De doula: duivels of devine E.C.J.M. van Duikeren Y.R. Hering N.J. Mencke L.L. van Zandwijk Interne / externe begeleiding: M. Prins (VAA) P. Hörmann (UU) Kennispoort, donderdag 11 december 2008

Wat is waar? De aanwezigheid van een doula kan de duur van de baring verkorten

Wat is waar? Er zijn al zeker 40 doula’s in Nederland werkzaam en er komen er steeds meer bij

Wie is er bang voor de doula?

Inhoud Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen

Inleiding Wat is een doula Wat is continue baringsondersteuning Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Doula: (on)getrainde leek ouders tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed op een niet medische manier ondersteund. Het woord doula is van oorsprong Grieks en betekent in die taal ‘dienende vrouw’. Zij geeft continue baringsondersteuning. Continue baringsondersteuning: positief effect op baringsverloop. Verminderd aantal interventies, beinvloedt ervaring van vrouwen rond baring op een positieve manier. Bij nulliparae significant kortere baring en verminderd gebruik oxytocine, bij nulli en multi neemt vraag om pijnbestrijding significant af, verkorting duur baring, vergroting draagkracht, positievere beleving baring. Trend naar minder bijstimulatie, gebruik van pijnstilling en kunstverlossingen. Link maken met commotie over de komst van een doula, twee jaar geleden: begin van de opleiding etc en de motivatie om uit te gaan zoeken wat eerstelijns verloskundigen nu eigenlijk vinden van doula’s

Vraagstelling Wat vinden eerstelijns verloskundigen in Nederland van de doula? Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen In NL, bij primi Wat vinden verloskundigen die werkzaam zijn in het eerstelijns zorgsysteem in Nederland van doula’s bij een thuispartus van een primipara.

Methode Kwalitatief onderzoek Focusgroepen Inleiding Vraagstelling Resultaten Discussie Vragen We hebben 2 focusgroepen geleid aan de hand van een topiclijst. Lijst met bepaalde onderwerpen die aan bod moeten komen. Zie stroomdiagram volgende dia

Topic lijst Alvorens we aan de topiclijst gingen werken, hebben we literatuuronderzoek gedaan, een interview met kristel Zeeman (doula artikel tijdschrift VAA), een oefenfocusgroep op de VAA en aan de hand van concepten een totaalbeeld gekregen wat aan bod moest komen tijdens de focusgroep.

Concepten Ideeën die er waren over het onderwerp en hoe dit onderwerp beïnvloed wordt.

De onderzoeksgroep Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Tabel 1: Karakteristieken deelnemers De onderzoeksgroep Werkzaam in soort praktijk (n) Groepspraktijk 12 Solopraktijk Aantal deelnemers focusgroep (n) Eerste focusgroep 5 Tweede focusgroep 7 Gemiddeld aantal jaren werkervaring (jaren) 8,9 (±6,2) Gemiddelde leeftijd (jaren) 34,7 (±7,4) Opleiding tot verloskundige in (n) Amsterdam Rotterdam 2 Kerkrade België Duitsland 1 Ervaring met werken met een doula (n) Ja 3 Nee 9 Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen

Data-analyse Coderen (labelen) Samenvoegen Samenvatten Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen De gesproken tekst is getranscribeerd (uitgeschreven) en vervolgens gecodeerd (gelabeld) Daarna hebben we de uitspraken per label SAMEN GEVOEGD. Hierbij konden we zien wat er per label allemaal gezegd was, en door wie. Daarna hebben we de resultaten per label SAMEN GEVAT. Hierdoor konden we zien wat de belangrijkste uitspraken per label waren en zo kwamen we aan de conclusie van ons onderzoek.

Beroepsbeeld en continue begeleiding ‘Maar ik kan er ook niet 24 uur naast zitten, dat wil ik ook niet..’ ‘Het is een taak die je niet mag afschuiven en die ook niet bij een extern persoon zoals een doula hoort te liggen.’ Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Bijna alle verloskundigen zijn van mening dat er iets in het Nederlands verloskundig systeem moet veranderen om het voor de verloskundige mogelijk te maken continue begeleiding als een vast onderdeel van de verloskundige zorg te zien: Merendeel is voorstander van continue begeleiding. Kerntaak van hun werk.

