Faculté de Psychologie et des Sciences de l’Education Faculté de Psychologie et des Sciences de l’Education Wat leert evaluatieonderzoek ons over het gelijke onderwijskansenbeleid in andere regio’s Colloquium 'Tien jaar GOK-decreet' 16 November 2012

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 2 Structuur 1.Het onderwijssysteem in de Federatie Wallonië- Brussel (België) 2.Het compensatiebeleid: « meer geven aan zij die minder hebben » 3.Ontsnappen aan segregatie: convergerende oplossingen?

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 3 Het onderwijssysteem van de Federatie Wallonië-Brussel  Vrijheid van onderwijs  Quasi onderwijsmarkt (Dupriez & Maroy, 2000 ; Duru-Bellat & Meuret, 2001).  Onderlinge afhankelijkheden (Delvaux & Joseph, 2003)

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 4 Het onderwijssysteem van de Federatie Wallonië-Brussel

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 5 Het onderwijssysteem van de Federatie Wallonië-Brussel

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 6 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : Zones d’éducation prioritaire  Zones  Problemen bij de identificatie van de doelgroep

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 7 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : Positieve discriminatie  Onderwijsmissies: « Aan alle leerlingen gelijke sociale emancipatiekansen kunnen verzekeren »  Positieve discriminatie : « een onderscheid maken ten voordele van scholen van het gewoon basis- en secondaironderwijs georganiseerd of gesubsidieerd door de Federatie Wallonië- Brussel, op basis van sociale, economische, culturele en pedagogogische criteria »

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 8 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : Positieve discriminatie  Wat ?  Extra personeel en fondsen  Aan wie?  Scholen  Ongeveer 12% van de leerlingen  Hoe zijn de scholen gekozen?  Socio-economische status van de leerlingen  De scholen zijn geklasseerd volgens de meest kansarme tot de meest gegoede  Door dit klassement zijn de eerste scholen geselectionneerd om een totaal van 12% van de leerlingen te behalen in de Federatie Wallonië- Brussel

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 9 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : Positieve discriminatie  Hoe zijn de scholen gekozen?

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 10 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : Positieve discriminatie  Kritiek op identificatie van de doelgroep  Oplossing om definitieve etikettering van de scholen te voorkomen  Indirecte maat van het socio-economisch statuut  Makkelijk  Precies?  Geen « ethnische » of linguïstische identifactie van de doelgroep  Politieke argumenten: geen etikettering  Wetenschappelijke argumenten: draagt niet bij tot de identificatie van de doelgroep  Wat wordt er ondernomen?  Weinig richtlijnen  Weinig beschrijvingen van de ondernomen pedagogische handelingen  Hoofdzakelijk een vermindering van de grootte van de klassen

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 11 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : positieve discriminatie  Welke resultaten zijn er?  Weinig evaluaties over de doeltreffendheid

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 12 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» : positieve discriminatie  De resultaten?  Systeemeffecten? (Bouchat et al., 2005)  De labelling « positieve discriminatie » beïnvloedt niet de keuze van de school  De socio-economische samenstelling van de school doet dat wel  Belangrijk probleem: segregratie tussen de scholen  Positieve discriminatie heeft niet als doel om segregatie af te bouwen

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 13

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 14 Twee voorziene oplossingen  Handelingen over de inschrijvingsprocedure in het secondair onderwijs  2008: Inschrijvingsdecreet : « eerste aangekomen, eerste bediend »  2009: Sociale mix decreet : voorrangsregels en loting  2010: Inschrijvingsdecreet : voorrangsregels en collectieve voorkeursbehandeling  Aanpassing van het onderwijsvoorrangsbeleid  Directe verbinding van het extra personneel tot de socioeconomische samenstelling van de scholen  Een te bestuderen oplossing (Demeuse et al., 2007) De segregatie afbouwen: convergerende oplossingen ?

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 15 Bevorderen van de sociale mix door een gedifferentieerde financiering: een te bestuderen oplossing  Algemene formule van attributie van de middelen in functie van de behoeften  Gelijkheidsfunctie  Bevorderingsfunctie  Wat scholen zoeken  Bestede middelen maximaliseren  aansporen van het recruteren van gedefavoriseerde leerlingen  Recruteren van « goede » leerlingen  compenseren van de recrutering van minder gefavoriseerde leerlingen door menselijke middelen  Meerdere scenarios De segregatie afbouwen: convergerende oplossingen ?

