Groningen, 16 april 2007 Opgave nutriënten en mogelijke maatregelen Renske van Tol Den Haag, 27 juni 2007

Inhoud presentatie Generiek beleid: Nitraatrichtlijn Verwachtingen t.a.v. doelbereik Rol van de regio Nutriëntenpilots Toekomstig mestbeleid: 4e actieprogramma Groningen, 16 april 2007

Nitraatrichtlijn Hoofddoel: beperken van emissies van agrarische bronnen; gaat daarbij primair om stikstof, bij derogatie ook fosfaat! Hoe: toepassing van goede landbouwpraktijk (maatregelen): bemesting naar de behoefte van het gewas; emissies beperken waar mogelijk: mestvrije zones voldoende opslagcapaciteit dierlijke mest; periodes aanwending dierlijke mest periodieke actieprogramma’s (maatregelen)

Derde actieprogramma Belangrijke doelstellingen voor generieke beleid: 50 mg/L nitraat in bovenste grondwater: Voor groot deel lijken adviezen (nagenoeg) voldoende; AT-gewassen op zand/löss aanscherping nodig: P-evenwichtsbemesting: TCB: 1 kg/ha onvermijdbaar verlies = 0,15 mg/L in drain; Afspraak EC: max. 5 kg/ha onvermijdbaar verlies. Dit is absolute bovengrens; Mogelijk differentiatie voor landbouwkundig en milieukundig optimum. Voorjaarsaanwending (i.p.v. najaar).

Derogatie Nitraatrichtlijn schrijft max. 170 kg/ha N uit dierlijke mest voor. Dierlijke mest heeft een aantal nadelen: Sub-optimale toepassing (kelders legen) leidt tot verminderde benutting: meer milieuverlies; Ongewenste stoffen (zware metalen etc) liften mee; Ammoniak, geur, dierenwelzijnsaspecten kunnen redenen zijn om dierlijke mestgebruik te beperken. Voor periode heeft NL een derogatie: i.p.v. 170 kg/ha mag 250 kg/ha N uit dierlijke mest worden toegepast. Alleen op bedrijven met >70% grasland. Nitraatrichtlijn is middelenrichtlijn. Maar bij derogatie nodig om aan te kunnen tonen dat dit doelen Nitraatrichtlijn niet bijt.

Resterende knelpunten? Zoute wateren: kustzone: N & P  ? open Noordzee: P ; N-taakstelling  ? internationale aanpak: noodzaak en maatregelen; EU Marine strategie! Zoete rijkswateren: rivieren/estuaria (internationale afstemming – Rijn!) 0,15 mg P/l 2-3 mg N/l

Resterende knelpunten? Regionale wateren: 4e nota waterhuishouding: toe naar regionale normen; Stroomgebiedskarakterisaties 2004: toetsing o.b.v. MTR; O.b.v. toetsing MTR grote resterende problemen: overschrijdingen van factor 2-3; Maar is MTR nodig om GET te halen? GET’s in Decembernota 2006 voor natuurlijke wateren, zonder inrichting en beheer, preventieve normen: onnodig streng? Regio’s aan zet voor bepaling van gebiedsgerichte normering en dus resterende beleidsopgave.

Voorlopige signalen Noord: Na halen van doelstellingen uit 3e actieprogramma weinig problemen verwacht; Gelderland: O.b.v. uitgebreide studie weinig problemen na halen van generieke beleidsdoelen; Volledige uitvoering 3e AP is hiervoor wel harde voorwaarde! Overig Nederland?

Verwachte knelpunten Na halen van doelstellingen 3e actieprogramma: Fosfaatlekkende gronden; Kwetsbare gebieden voor stikstof (waar 50 mg/L in grondwater ontoereikend is); Mogelijk kustzone ??? Vooral relevant nabij VHR; Oplossingen puur gericht op vermindering gebruiksnormen (generiek beleid) leiden tot problemen voor sector o.g.v. productiviteit en behoud organische stof. Naast brongerichte maatregelen (gebruiksnormen) ook effectgerichte maatregelen, bv beheer en inrichting.

Nutriëntenpilots Aangekondigd in Decembernota 2006; Gericht op problemen die over blijven na halen van doelstellingen 3e actieprogramma; Pilots gericht op: innovatie (kennisontwikkeling) nieuwe maatregelen; doorontwikkelen (kosten)effectiviteit bestaande maatregelen; implementeren bestaande maatregelen; Eerste gesprekken met regio’s over welke problemen en welke mogelijke pilots voorzien; Financiering wordt geregeld bij begroting 2008; Binnenkort verdere verkenning met regio’s.

Toekomstig mestbeleid Brussel wil mogelijk aanscherping op gebied van: mestvrije zones (onderzoek, buitenland schrijft ze voor); P-verzadigde gronden - bodemanalyses (Ierland, Vlaanderen); vergroten opslag dierlijke mest (6 -> 9 maanden, flexibelere uitrijperiode); inzet mestverwerking/mestscheiding: hogere werking dierlijke mest (van 60% -> 80%); terugdringen verliezen, vermindering kunstmestgebruik; uitvoerbare generieke ‘KRW-maatregelen’: afrasteren sloten, erfafspoeling...

KRW en derogatie Relatie derogatie : bij haalbare doelen kans op derogatie; bij onhaalbare doelen: inzetten op doelverlaging/doelverlenging; Cie en lidstaten concluderen dat derogatie niet inpasbaar is.