Rol van de doula “Ze moet niet teveel weten, anders wordt ze eigenwijs” “Maar in principe denk ik echt dat het een toegevoegde waarde kan hebben” Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Alle verloskundigen vinden de taak van de doula het emotioneel ondersteunen van de barende (tips en adviezen) en zeker geen medische adviezen. Bij geven van tips overeenstemming met die van verloskundigen

Doula vs. verloskundige ‘Volgens mij zijn we allemaal, en dat geldt dus ook voor mij, bang dat ze een deel van ons afpakken…..’ Als wij maar verantwoording blijven nemen voor datgene wat wij doen,…. ,dan kan die doula er best bij’. Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Verloskundigen zijn bang voor minder voldoening omdat doula emotionele ondersteuning doet. Bang om overbodig te zijn/ deel takenpakket kwijt te raken aan de doula.

Doula vs. andere disciplines ‘Wat moet een kraamverzorgster dan nog?’ ‘Een doula bevestigt de nutteloosheid van de man’ Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Verloskundigen denken dat door doula kraamzorg geen functie meer heeft. Zien wel iets in kraamverzorgende als doula, maar enkel bij meer aanwezigheid bij partus.

Conclusie Minder voldoening Emotionele ondersteuning kerntaak verloskundige Eén kapitein op het schip Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Conclusie: veel verloskundigen denken dat ze minder voldoening zullen halen uit een partus, als er ook een doula aanwezig is die de emotionele ondersteuning verzorgt. De emotionele ondersteuning wordt gezien als een van de mooiste en grootste onderdelen van het verloskundige vak en het niet vervullen van die taak als het nalaten van een deel van je werk als verloskundige. Daarnaast geeft het merendeel van de verloskundigen aan dat duidelijke scheidslijnen ten aanzien van verantwoordelijkheid van belang zijn. Ook vinden de verloskundigen dat de scholing van doula’s tekortschiet.

Validiteit Intern Extern Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Interne validiteit: POS: - samenstelling topiclist– toewijzing topics door meerdere onderzoekers NEG: – groepscohesie – falende audioapparatuur (en oplossing) (onwaarschijnlijk dat essentiële informatie is gemist) – onervaren voorzitters Externe validiteit (geen doel van kwalitatief onderzoek!): Beperkt generaliseerbaar; door tijdgebrek en niet genoeg draaien van focusgroepen totdat info compleet is. Weinig variatie in karakteristieken van de deelnemers.

Aanbevelingen Vervolgonderzoek Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen Is de Nederlandse vrouw tevreden met de ondersteuning die tijdens de baring gegeven wordt door haar verloskundige, kwalitatief onderzoek.

Achmea gaat mogelijk bevallingscoach betalen 14 aug. 2008 DEN HAAG - Zorgverzekeraar Achmea overweegt om de doula, een bevallingscoach of pufmaatje, te vergoeden. Voorwaarde is dat een wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van de doula een positief resultaat oplevert. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) gaat binnenkort honderd zwangere vrouwen volgen voor, tijdens en na de bevalling. Vijftig van hen krijgen op het kraambed voortdurende persoonlijke aandacht van een vriendin of zus. Deze zogeheten 'lekendoula' krijgt eerst een korte cursus waar bijvoorbeeld wordt geleerd om weeën door middel van massages te stimuleren. ,,We willen zien of de doula een positief effect heeft op de bevalling'', aldus onderzoekster Juliët Droog. Zorgverkeraar Achmea ziet er wel brood in en sponsort het onderzoek. Want als de doula daadwerkelijk leidt tot minder complicaties dan scheelt dat veel geld, voorspelt een woordvoerder. ,,Bovendien biedt de inzet van een lekendoula mogelijk een bijdrage aan het oplossen van het tekort aan kraamverzorgenden.''

Vragen Inleiding Vraagstelling Methode Resultaten Discussie Vragen