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 16 De segregatie afbouwen: convergerende oplossingen ? Bevorderen van de sociale mix door een gediffentieerde financiering: een te bestuderen oplossing Scenario « Robin des bois »: Gelijkheidsfunctie en bevorderingsfunctie

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 17 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» 2010: een gedifferentieerde omkadering  Alleen de gelijkheidsfunctie

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 18 Onderwijsvoorrangsbeleid: « meer geven aan zij die minder hebben» 2010: een gedifferentieerde omkadering  Hetzelfde principe als voor de positieve discriminatie  Meer middelen  Meer vooruitgang  De « Robin des bois » discussie  Gelimiteerd budget  Politieke onmogelijkheid van zo’n herverdeling

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 19 Discussie Is het compensatiebeleid voldoende?  De effecten zijn weinig gekend  Segregatieproblemen Hoe segregatie voorkomen?  Reguleren van de inschrijving  Integreren van PEP in het herverdelingsmechanisme Evaluatiebehoefte  Wat is de te verwachten doelstelling van deze metingen?  Hoe gaan we de te verwachten doelstelling evalueren?  Wat te doen als het doel bereikt is?

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 20 Demeuse, M., Frandji, D., Greger, D., & Rochex, J.-Y. (Eds) (2008). Les politiques d’éducation prioritaire en Europe : Conceptions, mises en œuvre, débats. Lyon: INRP.

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 21 Demeuse, M., Frandji, D., Greger, D., & Rochex, J.-Y. (Eds) (2012). Education policies and inequalities in Europe. Houndmills Basingstoke Hampshire: Palgrave Macmillan.

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 22 Demeuse, M., Frandji, D., Greger, D., & Rochex, J.-Y. (Eds) (2012). Les politiques d’éducation prioritaire en Europe, tome II : Quel devenir pour l’égalité scolaire. Lyon: ENS Editions.

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 23 Bakker, J., Denessen, E., Peters, D, & Walraven, G. (Eds.) (2010). International perspectives on countering school segregation. Apeldoorn: Garant.

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 24 Nicaise, I., & Desmedt, E. (Eds.) (2008). Gelijke kansen op school : het kan! Zestien sporen voor praktijk en beleid. Deurne: Plantyn.

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 25 Friant, N. (2012). Vers une école plus juste: Entre description, compréhension et gestion du système. (thèse de doctorat en sciences psychologiques et de l’éducation). Université de Mons, Mons. Retrieved from ouvertes.fr/tel

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 26 Dank u! Nathanaël Friant Assistant Institut d'Administration Scolaire Faculté de Psychologie et des Sciences de l'Education Université de Mons (UMONS) Académie Universitaire Wallonie- Bruxelles Place du Parc 18, B-7000 Mons Belgique +32 (0) Web : Twitter : Actualité :

Université de Mons Nathanaël Friant | Service de Méthodologie et Formation / INAS 27 Referenties Bouchat, T. M., Delvaux, B., & Hindryckx, G. (2005). Discrimination positive et mobilité scolaire. Rapport de recherche, Cerisis-UCL et SPE-ULg. Delvaux, B., & Joseph, M. (2003). Les espaces locaux d’interdépendance entre écoles: étude de cas en Belgique francophone (Rapport de recherche). Charleroi: CERISIS - UCL. Retrieved from Demeuse, M., & Friant, N. (2012). Evaluer les politiques d’éducation prioritaire en Europe: Un défi méthodologique. Revue Suisse des Sciences de l’Education, 34(1), Demeuse, M., Derobertmasure, A., Friant, N., Herremans, T., Monseur, C., Uyttendaele, S., & Verdale, N. (2007). Étude exploratoire sur la mise en œuvre de nouvelles mesures visant à lutter contre les phénomènes de ségrégation scolaire et d’iniquité au sein du système éducatif de la Communauté française de Belgique (Rapport de recherche). Bruxelles: Gouvernement de la Communauté française de Belgique. Retrieved from Demeuse, M., Friant, N., & Nicaise, I. (2008). Onderwijsvoorrangsbeleid : extra investeren in de zwaksten. Gelijke kansen op school : Het kan ! Mechelen: Plantyn. Demierbe, C., Demeuse, M., & Friant, N. (2008). Quelle évaluation des politiques d’éducation prioritaire en Europe? Actes du colloque international “Efficacité et Equité en Education.” Rennes: Université Rennes 2. Dupriez, V., & Maroy, C. (2000). La régulation dans les systèmes scolaires. Revue française de pédagogie, (130), doi: /rfp Duru-Bellat, M., & Meuret, D. (2001). Nouvelles formes de régulation dans les systèmes éducatifs étrangers: autonomie et choix des établissements scolaires. Revue française de pédagogie, 135, Friant, N., Demeuse, M., Aubert-Lotarski, A., & Nicaise, I. (2008). En Belgique. Deux modes de régulation des effets d’une logique de quasi-marché. M. Demeuse, D. Frandji, D. Greger, J-Y. Rochex (Eds). Les politiques d’éducation prioritaire en Europe : Conceptions, mises en œuvre, débats (pp ). Lyon: INRP. Littré, F., Demeuse, M., Derobertmasure, A., Friant, N., & Nicaise, I. (2008). Muren Slopen : De segregatie in het onderwijs afbouwen. Gelijke kansen op school : Het kan ! Mechelen: Plantijn.