De gezinsdeeltijdbehandeling Voor adolescenten bij de Viersprong Bruno Hillewaere & Iris Deuss Psycholoog, gezinstherapeut & Systeemtherapeut / gezinstrainer PTC De Viersprong - Brussel: VUB – Congres kinder- en jeugdpsychiatrie - 7/02 ‘08

Noot vooraf: uit respect voor onze cliënten en de gezinnen zijn alle patiëntenillustraties uit deze presentatie verwijderd Voor meer info en artikels: zie website www.deviersprong.nl  VISPD

De krachten en mogelijkheden van gezinnen… en hun vermogen om te helpen!

‘Agenda’: Inleiding: ontstaan idee van de gezinsdeeltijd in de Viersprong Visie en methodiek: Veranderd paradigma in de systeemtherapie De oplossingsgerichte benadering: van intake tot afsluiting Multi-Family Therapy met adolescenten: samen en toch ook apart Reflecting team en reflecting processes Discussie

Misschien iets te ambitieus?

Dan zijn er nog steeds onze artikels (www.deviersprong.nl)--> VISPD

1: Ontstaan idee van de gezinsdeeltijd in de Viersprong

Van de viersprong als oase …

Tot bruggen naar de gezinnen … en de hulpverleners…

Veranderd paradigma in de systeemtherapie 2. Visie en methodiek: Veranderd paradigma in de systeemtherapie

Van modern naar postmodern: van het individu als middelpunt

met de nodige valkuilen: Too much attention to the individual units leads to blindness of relationship (Gergen,1999)

… en de therapeut als ‘meester’

Naar een meer nederig ‘niet-weten’

Anderson & Goolishian (1988) Collaborative (language) approach We learned to use the not-knowing position as a new stance to become involved in conversations that generate - through a crisscrossing of ideas - new meanings toward the dissolving of problems Anderson & Goolishian (1988)

The art of conversation

Het postmoderne in de familietherapie: een verademing… (?) Filmfragment: What the bleep do we know?

Wittgenstein (1978) Words are not a represention or reflection of reality, but they do things. Words create reality; they create the stories we live.

Constructivism, social constructionism, postmodern thinking All contributed to replacing the belief in absolute and objective knowledge acquired through individual thinking by emphasizing the existence of multiple local truths that are constructed within language

‘Postmoderne’stromingen: Verlaten van de zoektocht naar dé oorzaak, dé waarheid Meerdere perspectieven ipv één waarheid Veranderde positie van de therapeut: Geen ‘objectieve’ buitenstaander meer, maar een gelijkwaardige partner in de dialoog

‘Postmoderne’stromingen: Gericht op een respectvolle, gelijkwaardige samenwerking – ‘Collaboratief’ Meerdere perspectieven ipv één waarheid Gedeelde expertise – dialoog ‘Not- knowing’(Anderson & Goolishian) ‘Informed not knowing’ (Epston) Curiosity ( Cecchin, Epston) Narratieve stroming: de mens als verhaal Oplossingsgerichte benadering: de mens en zijn mogelijkheden

2. De Oplossingsgerichte benadering (Solution focused therapy) 2. Visie en methodiek: 2. De Oplossingsgerichte benadering (Solution focused therapy)

Systeemtherapie: van nature gericht op positieve krachten

Solution focused therapy: Korte geschiedenis: Grondleggers: Steve de Shazer en Insoo Kim Berg (jaren 80) Brief Family Therapy Center, Milwaukee (Solution focused brief therapy)

Solution-focused therapy: Inspiratiebronnen: MRI & Bateson: Communicatie en pragmatiek Kortdurend: niet langer dan nodig Milton Erickson: Zelfhelende krachten Hypnose en hoop Wittgenstein: Taal

Uitgangspunten: Respect voor de vraag en het mandaat: Cliënt is zelf expert en verantwoordelijk voor de therapie Respectvol geloof in de (groei)mogelijkheden van de cliënt. Cliënten/gezinnen gebruik laten maken van hun kwaliteiten en hulpbronnen om hun problemen zelf op te lossen. Pragmatisch: ‘wat niet stuk is moet je niet maken’ ‘Als iets werkt, doe zo voort’ Gericht op kleine, haalbare veranderingen

Solution focused therapy: uitgangspunten: De klasse van de problemen is anders dan de klasse van de oplossingen Samenwerking is onvermijdelijk. Weerstand is een onbruikbaar begrip Verandering is onvermijdelijk. Slechts een kleine verandering is nodig Cliënten hebben de hulpbronnen voor verandering Cliënten definiëren zelf de behandeldoelen. Deze zijn concreet, haalbaar en positief geformuleerd.

Uitgangspunten: Keuzevrijheid vergroten Cliënt bepaalt, beslist en kiest binnen de therapie (ondermeer door wensen en doelen) Aandachtsverschuiving: van problemen naar mogelijkheden Systemisch: richten op het patroon van interactie, eerder dan op de problemen binnen de personen

Taal is erg belangrijk: Sluit aan bij wat de cliënten zelf brengen… de eigen taal En ga dan op zoek naar de wens tot verandering, nieuwe hoop

Taal: Probleemgericht: Wanneer het niet goed gaat Wat ik niet wil Wanneer het niet goed gaat Dingen buiten mijn wil/ invloed. Ik zit vast. Meer problemen Oplossingsgericht: Wat ik wel wil. Wanneer het wel ging/ beter ging. Dingen binnen de invloed Ik beweeg naar. Mogelijkheden en mogelijke oplossingen

Taal (vervolg): Hertaling van de problemen in mogelijkheden (cave: zonder het onder de mat te vegen!)  Aandachtsverschuiving Richt u in uw taal op het patroon tussen mensen (eerder dan in mensen)

Technieken: Cliënt bepaalt, beslist en kiest binnen de therapie (doelen en opdrachten) Taal! Permissieve formuleringen (“Ik vraag me af...”) Uitzonderingen Onderbreken van het patroon Toekomstprojecties en schalen Nadruk op het besef van keuzes Doelstellingen als essentiële techniek

De kunst van vragen stellen: Vragen naar krachten, hulpbronnen: ‘Waar ben je het meest trots op?’ ‘Wat is helpend?’ ‘Wat zijn jouw goede redenen om dit te doen?’ Complimenten geven “Wow” ( Cave: gebruik je eigen taal!). Nog: ‘Hoe heb je dat klaargespeeld? Continueringsvraag ‘Wat wil je behouden?’ Coping question: ‘Hoe is het jullie tot nu toe gelukt hiermee om te gaan?’

De kunst van vragen stellen (1b): Vragen naar krachten, hulpbronnen: Zijn er mensen uit de familie / omgeving die helpend kunnen zijn? Complimenten geven Directe complimenten: Knap gedaan, Indirecte complimenten: Wat zou je beste vriend zeggen waar je goed in bent? Continueringsvraag ‘Wat wil je behouden?’ Coping question: ‘Hoe is het jullie tot nu toe gelukt hiermee om te gaan?’

De kunst van vragen stellen (2): Uitzonderingsvragen: ‘’Zijn er momenten dat u zich meer depressief voelt? En minder?’ ‘Vertel me eens over die momenten?’ De wens of verandering benadrukken: ‘Ik zie geen uitweg?’  ‘Oh, dus je wilt een uitweg’ ‘Ik heb een ongelukkig leven’  ‘Hoe zou dat eruit zien, een iets gelukkiger leven?’

Oefening…

Intake: Genogram: Zelfde verhaal: Van een diagnostisch instrument van de therapeut

Van problematische verhalen: Genograms in Family Assessment (Mc.Goldrick & Gerson,1985)

Genogrammen: de uitdaging Shift van: De therapist die zich richt op structuren en pathologie Naar een creatief proces van verhalen van hoop en mogelijke oplossingen

Intake: oplossingsgericht Genogram: … naar een therapeutisch instrument Genograms: Assesment ànd Interventions (Mc.Goldrick & Gerson, 1999)

Verhalen van mogelijkheden (Ook narratieve mogelijkheden) ‘From what position does a therapist speak or listen in a storry-telling universe where all tell stories and all stories are valid though not necessarily true?’ (Parry, 1991) Zie artikel over ‘Narratieve en oplossingsgerichte toepassingen bij genogrammen’(tijdschrift systeemtherapie, 2006, website VISPD)

Een universum aan betekenissen…

Waar we zelf betekenis en verbanden in leggen…

Van ‘dunne beschrijvingen’ en een probleemgesatureerd verhaal… (convergent denken)

‘Oorzakelijk’ denken in een genogram:

Naar ‘rijke beschrijvingen’ en verhalen van mogelijkheden (divergent denken)…

En wat met de kinderen?

