Medicamenteuze pijnbestrijding

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Pijn- en symptoomcontrole in de palliatieve thuiszorg Johan Coppens Consulent Panal.
Advertisements

PIJN in de palliatieve fase
Anesthesie 7 maart 2013 Hans Nieuwendijk.
PIJN Door: Elly Oudemans pijnverpleegkundige St Jansdal ziekenhuis
Slaapmedicatie Geschiedenis Middelen Werking Bijwerkingen
Motorische systemen Drie soorten van bewegingen
Leonieke Groot, spoedeisende hulparts i.o.
Sedatie in het veld bij het Paard
Medicamenteuze behandeling van Fibromyalgie
Clinic 2010 Bas Bertina Dik Snijdelaar
Thema 18: Brainwave 18.2 en 18.3.
FARMACOTHERAPIE BIJ PROBLEMATISCH GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS
Pijn brengt pijn voort ‘Wie pijn zaait, zal pijn oogsten’
PSYCHOFARMACA ↔ SOMATISCHE MEDICATIE
Pijn in de Palliatieve Fase
RESTLESS LEGS SYNDROME (RLS) & Periodic Limb Movement Disorder (PLMD)
Behandel(on)mogelijkheden van neuropathische pijn
Behandeling van doorbraakpijn
Zijn plaats in de behandeling van migraine
Oefeningen F-toetsen ANOVA.
NEUROBIOLOGIE VAN PIJN
PIJN en TRIGEMINUS BLOK THK Dr. J.A.M. van Gisbergen.
Antidepressiva als behandeling van slaapproblemen
Medicatie geïnduceerde urineretentie
Diabetes en Neurologie
Reductil ® Overgewicht en CV risicofactoren Link tussen de taille-omtrek en het metabool syndroom.
CAT Mariëlle Vlooswijk
Pregabaline bij behandeling van neuropathische pijn
Welke behandeling en door wie?
Pijnbehandeling bij diabetische neuropathie
Regionale samenwerkingsafspraken palliatieve pijnbestrijding
Passieve diffusie doorheen membraan
Stervensfase Symptoombestrijding..
Mag het ietsjes warmer? Onderkoeling en pijn
De puzzel van chronische pijn !
Sombere patiënten. Mevrouw Aalders VG: Mevrouw Aalders, 79, coxartrose, DM II met retinopathie. Zelfbewuste vrouw. Komt zelden. Na dood man 2005 in aanleunwoning.
pijnbestrijding Literatuur: farmacotherapeutisch kompas 2007
Een waardevolle partner in de bestrijding van depressie? De moderne pharmacognosie en degelijke klinische studies lichten een tipje op van de sluier die.
Complexe pijn bij kanker in de palliatieve fase
De ervaring van pijn gewogen
© 2011 Universitair Ziekenhuis Gent Pijnbehandeling van de palliatieve patiënt Martine De Laat Palliatieve zorg UZ Gent.
ANGST/ AGRESSIEGEINDUCEERDE DEPRESSIE Nieuw depressietype.
Lokale anesthesie.
2 Februari 2008 Dr. Arno Hazekamp MS-vrijwilligersdag, Utrecht Medicinale cannabis bij MS.
De chronische pijnpatiënt en zijn omgeving Minisymposium “Pijn bij ouderen” Nathalie Cardinaels klinisch psychologe / gedragstherapeute Multidisciplinair.
Chronische pijn bij ouderen
Delier en opioiden Marleen van der Kaaij, 27 mei 2014.
Het hoe, wanneer, waarom wel en waarom niet.  Soorten  Werkingsmechanisme  Effecten, indicaties  Neveneffecten  Besluit.
Veranderen Pijn: alleen medicijnen? Dan is lijden een last. Paul Smit, Hospice-arts De Spreng.
Scholing V&V Pijn bij kanker.
Geneesmiddelen en PIJN
Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie/palliatieve zorg Sensire
PIJN EN PIJNMEDICATIE Mede namens Bernarda Heslinga, Kees Huttenga,
Werken met verslavingsproblematiek. Les 3
verwerking van prikkels
Cellulaire processen bij leren
“dokter het zit echt niet tussen mijn oren”
Hoofdstuk 3. Werking, dosering en vergoeding
Behandelen van maligne pijn en andere symptomen Back to basics Deel 1
Behandelen van maligne pijn Deel 2
PIJN- en SYMPTOOMCONTROLE - ALGEMENE PRINCIPES
Prof. N. Van Den Noortgate UZ Gent – dienst Geriatrie
Geneesmiddelen en PIJN
pijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties?
Geneesmiddelen en PIJN
Disclosure belangen NHG spreker
Lokale anesthesie.
Sensorische zenuwstelsel en pijn
HET GEBRUIK VAN MORFINE Paul Heuberger, huisarts
Lichaamsbeweging voor vrouwen met borstkanker na adjuvante behandeling
Transcript van de presentatie:

Medicamenteuze pijnbestrijding NVMO 2002 MHJ van den Beuken-van Everdingen

PIJN (IASP 1979) ‘Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging’

Pijn is au! ‘Pijn is wat degene die pijn heeft, zegt dat het is. En het bestaat telkens als hij zegt dat het bestaat’ (McCaffery 1979)

