Werk op de plank: uitdagingen voor de Vlaamse arbeidsmarkt Koen Van den Heuvel Fractieleider CD&V Vlaams Parlement

Structuur 1.Enkele uitdagingen eruit gelicht a)Impact van de vergrijzing: steeds meer acuut b)Naar een knelpunteconomie? 2. Inleiding discussie: een aantal denkpistes opgelijst

A.De vergrijzing De stijgende levensverwachting is een belangrijke maatschappelijke verwezenlijking maar brengt ook uitdagingen met zich mee.. Volgens de vergrijzingscommissie: Verwachte tragere groei - gem. groei BBP zou structureel +/- 0,5% lager liggen Kosten voor de overheid - Tussen 2010 en 2060 bedragen de budgettaire kosten van de vergrijzing 5,6% van het bbp. - De uitgaven aan pensioenen en aan gezondheidszorg stijgen respectievelijk met 4,3% en 3% tussen 2010 en 2060

Impact op de arbeidsmarkt? In Vlaanderen betreden intussen jaarlijkse minder jongeren de arbeidsmarkt dan er oudere werknemers uitstromen.. (migratie compenseert het verschil)

Algemeen Vlaamse arbeidsmarkt: - grote vervangingsgolf in het vooruitzicht Verschilt sterk per sector: - Overheid veel 50+ (+- 1/3 de overheidspersoneel is ouder dan 50) Dit biedt uiteraard ook kansen: - overheidstewerkstelling structureel afbouwen

B. Evolutie naar een knelpunteconomie Bij eenzelfde niveau van werkloosheid (+- 5%), steeds meer nog openstaande vacatures!

3. Antwoorden op deze uitdagingen? Een aantal groepen scoren sterk ondermaats op de arbeidsmarkt ‘Traditioneel’ allochtonen en oudere werknemers, door de economische crisis meer en meer ook jongeren.

Ondanks de huidige jongerenwerkloosheid, een typisch crisis-fenomeen, ook aandacht blijven hebben voor het ‘grijze goud’!

Werkzaamheid 50-plussers in Europees perspectief

Cijfers lage effectieve pensioenleeftijd

Vanwaar deze zwakke prestaties? Ondermeer: Mogelijkheden vervroegd uittreden, In 2012 waren er voltijds bruggepensioneerden met vrijstelling van IWZ (inschrijving van werkzoekende), tegenover die wèl beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt. >> Dus slechts 3,75% ‘bruggepensioneerden’ zijn nog beschikbaar voor de arbeidsmarkt >> Wel daalt het aantal bruggepensioneerden (of ‘niet werkzoekenden met bedrijfstoeslag’). De (de facto) koppeling anciënniteit/verloning maakt ouderen duurder. In het buitenland is dat niet noodzakelijk zo. Vnl. Angelsaksische landen verdient men terug minder bij einde loopbaan

Anciënniteit t.o.v. verloning

Ook meer investeren in Levenslang Leren zou oudere werknemers langer inzetbaar houden. Maar % bevolking op arbeidsleeftijd die aan onderwijs en opleiding doen: -Amper 7% in België -Flink lager dan het EU- gemiddelde -Geen stijgende trend!

Een aantal ideeën: Een loopbaanrekening waarin werknemers vakantie- en verlofrechten kunnen opbouwen zonder te raken aan de thematische verloven, gebaseerd op solidariteit en verbonden aan bepaalde risico’s, zal werknemers toelaten om in functie van hun eigen noden om te gaan met deze opgebouwde rechten. Meer individuele vrijheid en een grotere responsabilisering voor de kosten Een gefaseerd evolueren in de richting van 1 volwaardig statuut voor iedereen. Wie een gemengde carrière heeft, mag hiervan geen nadeel ondervinden. Statutaire benoemingen worden bijgevolg stopgezet. Werknemers die onvoldoende permanente vorming genieten, staan alsmaar zwakker op de arbeidsmarkt. Daarom moeten we naar een competentieplicht gaan, waarbij werknemers, werkgevers én de overheid, haar verantwoordelijkheid in opneemt.

Verder beperken van de mogelijkheden om vervroegd uit de arbeidsmarkt te stappen. niet-toeleidbaren: er zullen altijd mensen zijn die ondanks doorgedreven inspanningen nooit in staat zijn om betaalde arbeid te verrichten. Voor die groep bepleiten we een duurzame oplossing door ze uit de werkloosheid te halen en in een aangepast statuut te voorzien op lokaal niveau. Loon meer gebaseerd op prestaties en competenties en minder op anciënniteit Nieuwe Vlamingen kunnen, zoals elke Vlaming, slechts een uitkering krijgen indien zij actief op zoek willen gaan naar werk. Anderzijds moeten zij ook alle kansen krijgen: de strijd tegen discriminatie moet worden opgevoerd, en bedrijven die opvallend weinig nieuwe Vlamingen in dienst hebben, kunnen worden gecontroleerd.

Indien nog vragen of reacties: Dank u voor uw aandacht!