Neuropsychologische voorspelling van dagelijks functioneren bij depressieve senioren (klinisch beeld en problematiek in neuropsychologische termen) Evy D’hoop & Prof. Dr. E. Thiery Inleiding Besluiten uit de literatuurstudie Vraag aan neuropsychologen = een voorspelling maken van dagelijks functioneren (o.a. zelfstandig functioneren, autorijden, werkmogelijkheden na een ongeval e.d.). Hoe? Via neuropsychologische testen? Welke cognitieve vaardigheden moeten gemeten worden? Wat is dagelijks functioneren? Generaliseerbaarheid? De exacte relatie tussen depressie bij senioren, cognitie en dagelijks functioneren is nog onduidelijk! persoonlijk model (handvat voor de praktijk): Neuropsychologische vaardigheden – senioren – dagelijks functioneren: verwerkingssnelheid selectieve en verdeelde aandacht werkgeheugen, prospectief geheugen visuospatiale vaardigheden executief functioneren Neuropsychologische vaardigheden – depressieve senioren – dagelijks functioneren: geen resultaten gevonden in de literatuur Neuropsychologische vaardigheden – depressieve senioren: episodisch en semantisch geheugen executieve functies Beïnvloedende factoren in deze voorspelling: Momentopname, medicatiegebruik, medische gegevens en gezondheid, compensatiestrategieën, individuele capaciteiten en cognitieve reserve, omgevingsinvloeden (intern/extern),... Naast de concretisatie van dagelijks functioneren, moet ‘depressie’ eveneens worden geconcretiseerd (DSM- IV, klinische vragenlijsten om de ernst te achterhalen, verloop, comorbiditeit, remissie, behandeling) en dit om de voorspelling van dagelijks functioneren te optimaliseren. Wanneer dus de vraag wordt gesteld aan een neuropsycholoog om het dagelijks functioneren van een depressieve senior in kaart te brengen, kan een uitgebreide en veelomvattende onderzoeksbatterij worden samengesteld, waarbij de executieve functies een belangrijke rol spelen. Cognitieve sterktes worden hierbij best ook in kaart gebracht om eventuele compensatiestrategieën te achterhalen. Naast neuropsychologisch testonderzoek, kan men gebruik maken van zelf- rapportage, informatie van derden, klinische metingen en prestatiegerichte metingen. Email: edh@hhi.gzbj.be Doelstelling: voorspelling van dagelijks functioneren bij depressieve senioren dagelijks functioneren = zelfstandig functioneren ADL = (‘basic activities of daily living’) IADL= (‘instrumental activities of daily living’) doelgroep = depressieve senioren Fig.1: een persoonlijk model = bundeling van recente bevindingen in de literatuur omtrent deze vraagstelling   Methode: literatuurstudie ADL/ IADL functioneren Beïnvloedende factoren: momentopname, medicatiegebruik, medische gegevens en gezondheid, compensatiestrategieën, individuele capaciteiten en cognitieve reserve, omgevingsinvloeden (intern/extern),… Neuropsychologische vaardigheden, specifiek gelinkt aan ‘depressie’ bij senioren: episodisch geheugen, semantisch geheugen, verwerkingssnelheid en executieve functies Neuropsychologische vaardigheden gelinkt aan dagelijks functioneren bij senioren: verwerkingssnelheid, verdeelde aandacht, selectieve aandacht, werkgeheugen, prospectief geheugen, visuospatiale vaardigheden Executief functioneren! Referenties Mitchell, M. and Miller, L. S. (2008). Prediction of functional status in older adults: the ecological validity of four Delis- Kaplan Executive Function System Tests. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 30, 683-690. Silverberg, N. D., & Millis, S. R. (2009). Impairment versus deficiency in neuropsychological assessment: Implications for ecological validity. J Int Neuropsychol Soc, 15 (1), 94-102. Thomas D, Marcotte & Igor Grant. (2010). Neuropsychology of everyday life. …