Informatiebehoeften van patiënten met kanker Etmaal van de Communicatie 7 februari 2008 Julia van Weert Jesse Jansen Gert-Jan de Bruijn Jessika Ouwerkerk Sandra van Dulmen Jozien Bensing

Aanleiding 73.000 nieuwe diagnoses kanker per jaar In 2010 is kanker doodsoorzaak nummer één Effectieve informatie leidt tot Therapietrouw  Zelfzorg  Tevredenheid  Omgaan met ziekte en behandeling  Angst 

Communicatie in het stress-coping model arts gezondheid patiënt patiënt Instrumentele communicatie stress probleem Need to know and georienteerde understand coping Need to emotionele feel known coping and under- stood Affectieve communicatie

Theoretische achtergronden Stress-coping model van Bensing & Verhaak (2004) Instrumentele behoeften Affectieve behoeften Model van Miller (1995; 1996) Monitors Blunters Stress-coping theorie van Lazarus & Folkman (1988)  Impact of Event Intrusion Avoidance

Vraagstellingen In hoeverre sluit de huidige informatievoorziening ter voorbereiding op chemotherapie aan op de behoeften van patiënten met kanker? Welke factoren zijn van invloed op de informatiebehoeften van patiënten met kanker?

Conceptueel model gezondheid St ress Monitoring Blunting Instrumentele behoeften Probleem-georiënteerde coping Intrusion Avoidance Affectieve behoeften Emotionele coping

Sample 10 ziekenhuizen respons n=349 (59%) Steekproef n=588 202 vrouwen (67%) Gem. leeftijd: 55.3 respons n=349 (59%) 141 laag opgeleid (47%) Range 21-84 jaar

Meetinstrumenten QUOTE-chemo (Quality Of care Through the patients’ Eyes) (Sixma & Delnoij, 2005) Belang Ervaring Threatening Medical Situation Inventory (TMSI); Nederlandse versie MBBS (Ong et al., 1999) Monitoring gedrag Blunting gedrag Impact of Event Scale (Brom & Kleber, 1985; Van der Ploeg et al., 2004) Intrusion Avoidance

Ontwikkeling QUOTE-chemo Basis: QUOTE-communicatie Literatuurstudie Focusgroepen Vragenlijst 69 items Indeling in 7 categorieën volgens Rutten et al. (2005) Confirmatieve factoranalyse

Confirmatieve factoranalyse CFI m.b.v. Structural Equation Modeling (AMOS Software)  Acceptabele tot goede fit: CFI > .95 NFI > .90 RMSEA < .08 Factorladingen tussen .38 - .83; p < .02

7 categorieën QUOTE-chemo INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie Cronbach’s alpha I1. Informatie over de werking van chemotherapie .895 A1. Interpersoonlijke communicatie .850 I2. Informatie over omgaan met bijwerkingen .855 A2. Emotionele steun van verpleegkundige .720 I3. Informatie over de prognose .764 A3. Omgaan (‘coping’) met de ziekte .836 PROCES I4. Medische systeem informatie .804

Verbeterscores per categorie Affectief

Multivariate regressie-analyse socio-demografische achtergrondgegevens Medische achtergrondgegevens Informatiezoekstijl (monitor) Kankergerelateerde stressreacties (intrusion, avoidance)

Relatie Monitoring - Informatiebehoeften INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie ß I1 Informatie over de werking van chemotherapie .215*** A1. Interpersoonlijke communicatie n.s. I2 Informatie over omgaan met bijwerkingen .131* A2. Emotionele steun van verpleegkundige I3 Informatie over de prognose .134* A3. Omgaan (‘coping’) met de ziekte PROCES I4 Medische systeem informatie

Relatie Intrusion - Informatiebehoeften INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie ß I1 Informatie over de werking van chemotherapie .198** A1 Interpersoonlijke communicatie n.s. I2 Informatie over omgaan met bijwerkingen n.s. (p=.06) A2 Emotionele steun van verpleegkundige .179* I3 Informatie over de prognose .228** A3 Omgaan (‘coping’) met de ziekte .244** PROCES I4 Medische systeem informatie

Overige relaties Vrouwen: Ouderen: Hoger opgeleiden: Meer behoefte aan bespreken coping (ß =.174**) Meer behoefte aan emotionele steun (ß =.126*) Ouderen: Minder behoefte aan bespreken coping (ß =-.141*) Hoger opgeleiden: Minder behoefte info werking chemotherapie (ß =-.142*) Minder behoefte info prognose (ß =-.228**)

Conclusie Monitoring hangt samen met instrumentele informatiebehoeften Intrusion hangt samen met zowel instrumentele als affectieve informatiebehoeften Geslacht en leeftijd hangen samen met affectieve informatiebehoeften (maar niet met allemaal)

Ergo…. j.c.m.vanweert@uva.nl j.jansen@nivel.nl Informatievoorziening moet individueel afgestemd worden Met name checken copingstijl Meer informatie: j.c.m.vanweert@uva.nl j.jansen@nivel.nl