Het AV-IA-model (Taylor-Romer)

Link naar de Bernanke-song (4’05’’) Een eigen kijk op monetaire politiek

1. Potentieel en reëel bbp a. Begripsbepaling outputgap b. Observatie van de realiteit c. Definitie potentieel bbp

bbp a. Begripsbepaling Trendmatige groei van het bbp op langere termijn die de “normale” bezetting van de productiecapaciteit weergeeft. Potentiële bbp Reële bbp < potentiële bbp Negatieve outputgap Laagconjunctuur Reële bbp > potentiële bbp Positieve outputgap Hoogconjunctuur Reële bbp tijd

Situatie Benaming Reëel bbp > potentieel bbp Positieve outputgap Overbesteding Hoogconjunctuur Reëel bbp < potentieel bbp Negatieve outputgap Onderbesteding Laagconjunctuur

b. Observatie van de realiteit

Economische fluctuaties Bbp in mln Euro Reëel bbp = werkelijk gerealiseerd bbp potentieel bbp = “normale” bbp bij economie op normale bezetting

Economische fluctuaties Bbp in mln Euro Reëel bbp > pot. bbp OVERBESTEDING :=> positieve outputgap Reëel bbp < pot. bbp ONDERBESTEDING :=> negatieve outputgap

Potentiële groei rond 2% Wisselvallige rëele groei Potentiële groei rond 2% potentieel

c. Definitie potentieel bbp = het maximaal haalbare bbp bij een normale inzet van de productiefactoren (80%) Potentiële bbp wordt bepaald door Beroepsbevolking Kapitaalgoederenvoorraad Stand van de technologie (~ factorproductiviteit) (cfr. Thema 6)

2. Het ‘oude’ Keynesiaanse model

John Maynard Keynes °1883- +1946 Brits econoom. grondlegger van de hedendaagse macro-economie boek The General Theory of Employment, Interest and Money Ideëen: de overheid moet een actieve rol in de economie moet vervullen en zo door middel van investeringen economische stagnatie en depressie moet tegengaan.

Keynesiaanse benadering Bestedingen bepalen de hoogte van het bbp Y = C + I + G + (X – M) Bestedingen zijn afhankelijk van het inkomen en/of autonoom Een economie is altijd in evenwicht YE

Evenwicht? Productie ( Y ) = Bestedingen Consumenten C Bedrijven I Overheid G Buitenland X-M (ook NX= netto-export) DUS uitwerken… Y = C + I + G + X - M

Keynesiaans model bestedingen C + I + G Bestedingen C + I + G + NX Evenwicht V = A 300 bbp

Keynesiaans model bestedingen Bestedingsoverschot Positieve outputgap Hoogconjunctuur Bestedingen Bestedingstekort Negatieve outputgap Ypot Ypot Laagconjunctuur Evenwicht V = A bbp

Beperkingen Keynesiaans model Alleen het inkomen bepaalt - via de bestedingen - de hoogte van het bbp Geen aandacht voor monetaire aspecten Interestvoet heeft wel degelijk effect op bestedingen

3. AV-IA-diagram Taylor-Romer-model

a. De AV-lijn Redenering in 3 stappen om de AV-lijn (aggregate vraag) af te leiden: Relatie bestedingen en interest? bestedingen (via “bestedingsbenadering van het bbp”) zijn een indicatie voor de hoogte van bbp Relatie interest en inflatie? vanuit de realiteit (ECB en FED) = “Policy rule = “Taylor rule” Relatie bestedingen en inflatie => AV-lijn

cfr. Werkblad: Het opbouwen van de AV-lijn Deel 1: Relatie reële bbp en rente Deel 2: Relatie interest en inflatie

ECB voert monetaire politiek Jean-Claude Trichet, voorzitter van de ECB, heeft gisteren de plannen bevestigd voor een stijging van de Europese rentetarieven. Hiermee wijst hij op een actie van de ECB tegen een mogelijke loon-prijsspiraal als gevolg van de hoge olieprijzen. Ook de aanhoudende begrotingstekorten in een aantal landen van de EMU werken verstorend. De Europese Commissie voorspelt een inflatie van 2,3 procent, duidelijk meer dan de inflatiedoelstelling van de Bank. Bovendien verbeteren het consumenten- en producentenvertrouwen, zodat de economische groei versnelde van 0 procent in het eerste kwartaal tot 0,6 procent in het derde kwartaal van 2005, met een verhoogde druk op de prijzen als gevolg. www.standaard.be

US interest rates cut again BBC-News, Wednesday, 12 December, 2001, The US Federal Reserve has cut interest rates by a quarter of a percentage point to 1.75%. It is the 11th cut the Fed has made this year, in its efforts to revive the flagging US economy. "Economic activity remains soft, with underlying inflation likely to edge lower from relatively modest levels," the Fed said in is statement. It added that while there were some signs of recovery in the economy, these were "preliminary and tentative."

