolement Pedagogische onmacht Verwaarlozende / autoritaire opvoeding Overbelasting ouder(s)

Kind eigen probleem AD(H)D ASS NLD MCDD ODD CD Leerproblemen

Oorzaak kind eigen Genetisch 90% Bij ASS Autisme= extreme mannelijkheid wiskunde mannen beter in abstract denken testosteron-hypothese ringvinger-wijsvinger

-Prikkelselectie stoornis AD(H)D -Prikkelselectie stoornis -Groot verschil tussen ♀♂ in de kinderleeftijd

3 verklaringstheorieën ASS Tom = Theory of mind Gevoelens en gedachten inschatten Gedrag verklaren en voorspellen Centrale coherentie Heb je nodig bij het vormen en in stand houden van relaties Executieve functies Plannen en uitvoeren van taken

AD(H)D en ASS Minder gevoelig voor sociale signalen Problemen in planning Chaos in het dagelijks leven (soms bij ASS) Bij kinderen veel co-morbiditeit

Onderscheid ADHD Autisme Hebben prikkels nodig om goed te kunnen werken Moeite met soc. sit. door weinig concentratie Invoelingsvermogen goed bij rust Weinig oog voor detail Chaos door concentratiegebrek Autisme Prikkelarme omgeving nodig Moeite met soc. sit. door niet kunnen inschatten of handelen Vanuit ratio ‘indenken’ Denken vanuit details Chaos door onvermogen lijn aan te brengen

ASS bij jongens en meisjes Snel afgeleid Weinig doen-alsof-spel Weinig contacten Problemen met communicatie Vaak gedragsproblemen externaliserend . Meisjes . Goede concentratie . Wel doen-alsof-spel . Wel contacten . Milde problemen in communicatie . Weinig / zelden gedragsproblemen . Internaliserend

Meisjes met ASS Vaak goed gemotiveerd op school Sociale vaardigheden relatief goed Relatief goed oogcontact Gezichtsuitdrukkingen Overmatig intensieve hobby’s - ‘Gewone’ hobby's zoals lezen of dieren - Maar dan intensief - Valt minder op dan vreemde hobby’s

DUS De meisjes vallen niet op bij leerkrachten Passen zich aan / kopiëren Maar: vallen wel op bij andere meisjes Want bij meisjes: - Doe-alsof-spel (poppenhoek) - Rollenspel (verkleedhoek) - sociale codes (kletsen, kleding, vriendinnen)

Meisjes met ASS • Eerder geconfronteerd met anders-zijn • Vooral door leeftijdsgenoten • Sociale codes ‘strakker’(delen, kletsen) • minder ruimte voor individualiteit • Proberen te kopiëren • Maar aanpassen lukt nooit 100% • Veel schaamte en terugtrekken • Trauma’s door (subtiel) pesten

Jongens met ASS Minder sociaal / communicatief dan meisjes met ASS Maar valt minder op Teruggetrokken is minder ‘raar’ bij jongens Individualiteit meer geaccepteerd Minder nadruk op sociale communicatie Meer samen doen dan samen delen Meer ruimte voor anders-zijn Besef anders-zijn (ASS) komt pas later

zelfbeeld

Gevolg.. Meisjes met ASS meer ‘last’ dan jongens met ASS Somberheidsklachten Stress Psychoses Angsten Eenzaamheid

Gevolg ASS kinderen in de klas eind start

Amsterdam in de de herfst Detail denken Amsterdam in de de herfst

Detail-denken Nadelen Kost tijd Blijven hangen Overzicht moeilijk Snel ´vol´zitten Voordelen Precies Door tot het af is Veel weten Veel zien

Belangrijk Gedetailleerde werkzaamheden Visuele ondersteuning Praktisch denken Grote lijn kan pas na alle details Samen werken alleen als duidelijk: wie wat Prikkels vermijden Veranderingen aankondigen: Wat moet je er mee doen?

E. ggzadvies@kpnmail.nl M. 06 131 69 131 www.ggzadvies.nl Met dank aan mw. Dr. A.A. Spek Meer lezen: Meisjes en vrouwen met Asperger : Aspergergirls E. ggzadvies@kpnmail.nl M. 06 131 69 131 www.ggzadvies.nl