Het geheugen is goud waard!

Presentatie over: "Het geheugen is goud waard!"— Transcript van de presentatie:

1

2 Het geheugen is goud waard!
dr. Susan van Hooren faculteit Psychologie

3 Stellingen Als hersencellen zijn beschadigd kunnen ze niet meer herstellen

4 Stellingen We gebruiken ongeveer 10% van onze hersenen

5 Stellingen Ouderen schrijven hun vergeetachtigheid vaker toe aan hun leeftijd, terwijl jongeren hun vergeetachtigheid vaker toeschrijven aan spanningen, drukte of andere problemen

6 Stellingen Winkelen is nuttig voor de mentale functies

7 Stellingen Het geheugen werkt als een videocamera
De laatste neuromythe die besproken wordt, is de opvatting dat het geheugen werkt als een videocamera (Clifasefi, Garry, & Loftus; in Dela Salla, 2007): informatie zou in de hersenen opgeslagen worden als in een soort permanente en passieve videotheek. Door deze mythe ontstaat het geloof dat men, met de juiste technieken, alles wat men zich wil herinneren correct in het geheugen terug kan vinden. Volgens Clifasefi, Garry, & Loftus (2007; in Dela Salla, 2007) is deze mythe ontstaan, en nog steeds aanwezig, omdat het een geruststellende gedachte is dat de herinneringen die een mens vormen en identiteit geven, permanent en correct zijn. Hoe dan ook blijft dit idee over het geheugen een misvatting. Onderzoek heeft immers aangetoond dat het brein juist actief informatie opslaat en ook weer oproept. Als men woorden in een willekeurige volgorde presenteert, herorganiseren mensen de woorden in de hersenen, om deze makkelijker te onthouden. Zij zetten bijvoorbeeld mentaal alle soorten fruit van een rij woorden bij elkaar (Lichtenstein & Brewer, 1980; in Bransford, Brown, & Cocking, 1999). Het brein gebruikt dus als het ware categorieën om informatie te verwerken. Het is dan ook een kenmerk van leren dat het geheugen ‘links’ maakt tussen verwante informatie (Bransford, Brown, & Cocking, 1999).

8 Stellingen De linker- en rechterhersenhelft hebben verschillende functies De laatste neuromythe die besproken wordt, is de opvatting dat het geheugen werkt als een videocamera (Clifasefi, Garry, & Loftus; in Dela Salla, 2007): informatie zou in de hersenen opgeslagen worden als in een soort permanente en passieve videotheek. Door deze mythe ontstaat het geloof dat men, met de juiste technieken, alles wat men zich wil herinneren correct in het geheugen terug kan vinden. Volgens Clifasefi, Garry, & Loftus (2007; in Dela Salla, 2007) is deze mythe ontstaan, en nog steeds aanwezig, omdat het een geruststellende gedachte is dat de herinneringen die een mens vormen en identiteit geven, permanent en correct zijn. Hoe dan ook blijft dit idee over het geheugen een misvatting. Onderzoek heeft immers aangetoond dat het brein juist actief informatie opslaat en ook weer oproept. Als men woorden in een willekeurige volgorde presenteert, herorganiseren mensen de woorden in de hersenen, om deze makkelijker te onthouden. Zij zetten bijvoorbeeld mentaal alle soorten fruit van een rij woorden bij elkaar (Lichtenstein & Brewer, 1980; in Bransford, Brown, & Cocking, 1999). Het brein gebruikt dus als het ware categorieën om informatie te verwerken. Het is dan ook een kenmerk van leren dat het geheugen ‘links’ maakt tussen verwante informatie (Bransford, Brown, & Cocking, 1999).