Incidentie van pijn per type kanker Uit: Oxford Textbook of Palliative Medicine

Pijn bij kanker is totale pijn Uit: Pain System 1992

Pijnfrequentie 20% 1 soort pijn 80% 2 of meer soorten pijn 33% meer dan 4 soorten pijn Vaak een mix van nociceptieve met neuropatische pijn. Goede pijnanamnese is de basis van adequate behandeling

WHO pijnladder 3 severe Morfine Fentanyl Methadon Oxycodon Hydromorfon 2 moderate Codeïne Tramadol Buprenorfine 1 mild We gaan het vandaag mn hebben over stap 3, de sterke opioiden. De oude getrouwen: morfine, fentanyl en methadon en daarnaast oxycodon, sinds 1 jaar op de Nederlandse markt en Hydromorfon hetgeen begin volgend jaar op de markt verwacht wordt Wat moeten we aan met 5 soorten sterke opioiden?? Paracetamol NSAID’s Aspirine

Fysiologische effecten van opioid receptor activatie Spinale analgesie: allemaal ademhalingsdepressie is een mu-2 effect, cardiovasculair depressie daarentegen weer een mu-1 effect misselijkheid en braken worden veroorzaakt door stimulatie van de mu-receptoren, en niet (of veel minder) door kappa of delta obstipatie wordt met name veroorzaakt door mu-2, hierin zit ook het verschil tussen fentanyl (mu-1) en morfine (mu-1 en mu-2), dus fentanyl geeft minder obstipatie als laatste opvallend effect: kappa mn verantwordelijk voor dysforische reacties

Opioiden en hun receptoren ‘mari’ = mono-amine-reuptake-inhibitor morfine mu-1 en mu-2 oxycodon goed kappa effect. Verschillen van oxycodon met morfine zit ‘m echter mn in de afbraakproducten: bij morfine het actieve M-6-G en M-3-G, bij oxycodon inactieve metabolieten, waardoor met oxycodon minder hallucinaties en minder jeuk wordt gezien fentanyl: mu-1, over obstipatie heben we het gehad. Let op bij conversie van (hogere doses) morfine naar fentanyl: onttrekking op de mu-2, met koude rillingen beven etc. Methadon: mn NMDA receptor antagonist: volgt Hydromorfon: pure mu Tramadol: ook mono-amine-reuptak- inhibitor

Opioiden en hun receptoraffiniteit Hoog buprenorfine sufentanyl fentanyl methadon morfine pethidine Laag tramadol Hier ziet u waarom buprenorfine een plafond effect heeft: de receptorbinding is zeer hoog, blijft als het ware nog als de analgetische werking al over is, zodat op gegeven moment alle receptoren vol zijn buprenorfine (Temgesic) is dus ongeschikt als doorbraakmedicament Wij hebben recent een patient gezien met 600 g/uur fentanyl en temgesic doorbraak: pijn -> meer temgesic Na staken Temgesic: na 24 uur overgedoseerd

Opioiden en hun verdelingsvolume Lipofiel fentanyl methadon morfine oxycodon Hydrofiel hydromorfon Hydromorfon is zeer lipofiel, daarin gaat waarschijnlijk ook het grote voordeel liggen: hydromorfon is 5 à 7 maal zo sterk als morfine en is veel beter oplosbaar waardoor volumeproblemen bij parenterale toedingen veel minder zullen voorkomen

Opioid rotatie? Redenen: Verbeteren analgesie Verminderen bijwerkingen Andere toedieningsroute Verbeteren compliance Opioid rotatie vanwege:  Waarom zou het werken?

Hoe roteren? In verband met incomplete kruistolerantie: equivalente 24-uurs dosering min 25-50%

Opioid gevoeligheid

Klassen adjuvante analgetica Tricyclische antidepressiva Anti-epileptica GABA-agonisten Alfa-2-adrenerge agonisten Benzodiazepines Lokaal anaesthetica NMDA-receptor antagonisten Corticosteroïden (Antibiotica)

Tricyclische antidepressiva Door verhogen mono-amine concentratie in de afdalende mono-amine banen in de dorsale hoorn Dosering ± 1/5 van effectieve dosis voor depressie, gemiddeld 50 mg/dag Response tijd is 48 – 72 uur Interactie met vele neurotransmitters: noradrenaline, acetyl-choline, histamine, serotonine, dopamine Als één antidepressivum niet werkt heeft switchen geen zin Schoolvoorbeeld is Amitriptyline, start 25 mg vdn, optitreren naar 75 mg in 3 dagen, nadeel sederend alternatief nortriptilynie, minder sederend

Anti-epileptica Werken allemaal op verschillende wijze, wel allemaal stabilisatie membraan potentiaal Effect binnen 2 dagen Normale anticonvulsieve dosering nodig Wanneer één anti-epilepticum niet werkt, wel zinvol andere te proberen Mn. werkzaam bij schietende, stekende pijnen

NMDA-receptor antagonisten NMDA(N-methyl-D-aspartaat) receptor is een van de receptoren voor de excitatoire neurotransmitter glutamaat Belangrijke rol in neuroplasticiteit van ruggenmerg Belangrijk in ontstaan van neuropathische pijn Kent ‘wind-up’ fenomeen

Conclusies opioiden blijven hoeksteen roteren kan zeer zinvol zijn (tricyclische) antidepressiva en anti-epileptica zijn eerste keus bij neuropatische pijn NMDA-receptor antagonisten zijn de belofte