Namen, leeftijd Werk, Hobbies En dan kwaliteiten Start met ‘veilige’, vrij neutrale vragen, en vragen die peilen naar mogelijkheden: Namen, leeftijd Werk, Hobbies En dan kwaliteiten

Meerdere, ‘rijkere’ verhalen: Intake: genogrammen: Meerdere, ‘rijkere’ verhalen: Positieve eigenschappen (hobbies,…) en positieve verhalen, zonder de problemen uit de weg te gaan Gekoppeld aan de toekomst: doelstellingen

Technieken: De wondervraag: Komt van de cliënt zelf! Meer dan mirakels: Voor - en navraag

De wondervraag: Gaat uiteraard om de eigen projectie en de wens tot verandering

De Shazer : ‘De meest zinvolle manier om te beslissen welke deur geopend kan worden om bij een oplossing te komen is door een beschrijving te krijgen van van wat de cliënt anders zal gaan doen en/of wat voor soort dingen er zullen gebeuren die anders zijn als het probleem is opgelost, om zodoende een verwachting te creëren van een gunstige verandering’ ( 1985)

De kunst van vragen stellen (3): Toekomstprojecties De wondervraag: ‘Stel dat er vannacht een wonder geschied en je zou het niet weten, waaraan zou je als eerste merken dat het wonder heeft plaatsgevonden?’ Schaalvragen: ‘Als 0 betekent dat je er geen vertrouwen in hebt een oplossing te vinden en 10 betekent dat je er alle vertrouwen in hebt, waar zit je dan nu?’ ‘En wat is er nodig om een stapje verder te komen?’ ‘Hoe’vragen en vragen naar kleine verschillen zijn nog belangrijker dan de vragen op zich.

De kunst van vragen stellen (4): Circulaire, relationele vragen: Stel dat het je zou lukken om een stapje verder te komen, hoe ziet dat eruit? Hoe zou je vader dit aan jou kunnen zien? Wat zou je zusje zeggen? Stel dat ze dat doet, wat doe jij dan anders? Wie van je ouders zou zich het meest verheugen? Hoe zie je dat? En als dat zo doorgaat, wat zou er tussen jullie veranderen? Wat is het verschil tussen nu en anderhalf jaar geleden?

Het eigenlijke programma: Het eerste weekend: Verfijnen contract (meer ‘smart’) Eerste weekend: holding De gezinstekening: voorbeeld Verfijnen doelen & oefenen schalen

Het eigenlijke programma: Tweede weekend: Kernkwadranten & feedback Derde weekend: Communicatie & gevoelens Vierde weekend: Afscheid: Loslaten in verbondenheid

Oplossingsgerichte therapie: kritische bedenkingen:

Mooie en heldere uitgangspunten; respectvolle benadering Concrete en bruikbare technieken Hoopvol en constructief Haar eenvoud is evenwel ook haar valkuil: Degelijk oplossingsgericht werken vergt goede kennis en kunde ‘Simple’ mag niet leiden tot ‘simplicity’

3. Multi Family Therapy: Samen en toch apart…. 2. Visie en methodiek: 3. Multi Family Therapy: Samen en toch apart….

2.3: Multi Family Therapy: Samen en toch apart….

Gezinnen met adolescenten: Op zoek naar de juiste afstand en nabijheid

Ontwikkelingsopgaven van: adolescent en gezinnen: Op zoek naar de passende nabijheid / gebondenheid Omgaan met grenzen Omgaan met kwaadheid Daarom: sommige sessies grote groep, andere per gezin, nog andere ouders en jongeren afzonderlijk

Voordelen van Multi Family Therapy: Gezinnen ervaren steun aan elkaar, ze vormen als het ware natuurlijke hulpbronnen Veel plaats voor herkenning en erkenning Er ontstaat meer hoop Ook het geven van steun kan erg versterkend werken: gezinnen ervaren zichzelf terug als competent en hebben het gevoel dat ze iets te betekenen hebben Gezinnen ervaren een klimaat waarbinnen ze vrij kunnen oefenen en vergelijken. Door het feit dat er oplossingsgericht gewerkt wordt hebben gezinnen de ervaring dat ze allen samen op een positieve manier naar een zelfde doel toe werken

2. Visie en methodiek: 4. Reflecting team

Insoo Kim Berg: The enlighted traveller leaves no footprint’ ‘Leading from ons step behind’

Op zoek naar nederige reflecties die kunnen helpen

Van reflecting team naar reflecting processes: Eerste weekend vormen de systeemtherapeuten het reflecting team Tweede weekend worden de jongeren gevraagd om mee te reflecteren en te kijken welke (respectvolle) reflecties ze aan hun ouders zouden willen geven Het derde weekend gebeurt precies het zelfde met de ouders naar de jongeren toe Het vierde weekend tenslotte reflecteren de gezinnen naar elkaar toe  op die manier zit er duidelijk een evolutie in de reflecterende processen

Nog meer mogelijkheden: Kernkwadranten: Te veel van het goede valkuil Kernkwaliteit

Kernkwadranten: Te veel van het goede overbezorgd Zorg, liefde

Valkuil Kernkwaliteit UItdaging Allergie Te veel van het goede Positieve --> Tegenovergestelde UItdaging Allergie

liefdevolle zorg en juiste afstand Te veel van het goede overbezorgd bezorgd, aandacht Positieve  Tegenovergestelde liefdevolle zorg en juiste afstand egoïsme

4. Aanmelding

‘Flow-chart’(samenwerking): Is een oplossing denkbaar? Nee: beperking Ja: probleem Is er een hulpvraag? Nee: vrijblijvende relatie Ja: ga verder Is het een werkbare hulpvraag? Ja: ga verder Nee: zoekende relatie Zijn er passende hulpbronnen? Ja: co-experts Nee: consulterende relatie

De gezinsdeeltijd: mogelijkheden en beperkingen: Het gaat om kleine, haalbare veranderingen Voor gezinnen én hulpverleners met een passende hulpvraag Mogelijk passend binnen een ruimer traject

MFT: samen en toch apart Aanmelding: Schriftelijke verwijzing (met of zonder telefonisch vooroverleg) Indicatie door DIA team Jeugdcircuit Standaard intake Verkorte procedure bij gerichte verwijzing Intake GDB: gezinsgesprek met verwijzer én een huisbezoek MFT: samen en toch apart

Als we in ons eentje dromen, is het enkel een droom…, maar als we samen dromen is het het begin van een nieuwe werkelijkheid. (Dom Helder Camara, Amnesty International)

Dank voor jullie aandacht… En veel plezier met de gezinnen!