9 Stellingen De rechter hersenhelft kan geen talige informatie verwerken
De laatste neuromythe die besproken wordt, is de opvatting dat het geheugen werkt als een videocamera (Clifasefi, Garry, & Loftus; in Dela Salla, 2007): informatie zou in de hersenen opgeslagen worden als in een soort permanente en passieve videotheek. Door deze mythe ontstaat het geloof dat men, met de juiste technieken, alles wat men zich wil herinneren correct in het geheugen terug kan vinden. Volgens Clifasefi, Garry, & Loftus (2007; in Dela Salla, 2007) is deze mythe ontstaan, en nog steeds aanwezig, omdat het een geruststellende gedachte is dat de herinneringen die een mens vormen en identiteit geven, permanent en correct zijn. Hoe dan ook blijft dit idee over het geheugen een misvatting. Onderzoek heeft immers aangetoond dat het brein juist actief informatie opslaat en ook weer oproept. Als men woorden in een willekeurige volgorde presenteert, herorganiseren mensen de woorden in de hersenen, om deze makkelijker te onthouden. Zij zetten bijvoorbeeld mentaal alle soorten fruit van een rij woorden bij elkaar (Lichtenstein & Brewer, 1980; in Bransford, Brown, & Cocking, 1999). Het brein gebruikt dus als het ware categorieën om informatie te verwerken. Het is dan ook een kenmerk van leren dat het geheugen ‘links’ maakt tussen verwante informatie (Bransford, Brown, & Cocking, 1999).

10 Stellingen Bij ouderdomsvergeetachtigheid zijn details van gebeurtenissen kwijt, bij dementie zijn mensen de gebeurtenis zelf kwijt De laatste neuromythe die besproken wordt, is de opvatting dat het geheugen werkt als een videocamera (Clifasefi, Garry, & Loftus; in Dela Salla, 2007): informatie zou in de hersenen opgeslagen worden als in een soort permanente en passieve videotheek. Door deze mythe ontstaat het geloof dat men, met de juiste technieken, alles wat men zich wil herinneren correct in het geheugen terug kan vinden. Volgens Clifasefi, Garry, & Loftus (2007; in Dela Salla, 2007) is deze mythe ontstaan, en nog steeds aanwezig, omdat het een geruststellende gedachte is dat de herinneringen die een mens vormen en identiteit geven, permanent en correct zijn. Hoe dan ook blijft dit idee over het geheugen een misvatting. Onderzoek heeft immers aangetoond dat het brein juist actief informatie opslaat en ook weer oproept. Als men woorden in een willekeurige volgorde presenteert, herorganiseren mensen de woorden in de hersenen, om deze makkelijker te onthouden. Zij zetten bijvoorbeeld mentaal alle soorten fruit van een rij woorden bij elkaar (Lichtenstein & Brewer, 1980; in Bransford, Brown, & Cocking, 1999). Het brein gebruikt dus als het ware categorieën om informatie te verwerken. Het is dan ook een kenmerk van leren dat het geheugen ‘links’ maakt tussen verwante informatie (Bransford, Brown, & Cocking, 1999).

11 Geheugen Zintuiglijk geheugen Korte termijn geheugen/werkgeheugen

12 Video Clive Wearing

13 Geheugen

14 Geheugen Zintuiglijk geheugen Korte termijn geheugen/werkgeheugen
Lange termijn geheugen declaratief geheugen procedureel geheugen

15 Geheugen

16 Geheugen

17 Geheugen Zintuiglijk geheugen Korte termijn geheugen/werkgeheugen
Lange termijn geheugen declaratief geheugen procedureel geheugen

18 Geheugen Wat heeft u gisteren gegeten? Episodisch

19 Geheugen Hoe heet de Franse minister president? Semantisch

20 Geheugen Herhaling Diepere verwerking Korte termijn geheugen
Lange termijn geheugen AANDACHT!

21 Plasticiteit van het brein
Op verschillende niveaus zijn veranderingen zichtbaar Hersengebieden Hersencellen (40 miljard) Binnen hersencellen (elke hersencel is verbonden met andere) Gedrag  zenuwstelsel

