Onbegrepen lichamelijke klachten: Nijmeegse initiatieven 9 juni 2006 Mw dr Wil Buis, psychiater Canisisus-Wilhelmina Ziekenhuis en Psychiatrisch Advies Centrum Nijmegen w.buis@cwz.nl

Cijfers Geen somatische verklaring voor de klachten bij huisarts of specialist: 20-50% Daarvan heeft 10-30% angststoornis of depressie Somatoforme stoornissen volgens DSM-IV komen minder voor.

Mogelijke diagnoses bij onbegrepen lichamelijke klachten ‘Gewone’ spanningsklachten (V-code) Aanpassingsstoornis bij stress Depressie, dysthyme stoornis Angststoornis (gegeneraliseerd, paniekstoornis, PTSS) Verslavingen (alcohol, benzo’s) Somatoforme stoornis Dissociatieve stoornis Psychotische stoornis (Tevens) persoonlijkheidsstoornis

Primaire en secundaire somatisatie Somatisatie, somatiseren: lichamelijke klachten ervaren en uiten, deze waarschijnlijk ten onrechte toeschrijven aan een lichamelijke aandoening en medische hulp hiervoor zoeken. Primaire somatisatie: a. kortdurend na stress b. somatoforme stoornissen Secundaire somatisatie: bij een andere psychische stoornis.

Watercirculatie bij nerveuze dyspepsie of cardialgie, 19e eeuw

Behandeling en beleid bij somatoforme stoornissen Hypochondrie, pijnstoornis, ongedifferentieerde somatoforme stoornis, burn-out, CVS (ME), stoornis in de lichaamsbeleving: cognitieve gedragstherapie Somatisatiestoornis, extreem chronisch klagen: ‘medisch dieet’, revalidatiemodel Conversie: suggestie, fysiotherapie, hypnose Als (tevens) sprake is van depressie, angst-stoornis of verslaving: deze (ook) behandelen.

Wat mis kan gaan in de gezondheidszorg Conclusie ‘geen verklaring’ wordt onhandig gebracht Méér onderzoek, behandeling of geruststelling dan zinvol is Het ‘derde spoor’, de psychiatrische klachtgerichte anamnese wordt vergeten Gefrustreerde dokters en patiënten Polarisatie tussen somatisch en psychisch en toename van ‘somatische fixatie’.

Initiatieven vanuit PAAZ CWZ Bijscholing van huisartsen Psychiatrisch Advies Centrum voor éénmalige consultatie Aanzet tot vorming van zorgketen/ zorgnetwerk Voorbereiding dagbehandeling somatoforme stoornissen Symposium voor/met huisartsen en CWZ-specialisten i.s.m. CWZ-psychologen Werkafspraak huisartsen – CWZ-specialisten.

Werkafspraken HA en CWZ-specialisten over Onbegrepen Lichamelijke Klachten HA is centrale behandelaar en poortwachter HA is alert op de herkenning van depressies en angststoornissen Specialist stuurt de patiënt na onderzoek terug naar de huisarts, houdt deze dus niet onder controle; ook géén onderlinge doorverwijzingen HA zorgt voor systematische aanpak en verwijst zonodig door voor cognitieve gedragstherapie Of naar psychiater bij twijfel over psychiatrische diagnostiek of behandelmogelijkheden.