Levertest stoornissen Alanine transaminase (ALT/SGPT) Aspartaattransaminase (AST/SGOT) Alkalische Fosfatase (AF) Gammaglutamyltransferase (gGT) Bilirubine (Bili) Protrombine tijd (PT%) Albumine Wij wordn in de praktijk regelmatig geconfronteerd met gestoorde levertesten De routine levertesten zijn hier opgesomd; Zij zijn niet specifiek voor de lever wat inhoudt dat stoornissen ook kunnen optreden bij andere aandoeningen;

Levertest stoornissen Parenchymateus Beschadiging levercel Cholestatisch Vorming en goede afvloei van gal Leversynthese functie Alanine transaminase (ALT/SGPT) Aspartaattransaminase (AST/SGOT) LDH Alkalische Fosfatase (AF) Gammaglutamyltransferase (gGT) Bilirubine (Bili) Protrombine tijd (PT%) Albumine Wij wordn in de praktijk regelmatig geconfronteerd met gestoorde levertesten De routine levertesten zijn hier opgesomd; Zij zijn niet specifiek voor de lever wat inhoudt dat stoornissen ook kunnen optreden bij andere aandoeningen;

Levertest stoornissen Parenchymateus Beschadiging levercel Cholestatisch Vorming en goede afvloei van gal Leversynthese functie Alanine transaminase (ALT/SGPT) Aspartaattransaminase (AST/SGOT) Alkalische Fosfatase (AF) Gammaglutamyltransferase (gGT) Bilirubine (Bili) Protrombine tijd (PT%) Albumine Wij wordn in de praktijk regelmatig geconfronteerd met gestoorde levertesten De routine levertesten zijn hier opgesomd; Zij zijn niet specifiek voor de lever wat inhoudt dat stoornissen ook kunnen optreden bij andere aandoeningen;

Levertest stoornissen Parenchymateus Beschadiging levercel Cholestatisch Vorming en goede afvloei van gal Leversynthese functie Alanine transaminase (ALT/SGPT) Aspartaattransaminase (AST/SGOT) Alkalische Fosfatase (AF) Gammaglutamyltransferase (gGT) Bilirubine (Bili) Protrombine tijd (PT%) Albumine ‘ LEVERTESTEN’ ZIJN NIET SPECIFIEK VOOR LEVERZIEKTEN EN KUNNEN OOK BIJ ANDERE AANDOENINGEN GESTOORD ZIJN Wij wordn in de praktijk regelmatig geconfronteerd met gestoorde levertesten De routine levertesten zijn hier opgesomd; Zij zijn niet specifiek voor de lever wat inhoudt dat stoornissen ook kunnen optreden bij andere aandoeningen;

ANAMNESEN EN KLINISCH ONDERZOEK LICHTE STIJGING SYMPTOOMVRIJ GEEN RISICOFACTOREN STERKE STIJGING SYMPTOMEN RISICOFACTOREN CHOLESTATISCH PARENCHYMATEUS

Een goede anamnese is vaak richtinggevend Alcohol ? Medicatie ( + kruiden) Risicofactoren hepatitis Toxines ( beroep, hobby, drugs ) Familiaal voorkomen leverlijden

Een goede anamnese is vaak richtinggevend Alcohol ? Medicatie ( + kruiden) Risicofactoren hepatitis Toxines ( beroep, hobby, drugs ) Familiaal voorkomen leverlijden ALTERNATIEVE GENEESMIDDELEN VERMAGERINGSMIDDELEN KRUIDEN

Een goede anamnese is vaak richtinggevend Alcohol ? Medicatie ( + kruiden) Risicofactoren hepatitis Toxines ( beroep, hobby, drugs ) Familiaal voorkomen leverlijden Intraveneus druggebruik Tattoos en piercing Ongewoon sexueel gedrag Homosexualitieit Transfusie bloed of bloedproducten Verblijf in ontwikkelingslanden gezondheidswerkers

Een goede anamnese is vaak richtinggevend Alcohol ? Medicatie ( + kruiden) Risicofactoren hepatitis Toxines ( beroep, hobby, drugs ) Familiaal voorkomen leverlijden DRUGS ?

