VIKC Evidence based richtlijnontwikkeling Sonja Kersten, landelijk richtlijncoördinator maart 2010

VIKC Evidence based richtlijnontwikkeling De VIKC als organisatie Het doel van richtlijnen Evidence based richtlijnontwikkeling Betrokken partijen Zeven fases van richtlijnontwikkeling Uitdagingen

Integrale Kankercentra 8 ikc’s

Integrale Kankercentra Doelstelling: bevorderen dat mensen met kanker zo dicht mogelijk bij huis toegang hebben tot samenhangend en kwalitatief verantwoord zorgaanbod   Ikc’s zijn samenwerkingsverbanden van zorgverleners en instellingen in de oncologische en palliatieve zorg. Het zijn breed georiënteerde kennis- en kwaliteitscentra met een groot netwerk Ikc’s richten zich op professionele doelgroepen, maar ook op patiënten- verenigingen en organisaties van mantelzorgers Alle ziekenhuizen zijn verbonden aan één ikc. Ieder ikc is gelieerd aan 5-20 ziekenhuizen

Vereniging van Integrale Kankercentra De VIKC heeft een coördinerende rol in de Nederlandse oncologische en palliatieve zorg Binnen de VIKC werken ikc’s samen aan landelijke programma’s Richtlijnen Kankerregistratie Organisatie oncologische zorg Palliatieve zorg Herstel na kanker ICT en IM De VIKC (ACCC Association of Comprehensive Cancers Centers) vertegenwoordigt de ikc’s op (inter)nationaal niveau

www.ikcnet.nl

Waarom richtlijnen? Om de kwaliteit van de zorgverlening te verbetering Om klinisch handelen meer te baseren op wetenschappelijk bewijs dan op ervaring en meningen Om snel groeiende informatiestroom hanteerbaar te maken Om de diversiteit van handelen door professionals te verminderen Om transparantie te vergroten Secundair kunnen andere partijen belang hebben bij de richtlijn (overheid, IGZ, zorgverzekeraars e.d.)

Evidence based richtlijnontwikkeling Een evidence based richtlijn is een document met aanbevelingen ter ondersteuning van zorgprofessionals en patiënten, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg, berustend op wetenschappelijk onderzoek, expertise en ervaringen van zorgprofessionals en patiënten (Brummen definitie, 2010)

Evidence based richtlijnontwikkeling Primair doel: verbeteren van kwaliteit van zorg Effectiviteit: leveren van zorg, gebaseerd op wetenschappelijke kennis (‘evidence based’) en gericht op gezondheidswinst Veiligheid: minimaliseren van kans op aan de patiënt toegebrachte schade Patiëntgerichtheid: zorg afgestemd op noden, wensen en waarden van patiënt Doelmatigheid: streven naar optimale balans tussen effectiviteit en kosten Tijdigheid: leveren van zorg op het juiste moment en voorkomen van wachttijden Gelijkheid: leveren van gelijkwaardige zorg aan alle patiëntengroepen (Institute of Medicine, 2001)

Rol van de VIKC bij richtlijnen Regie over richtlijnen voor de oncologische zorg ligt bij het landelijk programmabureau richtlijnen - coördineren, prioriteren, onderhouden en beheren van richtlijnen Oncoline beheer (m.tilma@vikc.nl) Doorontwikkeling Draaiboek richtlijnen (m.gilsing@vikc.nl) Ondersteuning van landelijke en regionale tumorwerkgroepen Managen richtlijnontwikkelingstraject door (v)ikc procesbegeleiders Ondersteuning van multidisciplinaire richtlijnwerkgroepen (met landelijke spreiding en afvaardiging uit academische en algemene ziekenhuizen)

Overige partijen betrokken bij richtlijnontwikkeling Wetenschappelijke en beroepsverenigingen Patiëntenorganisaties (Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigingen NFK) Methodologische ondersteuning Orde van Medisch Specialisten, ZonMw Overheid (Regieraad), zorgverzekeraars e.d. Andere richtlijnorganisaties in binnen- en buitenland (samenwerkingsprojecten)

De richtlijnwerkgroep doorloopt 7 fases ---- max 1½ jaar 1. Onderwerpkeuze en afbakening 2. Voorbereiding 3. Ontwikkeling conceptrichtlijn 4. Consultatie 5. Autorisatie 6. Verspreiding en implementatie 7. Evaluatie, actualisatie en revisie

1. Onderwerpkeuze en afbakening Doel: relevantie bepalen Activiteiten: Samenstelling van de inventarisatiegroep Inventarisatie van behoeften en knelpunten en afbakening van onderwerp Resultaat: relevante en helder geformuleerde uitgangsvragen op basis van een representatieve multidisciplinaire knelpuntenanalyse Focus op beperkt aantal uitgangsvragen Reden: kortere richtlijnontwikkelingstijd, toegespitst op knelpunten, ‘levendigere’ richtlijnen

2. Voorbereiding Doel: Creëren voorwaarden voor een goede richtlijn Activiteiten: Samenstelling van de werkgroep, organisatie van methodologische ondersteuning en maken van plan van aanpak (doel, doelgroep, gewenste uitkomst) Resultaat: Werkgroep met alle benodigde expertise, met voldoende draagvlak, gemandateerd door wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen Kwalitatief goede en technische ondersteuning

3. Ontwikkeling van conceptrichtlijn Doel: Wetenschappelijke basis, effectiviteit Activiteiten: Bestuderen van beschikbare richtlijnen, reviews en artikelen. Beoordeling van wetenschappelijke literatuur Inbreng van expertise uit praktijk en formuleren van aanbevelingen Resultaat: Concepttekst gereed

4. Consultatie Doel: Verkrijgen van draagvlak en acceptatie Activiteiten: Concept voorleggen aan doelgroep en peiling van meningen door commentaarronde Resultaat: Definitieve richtlijntekst gereed

5. Autorisatie Doel: Officiële bekrachtiging / autorisatie Activiteiten: Formele instemming door wetenschappelijke en beroepsverenigingen Resultaat: Geautoriseerde multidisciplinaire evidence based richtlijn

6. Verspreiding en implementatie Doel: Toegankelijkheid en attractiviteit Activiteiten: Publicatie op Oncoline Hulpmiddelen voor gebruikers zoals samenvattingkaart en beslisboom Resultaat: Landelijke bekendheid

7. Evaluatie, actualisatie en revisie Doel: Meten van gebruik, up-to-date houden Activiteiten: Gebruik in kaart brengen, evalueren van de toepassing en ervaring uit de praktijk Evaluatie m.b.v. indicatoren Vaststellen van herzieningsprocedure Updaten indien nodig Resultaat: Beschikbare gegevens over naleving van richtlijn. Indien nodig actualisatie / revisie van richtlijn (start stap 1)

Uitdagingen Regieraad Kwaliteit van Zorg: prioritering, top 100, richtlijn voor richtlijnen, landelijk handboek Nauwere samenwerking met SONCOS / wetenschappelijke verenigingen Landelijk richtlijnenportaal Uitvoering geven aan leidraad patiëntenparticipatie Nieuwe functionaliteiten van Oncoline: smart phones, patiënt-gerelateerde beslissingsondersteuning Evaluatieprojecten met behulp van indicatoren Internationale samenwerking