22 Plasticiteit van het brein

23 Plasticiteit van het brein

24 Geheugenstrategieën Externe strategieën Mensen in de omgeving
Agenda & notities Vaste plekken en vaste gewoonten

25 Geheugenstrategieën

26 Geheugenstrategieën Interne strategieën

27 Geheugenstrategieën Interne strategieën Herhaling

28 Brown-Peterson taak Probeer drie letters te onthouden, bijv. XJC
Na presentatie van de letters wordt een nummer gegeven, bijv. 307 Begin onmiddellijk terug te tellen in drieën Dus: 307, 304, 301, 298, … Zodra Schrijf! verschijnt, schrijf de letters op die u onthouden hebt Dit moet enige malen herhaald worden voor het beste effect

29 Klaar!

30 RGP

31 875

32 Schrijf!

33 Klaar!

34 ZQN

35 317

36 Schrijf!

37 Klaar!

38 HWB

39 504

40 Schrijf!

41 Anwoorden RGP ZQN HWB

42 Resultaat Brown-Peterson taak
Vooral voor de laatste malen dat de taak gedaan wordt, is de geheugenprestatie zeer laag Meestal worden alle letters (slechts 3!) binnen s vergeten De reden hiervoor is dat er geen rehearsal van de letters plaats vindt Deze wordt verhinderd door het terugtellen

43 Strategieën Interne strategieën Herhaling
Betekenis geven (lager of hoger niveau) Het clusteren van informatie werkt efficiënt bij het onthouden van informatie. Enkele geheugenstrategieën zijn: Structureren van informatie; bijvoorbeeld wanneer een boodschappenlijstje moet worden onthouden, is het makkelijker om producten in clusters in te delen, bijv de melkproducten, drank en groenten. Verbanden leggen; codes, zoals pincodes kunnen makkelijker worden onthouden wanneer een trucje wordt gezocht om de getallen beter te onthouden, bijvoorbeeld 4872 kan omgezet worden in 4 augustus 1972 dat de geboortedatum is van een bekende Associaties leggen; bijvoorbeeld wanneer iemand zich voorstelt, kan de naam direct gekoppeld worden aan een uiterlijk kenmerk Vaste gewoonten; bijvoorbeeld wanneer iemand vaak zijn sleutels kwijt is, is het raadzaam om ze consequent op een vaste plek te leggen Knoop in je zakdoek of een variant hierop,

44 Strategieën: Betekenis geven
Prof. Prlwitskowski Laag niveau: Prlw tzk wsk Hoog niveau: Parel wit koffie ski Het clusteren van informatie werkt efficiënt bij het onthouden van informatie. Enkele geheugenstrategieën zijn: Structureren van informatie; bijvoorbeeld wanneer een boodschappenlijstje moet worden onthouden, is het makkelijker om producten in clusters in te delen, bijv de melkproducten, drank en groenten. Verbanden leggen; codes, zoals pincodes kunnen makkelijker worden onthouden wanneer een trucje wordt gezocht om de getallen beter te onthouden, bijvoorbeeld 4872 kan omgezet worden in 4 augustus 1972 dat de geboortedatum is van een bekende Associaties leggen; bijvoorbeeld wanneer iemand zich voorstelt, kan de naam direct gekoppeld worden aan een uiterlijk kenmerk Vaste gewoonten; bijvoorbeeld wanneer iemand vaak zijn sleutels kwijt is, is het raadzaam om ze consequent op een vaste plek te leggen Knoop in je zakdoek of een variant hierop,

45 Strategieën Interne strategieën Herhaling
Be tekenis geven (lager of hoger niveau) Ordening Het clusteren van informatie werkt efficiënt bij het onthouden van informatie. Enkele geheugenstrategieën zijn: Structureren van informatie; bijvoorbeeld wanneer een boodschappenlijstje moet worden onthouden, is het makkelijker om producten in clusters in te delen, bijv de melkproducten, drank en groenten. Verbanden leggen; codes, zoals pincodes kunnen makkelijker worden onthouden wanneer een trucje wordt gezocht om de getallen beter te onthouden, bijvoorbeeld 4872 kan omgezet worden in 4 augustus 1972 dat de geboortedatum is van een bekende Associaties leggen; bijvoorbeeld wanneer iemand zich voorstelt, kan de naam direct gekoppeld worden aan een uiterlijk kenmerk Vaste gewoonten; bijvoorbeeld wanneer iemand vaak zijn sleutels kwijt is, is het raadzaam om ze consequent op een vaste plek te leggen Knoop in je zakdoek of een variant hierop,

