Hoe gaat de regio werken? VWL Samenwerkend Limburg 22 november 2010 Prof. Ton Wilthagen ReflecT/Universiteit van Tilburg

Waar het gaat om? De arbeidsmarkt is de achilleshiel van onze economie en welvaart: ondernemingspotentieel en menselijke talent en potentieel dienen hand in hand te worden ontwikkeld Voor individuele mensen is arbeidsparticipatie de belangrijkste bron van bestaanszekerheid, inkomen, erbij horen en ook van welzijn Nodig: krachtdadige aanpak om de belofte van een win-win-situatie te realiseren

Met welke drijvende krachten hebben we te maken?

Verandering in de vraag naar arbeid: Technologie: snelle verandering functies Internationalisering: alles hangt met alles samen, “spel zonder grenzen” Noodzaak kenniseconomie, hogere productiviteit, meer innovatie, slimmer, harder, efficiënter en meer (uren) werken Van industrie naar diensteneconomie Grootste vervangings/uitbreidingsvraag in zorg Einde vaste (loondienst)contracten en baan voor het leven? Meer onzekerheid/ onvoorspelbaarheid

Daardoor gaan er banen weg, maar er komen ook nieuwe banen …

Verandering in het aanbod van arbeid: Demografie (vergrijzing, ontgroening): de structurele tendens is krapte op de arbeidsmarkt Cultuur: meer verschillen tussen mensen, meer verschillende keuzes (diversiteit, “feminisering” van de arbeidsmarkt) Meer arbeidsmigratie en mobiliteit Dus ook meer aanpassingsvermogen van bedrijven gevraagd! 6

Ontwikkeling geboorten en pensionering

Waarom de regio de toekomst heeft Voelt ‘sense of urgency’ aan den lijve Is optimale schaal (vs landelijk, gemeente) Herbergt meer dan 1 sector, overstijgt sectoraal beleid Mensen en bedrijven identificeren zich met de regio Komen elkaar in meer hoedanigheden tegen Vertrouwen en overleg

De drie O’s Ondernemingen Triple helix Onderwijs - en kennisinstellingen (lokale) Overheid

10 geboden …

Maar: tien geboden van regionaal arbeidsmarktbeleid 1. Bedrijfsleven moet voorop en centraal staan: probleemeigenaar! 2. Voorkom belangenstrijd tussen bedrijfsleven enerzijds en gemeentelijk-bestuurlijke samenwerkingsverbanden! 3. Zelfde geldt voor relatie tussen de diverse gemeenten/colleges onderling (met name rol centrumgemeente) en bestaande arbeidsmarktorganisaties; elkaar vertrouwen is cruciaal!

Maar: tien geboden van regionaal arbeidsmarktbeleid 4. Heb aandacht voor de verschillende “afrekencriteria” waarmee de diverse partijen te maken hebben! 5. Blijf niet hangen in oeverloos overleg en praten: voeg daad bij het woord! 6. Vind het wiel niet steeds opnieuw uit: geef je rekenschap en leer van activiteiten die al liepen en lopen! 7. Eis – zelfbewust – experimenteer- en manoeuvreerruimte van de nationale overheid!

Maar: tien geboden van regionaal arbeidsmarktbeleid 8. Richt je op speerpuntsectoren, maar neem het MKB mee. Realiseer je dat de eigenaar van grote bedrijven niet altijd in de regio zelf zit – hoe ga je daar mee om?! 9. Strategisch en lange termijn handelen moet voorop staan: niet slechts subsidiegedreven en daarmee tijdelijk. Agendavorming, informatievoorziening en monitoring! 10. Zoek een onvermoeibaar boegbeeld/ architect/ambassadeur uit het bedrijfsleven!

Aanpakmethode van een Taskforce Arbeidsmarktbeleid achilleshiel van de regio: de juiste mensen met juiste kwalificaties op juiste moment in juiste aantallen

Aanpakmethode Taskforce stappen: transities op de arbeidsmarkt wat zijn de knelpunten? gelden deze voor onze regio? oplossingen wetenschap of beleid voldoen deze oplossingen? lopen er projecten? evaluatie / start projecten werk <> werk werk <> privé werk <> inactiviteit werk <> scholing werk <> uittreding

Aanpakmethode Taskforce stappen schematisch (SLIM):

Aanpakmethode Taskforce TOP-10 arbeidsmarktknelpunten gedefinieeerd: Gebrekkige aansluiting van opleidingen bij vraag werkgevers Arbeidsparticipatie ouderen Krimpend aanbod arbeid Verantwoordelijkheid en toekomstgerichtheid bedrijven Samenwerking arbeidsmarktbeleid Gebrekkige re-integratie Te weinig denken in competenties Eigen verantwoordelijkheid werknemer voor loopbaan en ontwikkeling Beperkte informatie over functioneren arbeidsmarkt Onvoldoende flexibiliteit combinatie werk en privé

wilthagen@uvt.nl www.uvt.nl/reflect Bedankt voor jullie aandacht en een goede conferentie gewenst! wilthagen@uvt.nl www.uvt.nl/reflect 18