14 oktober 2009 – Elzenveld Antwerpen Hoger Instituut voor de Arbeid Woonzorgzones in Vlaanderen: van idee naar uitvoering Sien Winters Onderzoeksleider wonen HIVA

Het idee …

Hoe het begon... December 2000 Europees seminarie: ‘Living tomorrow starts today’

Hoe het begon …

Een woonzorgzone is … een gewone woonwijk waar het goed is te wonen, leven, winkelen, vrije tijd door te brengen waar mensen wonen met gewone en bijzondere noden waar men niet moet verhuizen omwille van een bijzondere nood

In een woonzorgzone … wonen tot inwoners zijn er woningen en gebouwen voor diensten werken dienstverleners en zorgverstrekkers samen vanuit de vraag van de cliënt is de woonomgeving zodanig ingericht dat communicatie en mobiliteit voor iedereen zo goed mogelijk zijn

Een woonzorgzone is …

Een woonzorgzone is niet … Misvattingen over woonzorgzones: het gaat niet over een beperkt gebied het is niet iets dat je realiseert op enkele jaren het is niet zichtbaar voor bewoners het biedt geen verhoogde vorm van diensten en zorg het is niet alleen bedoeld voor zorgbehoevenden  Betere term: zorgvriendelijke wijk

Een woonzorgzone is wel … een PLANNINGSCONCEPT dat houvast biedt om … na te denken over de materiële omgeving het aanbod van diensten en zorg op elkaar af te stemmen publieke en private organisaties te doen samenwerken en ook het commerciële initiatief daarin een plaats te geven

De uitvoering…

Stap voor stap naar een plan Voor heel de gemeente: Stap 1: gebieden afbakenen Stap 2: voor elk gebied – behoeften ramen – in kaart brengen wat er al is Stap 3: leemten vaststellen en aanbevelingen formuleren

Stap voor stap naar een plan Stap 1: gebieden afbakenen Criteria voor afbakening: – voldoende groot (6.000 à inwoners) – interne sociale samenhang – zo weinig mogelijk fysieke barrières – liefst geen uitgestrekte vorm – aftoetsing bij bevoorrechte getuigen

Stap voor stap naar een plan Stap 2: vraag en aanbod in kaart brengen Eerste manier om de behoeften te ramen: – programmatie-normen voorzieningen Vlaamse gemeenschap – toepassen op bevolkingsprognoses – levert richtcijfers – en zegt iets over subsidiemogelijkheden – maar gaat uit van status quo

Stap voor stap naar een plan Stap 2: vraag en aanbod in kaart brengen Tweede manier om de behoeften te ramen: – vertrekken van huidig gebruik van voorzieningen – hypothesen maken / wensen formuleren – berekenen wat het programma is per gebied

Stap voor stap naar een plan Stap 3: leemten vaststellen GIS-technologie als hulpmiddel: – GIS = Geografisch Informatie Systeem – gegevens op adresniveau, bv. rusthuizen, kortverblijf, dagverzorging, … serviceflats, ouderenwoningen, … dienstencentra, wijkcentra, buurthuizen, … winkels, horeca, banken, … huisartsen, tandartsen, apothekers, … parken, banken, openbaar vervoer, … – kaarten tonen de blinde vlekken

Stap voor stap naar een plan Een voorbeeld Genk: Afbakening 14 cirkelvormige gebieden rond kernen  clustering in 6 woonzorgzones

Stap voor stap naar een plan

Hoe het verder ging … In het onderzoek HIVA paste het concept toe: - Ziekenhuissite Leuvense binnenstad - Westhoek - Provincie Limburg - Genk en stond her en der ad hoc lokale projecten bij  rapporten: Conclusie hieruit: - bruikbaar in alle mogelijke omgevingen - biedt duidelijk kader voor toekomstige ontwikkelingen - maar nog diverse wettelijke beperkingen en andere hindernissen

Hoe het verder ging … In de praktijk - Wervik - Leuven - Antwerpen - Genk - Brussel - diverse aanzetten

Hoe het verder ging … In het beleid Diverse ontwikkelingen in de richting, bv. - woonzorgdecreet - Parlementaire Commissie Wonen - Welzijn - doelgroepenbeleid in sociale huisvesting - persoonsgebonden assistentiebudget - BelRAI - Protocol 3 Toch blijven er diverse hindernissen