Hoofdstuk 12 Vrij dienstenverkeer

Artikel 56, alinea 1, VWEU garandeert het vrije dienstenverkeer: ‘In het kader van de volgende bepalingen zijn de beperkingen op het vrij verrichten van diensten binnen de Unie verboden ten aanzien van de onderdanen der lidstaten die in een ander land zijn gevestigd dan dat, waarin degene is gevestigd te wiens behoeve de dienst wordt verricht.’

Diensten zijn alle betaalde activiteiten die niet onder het vrij verkeer van goederen, kapitaal en personen vallen Voorbeeld: detachering van arbeidskrachten Stel, een in Polen gevestigd aannemersbedrijf stelt zijn Poolse werknemers ter beschikking aan een bouwbedrijf in Duitsland. Dit is geen vestiging van de Poolse onderneming in Duitsland Dit is geen werknemersverkeer, want de Poolse werknemers blijven in dienst van de Poolse onderneming Dit is dienstenverkeer, want het Poolse bedrijf stelt tegen betaling Poolse arbeidskrachten ter beschikking aan een Duits bouwbedrijf.

Het verbod om het vrije dienstenverkeer te hinderen omvat: I. Maatregelen met onderscheid Voorbeeld: Engelse maatregel die, in Duitsland gevestigde organisatoren van lottospelen, verbiedt in Engeland hun diensten aan te bieden. II. Belemmeringen als gevolg van maatregelen zonder onderscheid Voorbeeld: Frans verbod aan televisiezenders om sportevenementen te tonen, als daarbij alcoholreclame in beeld komt. Deze maatregel beperkt organisatoren van sportevenementen die buiten Frankrijk plaatsvinden in hun mogelijkheden om doorgifterechten aan Franse zenders verkopen.

Wie moeten het vrije dienstenverkeer te respecteren? 1. Lidstaten De Nederlandse wet mag niet in België gevestigde reisbureaus verbieden hun diensten in Nederland aan te bieden. 2. Particuliere organisaties en verenigingen Vakbonden mogen niet eisen dat ten aanzien van gedetacheerde werknemers betere arbeidsvoorwaarden worden toegepast dan de minimumvoorwaarden opgenomen in EU-wetgeving.

Wie ontlenen rechten aan het vrije dienstenverkeer? Personen (natuurlijke personen en rechtspersonen), afkomstig uit lidstaat A, die tijdelijke activiteiten uitoefenen in lidstaat B zonder een vaste basis in lidstaat B.

Welke rechten biedt het vrije dienstenverkeer? Vier categorieën van tijdelijke activiteiten in een andere lidstaat: Diensten naar een andere lidstaat brengen Diensten in een andere lidstaat in ontvangst nemen Het ontvangen en/of verlenen van diensten in een andere lidstaat, zonder dat dienstverlener of dienstontvanger zich verplaatst Het ontvangen en/of verlenen van diensten, terwijl zowel dienstverlener als dienstontvanger zich naar een andere lidstaat verplaatsten

Voorbeelden waarop het vrije dienstenverkeer van toepassing is (I) Diensten naar een andere lidstaat brengen: Belgisch reisbureau biedt op een beurs in Nederland een nieuwe formule groepsreizen aan. Diensten in een andere lidstaat in ontvangst nemen: Een Nederlander gaat naar België om in Antwerpen bij een Belgisch reisbureau een reis te boeken.

Voorbeelden waarop het vrije dienstenverkeer van toepassing is (II) Het ontvangen en/of verlenen van diensten in een andere lidstaat, zonder dat dienstverlener of dienstontvanger zich verplaatst: Een Belgisch reisbureau biedt de mogelijkheid om via een op Nederlandse klanten gerichte website een reis te boeken. Een Nederlander boekt via deze website een reis bij dit reisbureau. Het ontvangen en/of verlenen van diensten, terwijl zowel dienstverlener als dienstontvanger zich naar een andere lidstaat verplaatsen: Een zelfstandig werkende Nederlandse reisleider gaat voor een Belgisch reisbureau een reis leiden in Griekenland.