Uw route: 306.35 km Beschrijving MyMap24: Login Europa                                                            MyMap24: Login     Kaart: statisch | interactief       Taal / Language: Wijzig               MyMap24 Producten News Help    Channels in Groningen                                            Search   Route         Start > Stel uw route in > Uw route    Contact Adverteer Voorwaarden Newsletter © 2007 Mapsolute GmbH - powered by MapTP, Digitale kaartdata geleverd door Tele Atlas, NAVTEQ, AND Het gebruik is gebonden aan onze Licentievoorwaarden Mapsolute GmbH.Privacy Policy Uw route: 306.35 km          > Toon in de kaart                                                                                          Beschrijving           2000 Antwerpen België 9711 Groningen 306.35 km 03:10 h     Opties           U start in de Oude Koornmarkt in Antwerpen en rijdt 206 m richting de Reyndersstraat.             Verlaat nu de Oude Koornmarkt en sla rechts af de Reyndersstraat in. Volg deze weg voor 180 m. 1 min 386 m U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Reyndersstraat, gaat nu over in de Vlasmarkt. Volg deze weg voor 136 m. 1 min 522 m Verlaat nu de Vlasmarkt en sla rechts af de Ernest Van Dijckkaai in. Volg deze weg voor 342 m. 2 min 864 m U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Ernest Van Dijckkaai, gaat nu over in de Jordaenskaai. Volg deze weg voor 300 m. 2 min 1.16 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Jordaenskaai, gaat nu over in de Orteliuskaai. Volg deze weg voor 125 m. 2 min 1.29 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Orteliuskaai, gaat nu over in de Van Meterenkaai. Volg deze weg voor 54 m. 2 min 1.34 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Van Meterenkaai, gaat nu over in de Tavernierkaai. Volg deze weg voor 207 m. 3 min 1.55 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Tavernierkaai, gaat nu over in de Rijnkaai. Volg deze weg voor 472 m. 4 min 2.02 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Rijnkaai, gaat nu over in de Kattendijkbrug. Volg deze weg voor 253 m. 4 min 2.27 km            U verlaat nu Antwerpen. U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Kattendijkbrug, gaat nu over in de . Volg deze weg voor 2.28 km. 8 min 4.56 km U rijdt nu Albertdok (Antwerpen) binnen. en volg de Groenendaallaan (N129) voor 328 m. 9 min 4.89 km U verlaat nu Albertdok (Antwerpen). U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Groenendaallaan (N129), gaat nu over in de N129. Volg deze weg voor 439 m. 10 min 5.33 km Verlaat de N129 en ga bij verkeersknooppunt (1) Merksem de R1 op in de richting van Breda, Bergen-Op-Zoom, E19, Kaaien 491- . Volg de R1 voor 2.75 km. 11 min 8.07 km                  Verander bij verkeersknooppunt Antwerpen-Noord van snelweg. U gaat hier van de R1 naar de A1 in de richting van Breda, E19 . Volg de A1 voor 34.06 km 31 min 42.13 km Grensovergang: U verlaat België. U rijdt nu Nederland binnen. U moet van snelweg veranderen bij verkeersknooppunt (14) Industrieterrein Hazeldonk. U gaat van de A1 naar de A16 . Volg deze A16 voor 4.73 km. 34 min 46.87 km U moet van snelweg veranderen bij verkeersknooppunt Knooppunt Galder. U gaat van de A16 naar de A27 . Volg deze A27 voor 114.25 km. 01:40 h 161.11 km Verander bij verkeersknooppunt Knooppunt Almere van snelweg. U gaat hier van de A27 naar de A6 in de richting van Emmeloord, A6, Lelystad, Almere Buiten . Volg de A6 voor 82.45 km 02:29 h 243.56 km Neem de rotondeA7 en verlaat deze bij de 1. afrit. Dit is de A7. 02:29 h 243.69 km Verander van snelweg A7 naar A7 . Volg deze A7 voor 59.10 km. 03:03 h 302.79 km U rijdt nu Groningen binnen. U verlaat de A7 bij verkeersknooppunt (36) Ring Groningen/Centrum West in de richting van Martiniplaza, Bedum, N370, Centrum, Drachten, A7, Ring Gronigen (West) en vervolgt uw route op het Vrijheidsplein. Volg deze weg voor 453 m. 03:04 h 303.24 km Neem de rotondeVrijheidsplein en verlaat deze bij de 3. afrit. Dit is de Laan 1940-1945 (N370). 03:04 h 303.39 km            Vervolg uw route voor 700 m op de Laan 1940-1945 (N370). 03:06 h 304.09 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Laan 1940-1945 (N370), gaat nu over in de Peizerweg. Volg deze weg voor 834 m. 03:07 h 304.92 km Verlaat nu de Peizerweg en sla links af de Paterswoldseweg in. Volg deze weg voor 193 m. 03:08 h 305.11 km Verlaat nu de Paterswoldseweg en sla rechts af de Eeldersingel in. Volg deze weg voor 237 m. 03:08 h 305.35 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Eeldersingel, gaat nu over in de Emmasingel. Volg deze weg voor 201 m. 03:08 h 305.55 km Verlaat nu de Emmasingel en sla links af de Emmaviaduct in. Volg deze weg voor 9 m. 03:08 h 305.56 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Emmaviaduct, gaat nu over in de Emmabrug. Volg deze weg voor 37 m. 03:08 h 305.60 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Emmabrug, gaat nu over in het Emmaplein. Volg deze weg voor 158 m. 03:09 h 305.76 km Verlaat nu het Emmaplein en sla rechts af de Stationsstraat in. Volg deze weg voor 117 m. 03:09 h 305.87 km Verlaat nu de Stationsstraat en sla rechts af de Gedempte Zuiderdiep in. Volg deze weg voor 252 m. 03:09 h 306.13 km Verlaat nu de Gedempte Zuiderdiep en sla links af de Ruiterstraat in. Volg deze weg voor 22 m. 03:09 h 306.15 km U blijft rechtdoor rijden. Deze weg, de Ruiterstraat, gaat nu over in de Kleine Haddingestraat. Volg deze weg voor 64 m. 03:09 h 306.21 km Verlaat nu de Kleine Haddingestraat en sla rechts af de Nieuwstad in. Volg deze weg voor 85 m. 03:10 h 306.30 km Verlaat nu de Nieuwstad en sla rechts af de Pelsterstraat in. Volg deze weg voor 56 m. 03:10 h 306.35 km U bent na 306.35 km en 3:09 h op uw bestemming, de Pelsterstraat in Groningen aangekomen.