Geïnspireerde Architectuur

Waarom vraagt de praktijk om architectuur? Doelgroep: Midden+hoger mgmt Belastingdienst, Rechtspraak, CJIB, IND, UWV. Welke vraagstukken? Welke antwoorden? Nu: bloemlezing uit “praktijkverhalen” Visie: architectuur gaat verder dan methoden en technieken.

Inspiratie? Architectuur? “Kan het in J&J?” “IT moet alleen ondersteunen …” “Apeldoorn luistert niet naar ons…”

Sturen met Architectuur? abstractconcreet vragend 21 sturend 34 architectuur leiding

1 e kwadrant leiding: vragend (geen beweging) architectuur: concreet (wel richting)

2 e kwadrant leiding: vragend (geen beweging) architectuur: abstract (geen richting)

3 e kwadrant leiding: sturend (wel beweging) architectuur: abstract (geen richting)

4 e kwadrant leiding: sturend (wel beweging) architectuur: concreet (wel richting)

Sturen met Architectuur? abstractconcreet vragend verlamd project theoretisch project sturend probleem- project project met effect architectuur leiding

Sturen met Architectuur? abstractconcreet vragend verlamd project (Waterschaps- belasting) theoretisch project (BD: CR2) sturend probleem- project ( WIA, enz.) project met effect (IND: INDiGO) architectuur leiding

Architectuur moeilijk? Zo kan het ook … Samen met collega’s vlot en veilig een document maken Google Docs in plain English: (2m51s)Google Docs

Een vraagstukje: Hoe beschrijf je een proces om van Leeuwarden naar Abcoude te reizen?

Routebeschrijving Leeuwarden naar Abcoude Van beginpunt tot hoofdwegen Vertrek in noordelijke richting0 m00:00:001 Ga na 17 m linksaf de Raadhuisplein op17 m00:00:022 Ga na 50 m rechtsaf de Weerd op68 m00:00:113 Ga na 350 m rechtsaf de Wortelhaven op413 m00:01:304 Ga na 60 m linksaf de Voorstreek op473 m00:01:445 Ga na 100 m rechtsaf de Tuinen op574 m00:02:076 Ga na 175 m rechtsaf de Oosterkade op743 m00:02:487 Ga na 450 m linksaf de Blokhuisplein op 1,2 km00:03:458 Ga na 80 m rechtsaf op de Nieuweweg 1,3 km00:03:569 Ga na 400 m linksaf de Oostergoweg op 1,7 km00:04:4310 Ga na 1.7 km rechtsaf de Aldlansdyk op 3,3 km00:07:2911 Ga na 150 m linksaf de Overijsselselaan op richting HeerenveenHeerenveen 3,5 km00:07:42 Hoofdwegen Volg na 25 km op het knooppunt Heerenveen de A7, E22 richting Amsterdam/JoureA7 / Neem na 7.3 km de derde afslag op de rotonde (de A6) richting Amsterdam/EmmeloordA6Amsterdam/Emmeloord36,0 Volg na 98 km op het knooppunt Muiderberg de A1, E231 richting AmsterdamA1 / E231Amsterdam134,1 km01:23:17+00:01:0115 Volg na 7.8 km op het knooppunt Diemen de A9 richting AmstelveenA9Amstelveen141,9 km01:27:46+00:00:2516 Volg na 6.7 km op het knooppunt Holendrecht de A2, E35 richting Maastricht/UtrechtA2 / E35Maastricht/Utrecht148,6 km01:31:35+00:00:22 Van hoofdwegen tot eindpunt Neem na 4.6 km afslag Abcoude[afslag 3]153,2 km01:34:25+00:00:5818 Neem na 250 m de eerste afslag op de rotonde153,5 km01:35:0519 Neem na 0.5 km de tweede afslag op de rotonde (de Burgemeester des Tombeweg) richting AbcoudeAbcoude154,1 km01:35:3820 Ga na 1.1 km linksaf op de Kerkplein155,2 km01:38:0821 U bent gearriveerd (Abcoude)155,2 km01:38:09 Totaal (tijden afgerond op hele minuten):155,2 km01:38+00:04

Rijd naar Abcoude Gebruik je wegenkaart/tomtom respecteer de verkeersregels (Vermijd de afsluitdijk)

Activiteitgebaseerd proces

Regelgebaseerd proces

Activiteitgebaseerde BPM Volgorde op de tekentafel bepalen nuttig voor routinewerk (Mintzberg’s machine bureacracy) scheiden van kennis en proces. Conditie-Actie regels (CA-regels)

Regelgebaseerde BPM verkeersregels i.p.v. CA-regels onderweg beslissen i.p.v. vooraf nuttig bij kennisintensief werk (Mintzberg’s professional bureacracy) nuttig bij verrassingen herbruikbare regels mensen mogen zelf denken

Hoe? afspraken … Gegevens Proces(sen) Formele taal

Proces- besturing met regels berekenen informerenveranderen signalen gebruikers data

Demo: Rechtspraak Elke regel uit W&R Alles gegenereerd (behalve L&F) prototype op Open Source Software gemaakt in & toegepast in een (gewonnen) aanbesteding

Eenvoud één waarheid en één administratieve werkelijkheid… INDOORS (Rechtspraak)

23 Aanleiding INDOORS minder uitgeven rechtmatig blijven werken beter besturen van IT

Vraagstuk: 235 koppelingen tussen 133 applicaties, waarvan 75 van de rechtspraak. Rechtspraak communiceert met 23 andere organen.

25 Aanpak: Een koppelvlak, “enabler” voor meer samenhang, eenvoud en inzichtelijkheid.

Voorbeeld … Eén waarheid –door “taal” te uniformeren op het koppelvlak; –door de taal van het recht leidend te maken. Eén ding in één doos –door gegevensverzamelingen te uniformeren 26 Hoe dan?

27 Voorbeeld: betekenis De rechtbank neemt geen kennis van berichten aan de rechtbank nadat vonnis is bepaald, tenzij blijkt dat de wederpartij met de kennisneming heeft ingestemd. (Bron: Art. 6 lid 1 Landelijk procesreglement voor civiele dagvaardingszaken) Consequentie voor IT: Je kunt signaleren wanneer de rechtbank een bericht krijgt nadat vonnis is bepaald, zonder dat de wederpartij met de kennisneming heeft ingestemd…

Waarom Ampersand? eenvoud (want één waarheid over applicaties heen) rechtmatig (want betekenis van het procesrecht is leidend) draagvlak (dmv. prototypes) betrouwbaar (want semantisch uniform berichtenverkeer)

Afbakening INDOORS: IT beperken tot ondersteuning Procesrecht –zitting, zaak, enz., valt binnen scope. Materieel recht –jur. feiten zijn het exclusieve domein van de rechterlijke macht; dus buiten scope. 29

Semantisch model 35 wetten/regelingen 2984 artikelen 7 à 15% is relevant voor ICT nu: 35 à 50% dekking 8 prototype demo’s

Sturen op Kwaliteit Verbinden van juridische kennis met IT-kennis –met “Ampersand” procesrecht omzetten in IT. Betekenis van berichten formeel definiëren –wiskundige precisie –eenvoud –onderling consistent Timeboxing: –tijd staat vast –budget staat vast –kwaliteit is stuurmiddel 32

Samenvatting: Architectuur sturen met architectuur (paarden-metafoor) eenvoud (Google-docs voorbeeld) routebeschrijving vs. landkaart activiteitgericht / zaakgericht / regelgerichte BPM taal centraal semantiek Rechtspraak: kleine stapjes door semantiek Ampersand als architectuur-instrument wetten modelleren