Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus In de diagnostische cyclus worden de volgende stappen onderscheiden: -klachtenanalyse: Verzamelen van ‘klachten’: wat is de eigenlijke vraag?; wat is er aan de hand?; waardoor komt het?. De vraag moet zeer nauwkeurig worden geformuleerd. -Probleemanalyse: Verbanden leggen tussen ‘klachten’ en problemen. -Verklaringsanalyse: Hypotheses herleiden tot toetsbare voorspellingen, toetsen en een beeld opstellen. -Indicatieanalyse: Aanbeveling voor interventie Het diagnostisch probleemoplossingsproces kan het beste in stappen worden ontleed: -Door analyse problemen proberen te overzien -Onderscheid eerst deelproblemen -Kijk wat er al gedaan is -Maak een keuze uit de meest verantwoorde alternatieven.

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Klachtenanalyse, formulering hulpvraag De informele wijze van signaleren gebeurt aan de hand van observaties, navragen werkwijze enz.. Dit bij zowel goede als minder goede resultaten. Voorbeelden van vragen, die leerkrachten zich moeten stellen zijn: Om wat voor type kennis gaat het? (rekenfeiten of rekenprocedures) Wat is de kwaliteit van de rekenkennis (abstract of concreet; langzaam of snel) -Welk type instructie is nodig? De formele werkwijze bestaat uit het inzetten van toetsen, die vergelijking met norm of criterium mogelijk maken.

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Probleemanalyse De uitkomst van een probleemanalyse is de onderkenning en benoeming van een probleem in beschrijvende termen. Er mogen alleen stabiele aspecten in kaart worden gebracht. Veel concrete voorbeelden zorgen voor stabiliteit. Je kunt dan bijvoorbeeld zien of een leerling bij probleemopgaven wisselt van strategie. Dat zou dan aangeven, dat een leerling niet weet hoe iets moet worden aangepakt. Bij te weinig voorbeelden wordt een patroon niet goed onderkent. Een stabieler beeld laat ook systematischere hulp toe. Bij classificeren moet niet alleen worden opgeschreven wat fout gaat binnen die klasse, maar ook wat goed gaat. Het geeft meer zicht op het probleem en aanknopingspunten voor het geven van hulp. Beschrijvende classificatieproblemen geven dus veel informatie. Maar het is in de praktijk niet op te zetten/hanteerbaar. Je krijgt dan een opsomming van typen sommen en responsen per type.

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Vervolg probleemanalyse Het is zinvoller om uit te gaan van een aantal op maat gekozen representatieve opgaven en op te lossen problemen, om vervolgens in geval van opvallende hiaten of systematische fouten (classificatie) na te gaan welke redenen daaraan ten grondslag zouden kunnen liggen (analyse). Deze veronderstellingen zijn dan nader te toetsen. Schematische werkwijze van diagnostische analyse: -foutenclassificatie (ordenen van fouten en goede antwoorden type opgave) -foutenanalyse (opstellen verwachtingen waarom iets fout gaat) -isoleren en aanbieden type opgaven. (verwachtingen toetsen en selecteren typen opgaven) -geven van hulp en uitleg -isoleren en nagaan van taakspecifieke procedurele voorkennis (hoe iets gedaan wordt) -isoleren en nagaan van taakspecifieke declaratieve voorkennis ( (voorkennis in langetermijngeheugen

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Vervolg probleemanalyse ‘Kwantiwijzer voor Leerkrachten’ is zeer geschikt als instrument voor de domeinen optellen en aftrekken tot 100. Technieken voor ‘diagnostische gesprekken’ procesanalyse: -observeren (manier van aanpak; gebruik maken van mat.) -vragen stellen (hardop laten denken; vragen stellen en doorvragen) -variëren van opgaven (opgaven van steeds lagere moeilijkheidsgraad aanbieden en na succesvol oplossen teruggaan naar niveau waar het mis ging) -bieden van hulp geleidelijk uitbreiden. Het steeds verder moeten uitbreiden van hulp zegt iets over de instructiebehoefte van de leerling

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Verklaringsanalyse Er zijn twee zoekrichtingen te geven: -vanuit probleem naar conditie (welk probleem is te koppelen aan welke toetsbare verklaringen) -Vanuit conditie naar probleem. Dit heeft als nadeel dat er steeds maar 1 type verklarende conditie centraal staat en er echter meer mogelijkheden zijn. Belangrijkste theoretische domeinen voor de verklarende condities van ernstige rekenproblemen: -niveau van kwaliteit van de cognitieve ontwikkeling/intelligentie. -Processen van informatieverwerking -Relevante aspecten van de taalontwikkeling (handelingsbegrippen zoals erbij eraf; kwantitatieve begrippen zoals meer, meer; specifieke rekentermen zoals plus min; niet-specifieke rekentermen zoals overhouden, verhouden) -Neuropsychologische functies.

Rekenproblemen en Dyscalculie De stappen in de diagnostische cyclus Toetsingsinstrumenten: Groep 1 en 2: RAKIT; SON-R 2 ½-7; Raven-CMP Groep 3 t/m 8: RAKIT, SON-R 5 ½-17, WISC-R, WISC-111nl; LEM; Raven vanaf 6 jaar Op grond van de indicatieanalyse is de overstap naar behandeling verantwoord te maken.