Competentie Centrum Transities Samen werken, samen leren, samen ontwikkelen José Andringa 10 november 2009 CoP Versnelling Innovatiecyclus (Movinnio/Traverse)

PARTNERSCHAP VROM KSI Beheer- groep SenterNovem TNO Staf 2,5 fte

TRANSITIES Een 'transitie' is een structurele maatschappelijke verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van economie, cultuur, technologie, instituties en natuur & milieu.

grote infraprojecten (Transumo): Europees onderzoek grote infraprojecten (Transumo): Projectleiders hebben wél competenties om risico’s te beheersen; Projectleiders hebben onvoldoende competenties in het omgaan met de omgeving

TRANSITIEPROFESSIONALS COMPETENTIES VAN TRANSITIEPROFESSIONALS Competentiecahier No. 1 José Andringa Rob Weterings

BASISCOMPETENTIES EN DOMEINKENNIS Communicatief vermogen Netwerken bouwen en onderhouden Overtuigingskracht En: Domeinspecifieke vakkennis

Competenties Divergeren Convergeren Patronen herkennen t r a n s i e m Heroriënteren Experimenteren Verankeren & opschalen Monitoren

TRANSITIECOMPETENTIES Competentiecluster Persoonlijke vaardigheden Methoden en technieken Bijpassende rol <<< divergerend >>> convergerend Patronen herkennen * integraal denken onbevangen vragen stellen * analytisch vermogen * conceptuele kracht * integrale systeemanalyse * actor- en netwerkanalyse * historische regime-analyse * fact finding Onderzoeker <<< Manager >>> Heroriënteren * visie en inspiratie * lef en overtuigingskracht * creativiteit * historisch besef * scenario-analyse * toekomstverkenningen * back casting * reframing Vernieuwer <<< Groepswerker >>> Experimenteren Mobiliserend vermogen Organisatievermogen Tweede orde leren * strategisch niche- management * lerend ontwerpen Netwerker <<< Verankeren en opschalen * anticiperend vermogen * ondernemerschap * verleidingskracht * netwerken en lobby Monitoren observatievermogen reflectief vermogen Zelfbewustzijn * transitiemonitoring * evaluatietechnieken * learning histories * reflectiesessies Transitiemanagement * systeemdenken * gevoel voor timing * balanceren tussen inhoud, proces en resultaat

PERSOONLIJKE KARAKTERISTIEKEN Levenshouding: idealisme en optimisme Motivatie: uit korte termijn resultaten of gelegde verbindingen tussen mensen/organisaties Doorzettingsvermogen en open werkstijl

Verdere uitwerking Competentiecahier nr. 2: het competentieprofiel Beschrijven van competenties in termen van concreet, toetsbaar gedrag Competentietest Profielen van specifieke functies, zoals bijv. directie, bestuur, projectleider, programmabureau.

Voorbeeld profiel: projectleider Projectleider / themaleider binnen het programma Transumo BSIK-programma (subsidie op projecten) Gericht op ontwikkeling wetenschappelijke kennis Driepartijen: wetenschap, bedrijven, overheid

Mobiliserend vermogen Visie en inspiratie Kan een inspirerende langetermijnvisie (laten) maken en deze verbinden met acties op korte termijn Lef en Veranderkracht Durft zich buiten de gebaande paden te bewegen en is in staat mening en houding van anderen te beïnvloeden en verkrijgt instemming voor voorstellen Mobiliserend vermogen Kan richting en sturing geven aan groepsprocessen en doeltreffende samenwerkingsverbanden tot stand brengen en handhaven. Organisatievermogen Is in staat prioriteiten en benodigde acties aan te geven, en te bepalen welke tijd en middelen nodig zijn om ambities te realiseren. Dit doet een trans.prof. Op 3 nivo’s: niche, regime en landschap (‘schaken op 3 borden’)

Anticiperend Vermogen Tweedeorde leren Ter discussie stellen van bestaande manieren van denken en handelen binnen het experiment of de activiteit Ondernemerschap Vertaalt maatschappelijke ontwikkelingen in zakelijke mogelijkheden, is in staat om belemmeringen die zich tijdens een systeeminnovatief project voordoen te identificeren en uit de weg te ruimen Anticiperend Vermogen Kan trends signaleren en oppakken en deze gebruiken om experimenten/projecten te verankeren en op te schalen. Netwerken en Lobby Ontwikkelen en bestendigen van relaties en samenwerkingsverbanden binnen en buiten de eigen organisatie en deze benutten voor het verkrijgen van informatie, steun en medewerking.

Visie en inspiratie Niveau 1. Overziet bij het bepalen van een richting de (vaak grote) implicaties voor meerdere organisaties. Heeft een lange termijnvisie, heeft een breed perspectief, houdt uiteenlopende mogelijkheden in gedachten bij het ontwikkelen van een toekomstbeeld. Enthousiasmeert anderen en maakt het bereiken van doelen gemakkelijker door duidelijk het beoogde effect aan te geven, een positieve instelling ten opzichte van het werk tot stand te brengen en onder teamleden een sterke wil om te slagen te creëren.

Visie en inspiratie - vervolg Niveau 2 Schat het belang van ontwikkelingen in de (totale) politieke, maatschappelijke en wetenschappelijke omgeving en de implicaties voor de eigen organisatie goed in. Zorgt ervoor dat gedeelde waarden en perspectieven (verwachtingen) vertaald worden in een gezamenlijk beeld op hoofdlijnen van een gewenste situatie of toekomst. Het kan hierbij gaan om enkele betrokkenen, of juist een grote verzameling van verschillende partijen. Laat de gewenste situatie steeds richtinggevend zijn voor een portfolio aan activiteiten en/of experimenten. Zorgt dat betrokkenen meegaan in die richting. Realiseert nieuwe strategische lijnen voor de toekomst. Doorbreekt bestaande denkkaders met originele ideeën