EUTHANASIE Les 3 Dr.F.Hamburg www.essenceofdecision.nl

Inhoud Geschiedenis Euthanasiewet WTL Inhoud WTL Situatie nu

Wetboek van Strafrecht voor 1993 (‘klassiek’) Het opzettelijk doden van iemand is een misdaad [tenzij: noodtoestand (overmacht)] Was (en is) als zodanig een rechtsvraag Relevant o.a. waren (en zijn) ‘uitvoeringshandelingen’ (om opzet te bewijzen). Dus: objectivering

Geschiedenis 1972 NVVE ↔ [GR & KNMG (¬ wettelijke.regeling)] 1969 Van den Berg 1971 Postma [overmacht verworpen] 1972 NVVE ↔ [GR & KNMG (¬ wettelijke.regeling)] 1978 Cie. Muntendam (NVVE) [ja + meldingsplicht] 1983/84 Schoonheim [overmacht aanvaard] 1984 KNMG gaat overstag (ja + zorgv’heid), wetsvoorstel D66 ( strafuitsl’grond) 1982/85 StaatsCie (ja + zorgv’heid, rechtv’grond) (¬), Proeve (Lubbers I, aanscherping zorgv’heid tot concrete doodsverw., toetsb’heid, schulduitsl’grond)  ‘87 wetsvoorstel (≠ Proeve) [║D66]] 1992/93 Op advies RvS: Intrekking wetsvoorstel + ∆ Wet Lijkbezorging (Lubbers III) [meldingsproc.aan lijkschouwer (modelformulier!)]; wordt aangenomen 1994 Chabot (ook Ψ/existentieel lijden is ‘n grond) 1998 RTC’s  PG (tenzij ‘doding zonder verzoek’) 2001 WTL [speciale strafuitsluitingsgr. (nl. alleen arts!), ‘overtuiging’ & ‘zorg’heid’ is vold., RTC  eindoordeel, geen toetsing (tenzij onzorgv’heid) 2003 Brongersma [¬ exist.lijden, medicalisering (↔ autonomie] Conclusies geschiedenis: (1) HR heeft zich ondergeschikt gemaakt aan het medisch denken (~ rechterlijke activisme), (2) geen aandacht voor palliatie c.q. terminale sedatie met zuiver oogmerk, en (3) Brongersma en Chabot zijn ongerechtvaardigd inconsistent.

Art. 293 Sr Art.293, lid 1: Hij die een ander op zijn uitdrukkelijk verzoek en ernstig verlangen van het leven berooft, wordt gestraft met …. (etc). Art.293, lid 2: Het in het eerst lid bedoelde feit is niet strafbaar, indien het is begaan door een arts die daarbij voldoet aan de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 2 [WTL] en hiervan mededeling doet aan de gemeentelijke lijkschouwer (….etc.)

Art 2 WTL lid 1: De zorgvuldigheidseisen (….) houden in dat de arts De overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt De overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt (……) [ zie dia’s 7 en 8] Overige eisen: (*) patiënt is voorgelicht over zijn situatie (o.a. over alternatieve mogelijkheden i.h.b palliatieve therapie), (*) tenminste één collega-arts is geconsulteerd (en deze heeft de patiënt ook zelf gezien), (*) de levensbeeindiging is technisch geeigend en professioneel uitgevoerd. Punt: palliatieve therapie is eigenlijk altijd een optie!

Vervolg zorgvuldigheidseisen WTL 2.1 - commentaar Ad ‘overtuiging’: is intrapsychisch, subjectief, oncontroleerbaar Ad ‘vrijwillig etc’: hoe zit ‘t bij dementie, coma, ernstige handicaps bij geboorte, en PVS? Ad ‘uitzichtloos’: is het ontbreken van therapeutische opties Ad ‘ondraaglijk’: KvL is (ten onrechte) geen criterium, althans niet in geoperationaliseerde vorm. [ inconsistentie!] Voorts: KvL kan alleen worden bepaald door patiënt. Voorts: geen ondraaglijke lijden bij diepe dementie, coma- en PVS.

Overige zorgvuldigheidseisen patiënt is voorgelicht over zijn situatie [o.a. over alternatieve mogelijkheden i.h.b palliatieve therapie. (Punt: palliatieve-/terminale sedatie is eigenlijk altijd een optie, Crul, 2004)] tenminste één collega-arts is geconsulteerd (en deze heeft de patiënt ook zelf gezien) de levensbeëindiging is technisch geëigend en professioneel uitgevoerd. [SCEN-artsen!]

WTL  oorspronkelijke doel: transparantie en beheersing & controle van euthanasie. In feite: Geen (voldoende) controle meer op handelen van de arts; m.n. problematisch bij ontbreken verzoek. Iedere toestand is construeerbaar (euthanasie kan ook geschieden door een nalaten!). De facto: Euthanasie niet/nauwelijks strafbaar. Alleen nog maar toets op het proces (door RTC). Moord en doodslag in een medische setting kan daarmee praktisch buiten het bereik van de strafwet gebracht worden. Totale medicalisering (na Brongersma) + Ψ/existent. lijden  geen euthan. (Be, Lux wel !) Totale subjectivering ‘ondraaglijk lijden’ niet-transparant  inconsistentie en willekeur [o.a 60 % van de euthanasieaanvragen wordt niet gehonoreerd (zonder dat duidelijk wordt waarom)]

(vervolg voorgaande dia) Terminale sedatie (func.equivalent.euth.;10x vaker dan euth.): geen controle regime (i.t.t. euthanasie)  failliet WTL ? (problematiek van de hulp bij zelfdoding wordt steeds actueler) WTL leidt door het vorengaande tot Schimmigheid (door beschikbaarheid terminale sedatie) Inconsistentie (reden: geen geoperationaliseerd krit. voor KvL) Willekeur (a.g.v. het totaal subjectieve oordeel vd arts) Voorts Dood zonder verzoek (= moord): 550 gevallen in 2005 (Rietjens e.a. 2006). [Dementen, neonaten] Stukje strafrecht (nl. het oordeel over de strafbaarheid van een persoon) is geprivatiseerd

Internationale situatie Nergens in de wereld is euthanasie toegestaan, behalve in de Benelux Situatie in Denemarken: geen euthanasie (= dood ‘zonder zorg’) Hulp bij zelfdoding (een minder kwaad dan euthanasie) niet strafbaar in bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, en Oregon (VS) 27 juli 2002: Nederland berispt door VN (geen deugdelijke a priori procedure in de vorm van een palliatieve consultatie).

oncontroleerbaar (immers, geen objectivering meer!) Intentie vd arts is oncontroleerbaar (immers, geen objectivering meer!) Flinterdunne, construeerbare grens!

Conclusie Hebben medici nu een ‘licence to kill?’ (wordt beklemmend i.v.m. het massaal toenemend aantal (zieke) dementen; ) In plaats van de WTL ‘hulp bij zelfdoding decriminaliseren?’