Uitzonderingen op het vrije dienstenverkeer: Artikel 52, lid 1, VWEU-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen vermeld in het Verdrag Rule of reason-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen erkend binnen de rule of reason

Artikel 52, lid 1, VWEU-excepties Voorwaarden Artikel 52, lid 1, VWEU-excepties De maatregel is gericht op een doelstelling vermeld in artikel 52, lid 1, VWEU De maatregel leidt niet tot willekeurige discriminatie Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel De maatregel is geschikt voor het gestelde doel De maatregel is evenredig aan het gestelde doel

De maatregel is gericht is op een doelstelling vermeld in artikel 52, lid 1, VWEU: Deze doelstellingen zijn: Openbare orde Openbare veiligheid Volksgezondheid

Exceptie mogelijk als de maatregel geschikt is voor het gestelde doel De (beperkende) maatregel: Een Frans wettelijk verbod aan televisiezenders om sportevenementen te tonen, als daarbij alcoholreclame in beeld komt Doelstelling van de Franse wet: Bescherming van de volksgezondheid Is de Franse wet geschikt voor het gestelde doel? Ja, met een verbod van alcoholreclame op televisie wordt bereikt dat televisiekijkers minder stimulansen tot consumptie van alcoholhoudende dranken krijgen

Exceptie mogelijk als de maatregel evenredig is aan het gestelde doel De (beperkende) maatregel: Een Frans wettelijk verbod aan televisiezenders om sportevenementen te tonen, als daarbij alcoholreclame in beeld komt Doelstelling van de Franse wet: Bescherming van de volksgezondheid Is de Franse wet evenredig aan het gestelde doel? Ja, er is gekozen voor het minst belemmerende alternatief: Het verbod geldt niet voor alle sportevenementen, want multinationale evenementen met een hoge kijkdichtheid zijn toegestaan Reclameborden voor alcoholhoudende dranken die niet in Frankrijk verhandeld worden, zijn toegestaan

Voorwaarden voor rule of reason-excepties: De maatregel is gericht is op een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel De maatregel is geschikt voor het gestelde doel De maatregel is evenredig aan het gestelde doel

De maatregel is gericht is op een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang: Zulke doelstellingen zijn bijvoorbeeld: Regels van beroepsethiek ter bescherming van ontvangers van diensten Bescherming van intellectuele eigendom Bescherming van werknemers Bescherming van consumenten Behoud van nationale historisch en artistiek bezit Cultuurbeleid

Exceptie mogelijk als de maatregel geschikt is voor het gestelde doel De (beperkende) maatregel: Een Nederlandse maatregel, waarbij Alpine Investments een verbod van ‘cold calling’ binnen de gehele EU wordt opgelegd Doelstelling van de Nederlandse maatregel: De reputatie van de Nederlandse financiële markten en het beleggend publiek te beschermen Is de Nederlandse maatregel geschikt voor het gestelde doel? Ja, Nederland kan de gewenste bescherming van het vertrouwen van beleggers niet overlaten aan de lidstaten waar de personen wonen die aan ‘cold calling’ worden onderworpen

Exceptie mogelijk als de maatregel evenredig is aan het gestelde doel De (beperkende) maatregel: Een Nederlandse maatregel, waarbij Alpine Investments een verbod van ‘cold calling’ binnen de gehele EU wordt opgelegd Doelstelling van de Nederlandse maatregel: De reputatie van de Nederlandse financiële markten en het beleggend publiek te beschermen Is de Nederlandse maatregel evenredig aan het gestelde doel? Ja, er is gekozen voor het minst belemmerende alternatief: het verbod is uitsluitend gericht tot Alpine Investments en is pas uitgevaardigd nadat klachten van beleggers waren binnengekomen

Directe werking artikel 56, alinea 1, VWEU: