Arbeidsparticipatie van mensen met psychische kwetsbaarheden Fons Leroy 27/10/2011

Is werken wel goed voor GGZ-cliënten If you think work is bad for people with mental illness … try poverty, unemployment, and social isolation”. Marone & Golowka (2000) Psychiatric Rehabilitation Journal

Arbeidsintegratie is nog niet erg succesvol Belemmeringen bij de doelgroep Moeizame integratie werk en welzijn Financiering en regelgeving sluit niet goed aan bij de nood aan continuïteit in ondersteuning Integratie van wettelijke kaders nog niet gerealiseerd Belemmeringen aan werkgeverskant

Drempels voor de werkzoekende met een psychische kwetsbaarheid Onzekerheid over gezondheid Angst voor verminderde veerkracht, ervaring, vertrouwen en vaardigheden Angst voor afwijzing Angst voor terugval Angst aangepraat door familie en hulpverleners Van ‘het beperken van risico’s’ naar ‘risicomanagement’: Hoe mogelijke risico’s opvangen, ondersteunen.

Integratie werk en welzijn Denkpatronen Werk behoort niet tot de kerntaken van de GGZ? Betaald werk is voor de GGZ-klant niet haalbaar? Werk is ziekmakend? Samenwerken werk – welzijn: is dit wel zinvol? En wat dan met … privacy, andere expertise, andere visies, … BEIDE SECTOREN WERKEN VERSTERKEND TEN AANZIEN VAN ELKAAR EN DE WERKZOEKENDE

En wat denkt de werkgever over psychische kwetsbaarheden Terughoudend ervoor open staan? Mogelijkheden via een soepel systeem van leren op de werkvloer waarbij de werkgever ondersteund wordt via jobcoaching en loonpremies. De werkgever wil: op de hoogte zijn van de eventuele risico’s en van het ziektebeeld en hoe te handelen bij problemen. Hij wil goed geïnformeerd worden. ondersteuning bij het invullen van het vele papierwerk om de betreffende subsidies ook te kunnen krijgen. samenwerken met bekwame jobcoaches die zij voldoende inzicht hebben in bedrijfsvoering, zowel commercieel als met betrekking tot het werk dat werknemer dient uit te voeren dat er coördinatie is tussen de verschillende kernpersonen die betrokkenen zijn bij de begeleiding: leidinggevende, collega’s, familie, jobcoach en woonbegeleider.

Begeleiding: een hindernis of ondersteuning? Sabirul Islam: 20 jaar met een ongewoon loopbaanparcours Hij groeide op in East London waar hij geconfronteerd werd met geweld, misdaad, drugs en sociale uitsluiting. Om hieraan te ontkomen richtte hij reeds op 14-jarige leeftijd een eigen bedrijfje “Veyron Technology” op Zijn boek “The World at your Feet” dat hij als 17 jarige op de markt bracht, vertolkte zijn missie. Hij gelooft dat in elkeen talent zit en dat je moet vechten om je droom waar te maken. Dit élan deed hem een jaar later samen met een aantal 13-15 jarigen een game “Teen-Trepreneur” ontwikkelen dat vandaag in bijna 500 scholen wordt gebruikt om jongeren te sensibiliseren rond ondernemerschap. Nu wil hij op één jaar tijd 1 mio jonge mensen in 20 landen inspireren rond dit thema. Hou zouden onze begeleiders gereageerd hebben indien hij op 14-jarige leeftijd in zijn situatie aan ons advies had gevraagd: HINDEREN OF ONDERSTEUNEN?

De ‘werk-en welzijnwinkels’ Redeneren van uit kansen, keuze, motivatie (HOOP) Competentiegericht werken Onderling vertrouwen en respect Oplossingsgericht werken Gemeenschappelijke visie en taal Effectieve interventies (evidence based) w² w² w²

Stelling 1 Mensen met ernstige psychische aandoeningen willen wel werken, maar volgens velen kunnen zij dat alleen in stressvrije banen en voor een beperkt aantal uren per week. Of Als ik als GGZ-begeleider naar mijn cliëntenbestand kijk, zijn de meesten ervan nog niet klaar om te gaan werken tengevolge van een ernstige psychiatrische diagnose.

Stelling 2 Debby is een vrouw van 42 met een bipolaire stoornis , ze heeft al 7 jaar niet gewerkt. Ze is laatst bezig geweest met het zoeken naar werk en ze geeft aan graag te willen werken als stewardess. Ze heeft vroeger altijd als monteur gewerkt. Een goede trajectbegeleider zal: A: Haar moeten aanmoedigen om werk als monteur te zoeken omdat het goed aansluit bij haar werkverleden. B: Een baan aanbieden in de plaatselijke fabriek omdat ook andere cliënten daar succesvol aan het werk zijn. C: Haar aanmelden voor een werktraject zodat ze kan gaan leren zich voor te bereiden op reguliere arbeid. D: Haar helpen een baan als stewardess te vinden.

Stelling 3 Arbeid zou een basiselement moeten zijn van participatie. Dit betekent dat binnen de (h)erkenning van participatie in ruimere zin, het recht op arbeid geopend moet blijven. Belangrijk in dit opzicht is dat mensen niet worden ‘opgesloten’ in hun participatieplaats, maar blijvend kansen krijgen om te leren en te evolueren. Naargelang de (minder of meer veranderende) persoonlijke en/of maatschappelijke omstandigheden, is een bepaalde participatieplaats dan een minder of meer tijdelijke tussenstap.

Stelling 4 Implementatie van een herstelvisie binnen GGZ zal alleen slagen als de arbeidsintegratie van cliënten (of breder: hun maatschappelijk herstel) tot de core business van de GGZ wordt gerekend.

Stelling 5 Het is belangrijker om GGZ-gebruikers te leren omgaan met stress (copingmechanismen aanleren) in plaats van te leren hoe ze stress moeten vermijden zoals werk of een studie.

Stelling 6 Werk is ziekmakend, en te stresserend. Arbeidsintegratie moet dus weloverwogen worden. Het is de taak van de GGZ-professional om in te schatten vanaf wanneer arbeids(re)integratie mogelijk wordt.

Stelling 7 Daar waar sprake is van een succesvolle samenwerking tussen GGZ en de sector tewerkstelling, is begrip voor elkaars cultuur en werkwijze essentieel en ook gerealiseerd.

Bedankt