PIJN Door: Elly Oudemans pijnverpleegkundige St Jansdal ziekenhuis

Presentatie over: "PIJN Door: Elly Oudemans pijnverpleegkundige St Jansdal ziekenhuis"— Transcript van de presentatie:

1 PIJN Door: Elly Oudemans pijnverpleegkundige St Jansdal ziekenhuis
consulent regionaal Palliatief Consult Team

2 Stelling 1 Het is het beste om zo lang als mogelijk te wachten met het gebruik van morfine.

3 Stelling 2 Als paracetamol en/of een NSAID niet meer voldoende is voeg je een zwak opiaat toe

4 Stelling 3 Eenmaal gestart met morfine heb je steeds meer nodig om de pijn te bestrijden

5 Morfine kun je op geleide van de pijn steeds blijven verhogen
Stelling 4 Morfine kun je op geleide van de pijn steeds blijven verhogen

6 Bij opstart morfine kun je het best met een pleister starten
Stelling 5 Bij opstart morfine kun je het best met een pleister starten

7 Morfine werkt verslavend
Stelling 6 Morfine werkt verslavend

8 Als je morfine gebruikt mag je geen auto besturen
Stelling 7 Als je morfine gebruikt mag je geen auto besturen

9 Morfine is de beste pijnstiller voor alle pijnen
Stelling 8 Morfine is de beste pijnstiller voor alle pijnen

10 Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme
zonder kunnen we niet overleven

11 Pijn bij kanker 30%-40% matige tot ernstige pijn
40%-70% tijdens de behandeling 70%-90% in vergevorderd/terminaal stadium 11

12 Oorzaken van de pijn Door directe doorgroei van de tumor
Door metastasen Door de behandeling Door bijkomende ziekten Door andere factoren 12

13 Gevolg van pijn Minder actief zijn
Verminderde eetlust, gewichtsverlies Terugtrekken uit sociaal contact Veranderde lichaamshouding: beschermen en/of vasthouden van pijnlijk lichaamsdeel Veranderde psychische gesteldheid: somberheid, depressie, angst, boosheid Verstoord slaappatroon, vermoeidheid Veranderde spierspanning: spierzwakte, spierpijn, stijfheid of krampen

14 Onderrapportage van de pijnklachten
Door onvoldoende kennis van hulpverleners Door weerstand bij de patiënt om pijn te melden Angst voor gebruik pijnmedicatie (morfine) 14

15 1. Anamnese 2. Beoordeling van pijn 3. Plannen en uitvoeren van zorg 4. Evaluatie

16 pijnanamnese oorzaak van de pijn soort pijn incidentie van de pijn
pijn beïnvloedende factoren

17 Doel van pijnbehandeling
Pijn op een acceptabel niveau te brengen Aanvaardbare bijwerkingen Bij optimale behandeling kan dit doel bij ca 90% van de patiënten worden bereikt 17

18 soorten pijn nociceptieve pijn neuropatische pijn

19 nociceptieve pijn pijn door weefsel schade * somatische pijn (botten, gewrichten, spieren, huid) goed lokaliseerbaar * viscerale pijn (ingewanden, kan soms op een andere plaats gevoeld worden) niet goed lokaliseerbaar omschreven vaak als scherp en snijdend of drukkend

20 neuropatische pijn pijn door beschadiging zenuwweefsel
pijn door druk op zenuwweefsel meestal niet scherp gelokaliseerd uitstralend vaak beschreven als flitsend schietend, brandend

21 Gemengde pijn Nociceptieve pijn (pijn door weefselschade)
Neuropathische pijn (pijn door het zenuwstelsel zelf) Bij ca 30% is er sprake van gemengde pijn 21

22 andere belangrijke begrippen
incident pijn doorbraak pijn total pain

23 Totale pijn Fysisch welbevinden Psychisch welbevinden TOTALE PIJN Sociaal welbevinden Geestelijk welbevinden

24 Medicamenteuze behandeling
WHO ladder Stap 1: paracetamol en zm een NSAID 24

25 gewone pijnstillers Paracetamol
NSAID (ibuprofen, diclofenac e.a.) maagbescherming standaard geven van medicatie (by the Clock)

26 Medicamenteuze behandeling
WHO ladder 1: paracetamol en zm een NSAID (2: toevoegen van een zwak opiaat) 3: paracetamol,zm een NSAID + een opiaat 26

27 opiaten langwerkend kortwerkend per os transdermaal
druppels in de wangzak, neusspray sub cutaan intra veneus intratecaal

28 werking van morfine Beste pijnstiller Werkt tegen benauwdheid
Pijndrempel verhogend Verhoogd de draagkracht (Geen plafondwerking)

29 drie-ledig voorschrift bij morfine
basis medicatie (vaste tijden, langwerkend) escape medicatie laxans

30 Balans tussen pijnbehandeling en bijwerking
Als bijwerkingen van morfine bestaan kan behandeling hiervan nodig zijn Checklist: obstipatie maagpijn misselijkheid/braken droge mond slaperigheid hallucinatie/dromen verwardheid myoclonieën duizeligheid (spierkrampen)

31 Neuropathische pijn Vaak NIET goed reagerend op de meeste opioïden
Co-analgetica: anti-depressiva, anti- epileptica Zenuwblokkades 31

32 behandeling van neuropatische pijn
co-analgetica anti epileptica anti depressieva voorlichting effect pas na 1 tot 2 weken medicatie trouw

33 Evaluatie De taak van de verpleegkundige eindigt niet bij de toediening van pijnmedicatie. Een voortdurende evaluatie en bijsturing van de pijnbehandeling is noodzakelijk De beoordeling van de pijn ligt bij de patiënt zelf.

34 meten is weten VAS score Repos

35 Terug naar de morfine stellingen