Identiteitsgebonden onderwijs argumenten pro en contra
Deel I: argumenten contra – door Lau Jansen Welke contra argumenten zijn er? – a.d.h.v. het werk van Elmer John Thiessen Welke diepen we iets verder uit? Hoe weerlegt Elmer John Thiessen deze? Deel II: argumenten pro – door Wout Penning Wat draagt reformatorisch onderwijs bij aan burgerschap? Welke percepties zijn er en welke fricties? Wat kunnen en moeten we ermee in de praktijk?
Introductie van Elmer John Thiessen? wie is hij? één grondtoon uit zijn werk belangrijkste werk Argumenten contra religieuze scholen welke zijn dat? een selectie hieruit hoe weerlegt Thiessen deze? Aanbevolen leesmateriaal
Wie is Elmer John Thiessen Canadese filosoof, auteur, spreker Geboren in 1942 Werkte aan Medicine Hat College, Alberta Recent teruggetreden na academische loopbaan van 30 jaar Interessegebieden: Philosophy: Theology and verification/falsification Epistemology of religion Religious tolerance Epistemological and ethical relativis Ethics of Proselytizing Achtergrond: Mennist/Luthers - Philosophy of Education: Philosophy of religious education Concepts of 'education,' and 'indoctrination.‘ Epistemology and education History of educational philosoph Pluralism and education Religious schools and colleges, and education pluralism
één grondtoon uit Thiessens werk - kort samengevat - Iemand die op jonge leeftijd opgroeit binnen een éénduidig waardensysteem, vertoont in het algemeen op volwassen leeftijd beter burgerschap dan een volwassene die niet binnen een éénduidig waardensysteem is opgegroeid.
Belangrijkste werk:
Welke verwijten heeft Thiesen geordend? hoofdcategorieen Benadelen van sociale harmonie Bevorderen segregatie Bevorderen intolerantie Strijdig met fundamentele rechten en vrijheden Beperken recht op vrijheid van onderwijs Beperken recht academische vrijheid Economische bezwaren Overheidsfinanciering i.r.t. scheiding kerk en staat Elitarisme Eng en eenzijdig Indoctrineren Censureren, al of niet explicieit Onderwijs en theologie verstrengelt zich Verscheidenheid van christelijk geloof en wetenschap Bevorderen van fundamentalisme en fanatisme
Welke uitdiepen? Benadelen van sociale harmonie Bevorderen segregatie Bevorderen intolerantie Strijdig met fundamentele rechten en vrijheden Beperken recht op vrijheid van onderwijs Beperken recht academische vrijheid Economische bezwaren Overheidsfinanciering i.r.t. scheiding kerk en staat Elitarisme Eng en eenzijdig Indoctrineren Censureren, al of niet explicieit Onderwijs en theologie verstrengelt zich Bevorderen van fundamentalisme en fanatisme
Het verwijt dat religieuze scholen intolerantie zouden bevorderen (1) Een kwestie van definitie: Tolerantie vooronderstelt afkeuring: ‘tolerance is an attitude towards something that is not liked, loved, respected or approved of.’ Gaat per definitie niet over triviale maar over relevante dingen Tolerantie sluit in dat je terughoudend bent in of afziet van mogelijke reacties op iets wat je afwijst Tolerantie bevat dus twee polen: Ervaring van of (er)kennen van een afwijzende houding ten opzichte van iets of iemand Desalniettemin daarop toch niet op een bepaalde manier op reageren the paradox of tolerance: What is tolerated is both rejected and accepted Als een van beide polen of beide ontbreken is er geen sprake van tolerantie Er is dus een groot verschil tussen tolerantie en onverschilligheid Vgl. ten Hooven ‘De lege tolerantie’: bijdragen van diverse scribenten vgl. van Ruler ‘Theocratie en tolerantie’ over het verschil tussen tolerantie en indifferentisme Tolerantie vooronderstelt ook diversiteit en separatie. ‘Assimilation should not be confused with tolerance’. Tolerantie is iets totaal anders als egalitarisme
Het verwijt dat religieuze scholen intolerantie zouden bevorderen (2) Tolerantie als deugd: kan idealiter alleen bestaan in combinatie met naastenliefde: ‘What is needed is a proper understanding of the ideal of tolerance which combines strongly held convictions with a love for and an appreciation of people who differ. En in combinatie met bescheidenheid, omdat ons kennen ten dele is en die voorlopigheid en gedeeltelijkheid kan inhouden dat zowel onze afkeuring als onze attitude kan veranderen Het verwijt dat religieuze scholen niet zouden doen wat niet-religieuze scholen pretenderen wél te doen klopt niet. Er is sprake van een niet gevalideerde, niet bewezen en daardoor mogelijk onjuiste aanname dat mensen diversiteit op tolerante wijze leren hanteren door op jonge leeftijd in diversiteit ondergedompeld te worden Er zijn veel argumenten om een tegenovergestelde hypothese te formuleren: religieuze scholen bevorderen bij leerlingen meer dan niet-religieuze scholen de vaardigheid om op volwassen leeftijd tolerant gedrag te vertonen
Het verwijt dat religieuze scholen zouden indoctrineren (1) Probleem 1: de betekenis van ‘indoctrineren’ is onhelder Inhoud? Methode? Intentie? Consequentie? “If the concept of indoctrination is unclear, then the charge of indoctrination against religious schools is also unclear.” “Those making the charge of religious indoctrination against religious schools are, in fact, gingin expression to their feelings of disapproval. Rational defence against such expressions of emotions is futile and unnecessary.”
Het verwijt dat religieuze scholen zouden indoctrineren (2) Probleem 2: het idee van indoctrinatie gaat uit van een onderscheid tussen objectieve, rationele, feitelijke kennis die superieur is en subjectieve, irrationele ervaringskennis die inferieur is. Indoctrinatie wordt gerelateerd aan deze inferieure kennis, terwijl het bestaan van perfecte, objectieve, rationele en feitelijke kennis geheel of grotendeel een fictie is. Het is dus nodig het begrip indoctrinatie zowel te definiëren als te herdefiniëren. Thiessen geeft een aanzet op 4 aspecten: Metaphysics - Kentheoretisch Human nature (holistisch) - Inwijding en bevrijding Rode lijn hierin: ‘the core idea of indoctrination be thought of in terms of the curtailment of a person’s growth towards normal rational autonomy’. Indoctrinatie dus als frustratie van groei van een persoon naar normale autonomie, niet naar volledige onafhankelijkheid en niet naar perfecte rationaliteit. Conclusie: religieuze scholen indoctrineren niet noodzakelijkerwijze, maar koesteren en kweken wel. De waarschijnlijkheid dat zij indoctrineren in de gebruikelijke zin van het woord is aanmerkelijk zwakker dan vaak aangenomen. De waarschijnlijkheid dat niet-religieuze scholen vaker dan wordt aangenomen indoctrineren is reëel.
Afrondend: aanbevolen leesmateriaal Teaching for commitment, by Elmer John Thiessen, McGill-Queen’s University Press, 1993, ISBN 0-7735-1162-8 In defence of religious schools and colleges, by Elmer John Thiessen, McGill-Queen’s University Press, 2001, ISBN 0-7735-2221-2 Academisch CV van Thiessen: http://www2.mhc.ab.ca/users/ethiessen/acv.html Religieus CV van Thiessen: http://www2.mhc.ab.ca/users/ethiessen/rcv.html