Interestvoet en bestedingen I = f -(i) Lenen wordt duurder C = f -(i) Minder kopen op afbetaling wegens duurder krediet; minder woningbouw X = f -(i) via internationaal financieel verkeer i VEUR WK EUR X

Dit is niet nieuw… In het “oude” Keynesiaanse schema pasten we dit ook reeds toe…

Interestvoet en bestedingen Interestvoet daalt Interestvoet stijgt Bestedingen Bestedingen C + I + G + NX Bestedingen YE bbp YE YE

Interestvoet en bestedingen (bbp)

ECB voert monetaire politiek Jean-Claude Trichet, voorzitter van de ECB, heeft gisteren de plannen bevestigd voor een stijging van de Europese rentetarieven. Hiermee wijst hij op een actie van de ECB tegen een mogelijke loon-prijsspiraal als gevolg van de hoge olieprijzen. Ook de aanhoudende begrotingstekorten in een aantal landen van de EMU werken verstorend. De Europese Commissie voorspelt een inflatie van 2,3 procent, duidelijk meer dan de inflatiedoelstelling van de Bank. Bovendien verbeteren het consumenten- en producentenvertrouwen, zodat de economische groei versnelde van 0 procent in het eerste kwartaal tot 0,6 procent in het derde kwartaal van 2005, met een verhoogde druk op de prijzen als gevolg. www.standaard.be

US interest rates cut again BBC-News, Wednesday, 12 December, 2001, The US Federal Reserve has cut interest rates by a quarter of a percentage point to 1.75%. It is the 11th cut the Fed has made this year, in its efforts to revive the flagging US economy. "Economic activity remains soft, with underlying inflation likely to edge lower from relatively modest levels," the Fed said in is statement. It added that while there were some signs of recovery in the economy, these were "preliminary and tentative."

ECB/FED voert monetaire politiek Voornaamste bekommernis: inflatie in de hand houden Hoe? Interestvoet aanpassen in functie van de inflatie: Inflatie te hoog i Inflatie te laag i Dus: verband tussen inflatie en bbp via i

ECB/FED voert monetaire politiek Verband tussen inflatie en bbp via i: Hoge inflatie hogere interest bbp daalt Lage inflatie lagere interest bbp stijgt

= Aggregate vraagcurve Verband bbp – inflatie stap 1= negatief verband bbp en rente stap 2= positief verband rente en inflatie negatief verband bbp en inflatie = Aggregate vraagcurve

Aggregate vraag: relatie inflatie en bbp AV Reëel bbp

Aggregate vraag AV Beweging langsheen /op de curve: gevolg van de normale intereststrategie van de CB Inflatie interest bbp Beweging van de curve: inflatie-onafhankelijke verandering in Overheidsbestedingen en belastingen Netto-export Consumentenvertrouwen ….

Verschuivingen LANGSHEEN de AV-curve

Stijgende inflatie => dalend bbp Aggregate vraag Inflatie % Stijgende inflatie => dalend bbp AV bbp

Verschuivingen van de AV-curve Bij gelijkblijvend inflatiepercentage gaat men meer of minder besteden… Inflatie-onafhankelijke veranderingen

Aggregate vraag Inflatie % consumentenvertrouwen daalt consumentenvertrouwen stijgt bbp

Aggregate vraag Inflatie % Inkomensbelasting stijgt Inkomensbelasting daalt bbp

Aggregate vraag en potentieel bbp Inflatie % Bij inflatie > 2,5 % Yreëel < Ypot Bij inflatie van 2,5 % Yreëel = Ypot Bij inflatie < 2,5 % Yreëel > Ypot AV Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. Bbp (%)

b. De IA-lijn Inflatie-aanpassingslijn Duidt de hoogte van de inflatie aan op een bepaald moment Verloop? Horizontaal Reden Op korte termijn is de inflatie “gegeven” / “constant” Op langere termijn verschuift de IA-lijn horizontaal naar boven of naar beneden.

Evolutie van de broodprijs Lange termijn Tijd Evolutie van de broodprijs Bron: http://users.skynet.be/durot/nederlands/de_broodprijs_evolutie.htm

IA-lijn ligt vast en geeft de hoogte van de inflatie aan. Korte termijn IA-lijn ligt vast en geeft de hoogte van de inflatie aan. (Midden)lange termijn IA-lijn verschuift naar boven of naar beneden. IA-lijn Afwijking reëel t.o.v. potentieel bbp

AV, potentieel bbp, Inflation Adjustment Inflatie % IA Laagconjunctuur Yr < Yp Evenwicht Yr = Yp IA Hoogconjunctuur Yr > Yp AV IA Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. bbp

Situatie 1 : Yr = Yp Inflatie % Economie is in een stabiele toestand. Zowel Yr en Inflatie blijven op het zelfde niveau Evenwicht Yr = Yp IA AV Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. bbp

Situatie 2 : Laagconjunctuur Yr < Yp Bij negatieve outputgap ECB zal – volgens Taylorrule – de rente verlagen om de economie aan te zwengelen. We schuiven langs de AV-curve tot de economie terug “in evenwicht” is. De IA-lijn, die enkel de hoogte van de inflatie weergeeft, schuift geleidelijk naar beneden.

Situatie 2 : Laagconjunctuur Yr < Yp Inflatie % Op KT blijft de inflatie ongewijzigd IA Op MT daalt de inflatie lichtjes Laagconjunctuur Yr < Yp IA IA Op LT daalt de inflatie tot de economie terug in evenwicht is. AV Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. bbp

Situatie 2 : Laagconjunctuur Yr < Yp Inflatie % IA- Korte termijn KT IA- Middellange termijn MT IA- Lange termijn IA LT AV Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. bbp

bbp Potentiële bbp LT Reële bbp < potentiële bbp Negatieve outputgap Laagconjunctuur Reële bbp MT KT tijd

Situatie 3 : Hoogconjunctuur Yr > Yp Bij positieve outputgap ECB zal – volgens Taylorrule – de rente verhogen om de economie af te remmen We schuiven langs de AV-curve tot de economie terug “in evenwicht” is. De IA-lijn, die enkel de hoogte van de inflatie weergeeft, schuift geleidelijk naar boven

Situatie 3 : Hoogconjunctuur Yr > Yp Inflatie % IA- Lange termijn IA LT IA- Middellange termijn MT IA- Korte termijn AV KT Ypotentieel Afwijking reëel tov pot. bbp

bbp Potentiële bbp Reële bbp > potentiële bbp Positieve outputgap Hoogconjunctuur Reële bbp MT LT KT tijd