46 Strategieën: Ordening
14710 5501 5-5=0 en niet 1

47 Strategieën Interne strategieën Herhaling
Betekenis geven (lager of hoger niveau) Ordening Visualiseren Het clusteren van informatie werkt efficiënt bij het onthouden van informatie. Enkele geheugenstrategieën zijn: Structureren van informatie; bijvoorbeeld wanneer een boodschappenlijstje moet worden onthouden, is het makkelijker om producten in clusters in te delen, bijv de melkproducten, drank en groenten. Verbanden leggen; codes, zoals pincodes kunnen makkelijker worden onthouden wanneer een trucje wordt gezocht om de getallen beter te onthouden, bijvoorbeeld 4872 kan omgezet worden in 4 augustus 1972 dat de geboortedatum is van een bekende Associaties leggen; bijvoorbeeld wanneer iemand zich voorstelt, kan de naam direct gekoppeld worden aan een uiterlijk kenmerk Vaste gewoonten; bijvoorbeeld wanneer iemand vaak zijn sleutels kwijt is, is het raadzaam om ze consequent op een vaste plek te leggen Knoop in je zakdoek of een variant hierop,

48 Strategieën Interne strategieën Herhaling
Betekenis geven (lager of hoger niveau) Ordening Visualiseren Verbanden leggen Visualiseren: inkopen doen; visueel beeld maken van de routing van de supermarkt. Wanneer u meer weet over een bepaald onderwerp, dan zult u het makkelijker onthouden omdat u makkelijker verbanden kunt leggen. Terugzoeken van informatie in het geheugen: op een naam komen bijvoorbeeld  ergernis; op zoek gaan naar verbanden

49 Strategieën Interne strategieën Herhaling
Betekenis geven (lager of hoger niveau) Ordening Visualiseren Verbanden leggen Method of Loci Ezelsbruggetjes verzinnen Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

50 Leefstijl Psychologisch Sociaal Gezondheid Fysiek
Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

51 Leefstijl Psychologisch Sociaal Fysiek Gezondheid
Succesvol ouder worden 1. Weinig kans op ziekte 2. Hoog mentaal en fysiek functioneren 3. Actief bezig zijn Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

52 Relatie tussen leefstijl en mentale functies
Psychologisch Sociaal Fysiek Planning Snelheid van informatieverwerking Planning Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord Snelheid van informatieverwerking

53 Relatie tussen leefstijl en mentale functies
Psychologisch Sociaal Fysiek Geheugen Snelheid van informatieverwerking Planning Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

54 Fysiek functioneren Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

55 Fysiek functioneren Dierexperimenteel onderzoek Humaan onderzoek
Ratten: looprad  positieve effecten op het brein Humaan onderzoek Vanaf 1970: regelmatige fysieke activiteit leidt tot snellere motorische reacties Risico op dementie verkleint Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

56 Effect van sport Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

57 Effect van sport Bundeling van onderzoeken
Fysiek actief zijn heeft een positief effect op cognitie Zowel bij gezonde ouderen als bij ouderen met dementie Algemene als specifieke cognitieve functies worden beïnvloedt Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

58 Prefrontale cortex Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

59 Effect van sport Dierexperimenteel onderzoek
Aanmaak van nieuwe zenuwcellen en verbindingen Groeistoffen Hippocampus Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

60 Conclusies Gebruik van geheugenstrategieën leiden tot beter onthouden
Gezonde leefstijl resulteert in beter cognitief functioneren Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord

61 Breng je brein in beweging!
Kofschip; meneer van dale wacht op antwoord