Een goede anamnese is vaak richtinggevend Alcohol ? Medicatie ( + kruiden) Risicofactoren hepatitis Toxines ( beroep, hobby, drugs ) Familiaal voorkomen leverlijden HEMOCHROMATOSE

Klinisch onderzoek ; minder frekwent richtinggevend Tekens chronisch leverlijden Spider angiomata, ascites,splenomegalie Galblaaslijden Murphy, Courvoisier Maligniteit Adenopathiën, harde , onregelmatige lever Rechter hartdecompensatie Vena jugularis stuwing

SPIDER ANGIOMATA EN PALMAIR ERYTHEEM BIJ ETHYLISCHE LEVERCIRROSE

ASCITES

CAPUT MEDUSA HERNIA UMBILICALIS DUPUYTREN

Hemochromatose : arthropathie Chondrocalcinosis Zwelling van MCP 1 EN 2

LICHTE STIJGING SYMPTOOMVRIJ GEEN RISICOFACTOREN STERKE STIJGING SYMPTOMEN RISICOFACTOREN ANAMNESE EN KLINISCH ONDERZOEK ZIJN DE NOODZAKELIJKE BELANGRIJKE EERSTE STAPPEN IN DE EVALUATIE VAN GESTOORDE LEVERTESTEN CHOLESTATISCH PARENCHYMATEUS

Chronische hepatitis evolutie Levercirrose portale hypertensie leverinsufficiëntie hepatocellulair Ca Toenemende fibrose cirrose asyptomatisch

CHRONISCHE HEPATITIS … A COUPLE OF DRINKS A DAY KEEPS THE DOCTOR AWAY (PERMANENTLY )…….

CHRONISCHE HEPATITIS Hoge prevalentie NAFL : 20 % NASH : 2-4 % Metabool Syndroom Geen efficiënte therapie

CHRONISCHE HEPATITIS Hoge prevalentie in risicogroepen Behandeling 50 % succes

CHRONISCHE HEPATITIS Hoge prevalentie ( 1/400 ) Autosomaal recessief Behandeling indien vroegtijdig 100 % succes

Labo stap 1 HEPATITIS SEROLOGIE IJZERSTATUS HepBsAg, HepBcAl HepCAl Fe, Transferinne saturatie, ( ferritine ) HepBeAg,HepBeAl, HepBDNA HepC RNA ( + genotype ) Hemochromatosegen

Labo Stap 2 AUTOIMMUUNPARAMETERS ALFA 1 ANTITRYPSINE Endomysium Al ( Coeliakie) ANF, SMA, AMA, LKM Al, SLAg ALFA 1 ANTITRYPSINE CERULOPLASMINE / CU EXCRETIE VERDER BIOLOGISCH ONDERZOEK LAAT VAAK TOE NA ANAMESE EN KLINISCH ONDERZOEK DE OORZAAK VAN HET CHRONISCH LEVERLIJDEN VAST TE STELLEN; LEVERBIOPSIE IS ZELDZAAM NODIG VOOR DIAGNOSE WEL VOOR EVALUATIE VAN DE ERNST VAN DE ZIEKTE

ECHOGRAFIE GALBLAAS/GALWEGEN LEVERPARENCHYM FOCALE LETSELS

Sterk gestoorde levertesten- cholestase-symptomen Acuut leverfalen Massieve necrose van de lever met aantasting van de leverfunctie Acute cholangitis Infectie van de galwegen als gevolg van een extrahepatische galwegobstructie: hoog risico op sepsis LEVENSBEDREIGEND URGENTIE

Sterk gestoorde levertesten- cholestase-symptomen Acuut leverfalen Massieve necrose van de lever met aantasting van de leverfunctie Acute cholangitis Infectie van de galwegen als gevolg van een extrahepatische galwegobstructie: hoog risico op sepsis LEVENSBEDREIGEND URGENTIE

Etiologie Vasculaire oorzaken Zwangerschap Metabole leverziekten Virale Hepatitis hepatitis A-E Toxisch Aminita Phalloides Trichloorethyleen Cocaïne , XTC Medicamenteus NSAID Antibiotica Paracetamol Vasculaire oorzaken Budd Chiarrie Shocklever Zwangerschap Akute steatose HELLP Metabole leverziekten Ziekte van Wilson Reye-syndroom STOLLINGSTESTEN BELANGRIJKSTE PARAMETER OM LEVERFALEN TE EVALUAEREN IN DE OPVOLGING VAN AKUUT LEVERLIJDEN

Sterk gestoorde levertesten- cholestase-symptomen Acuut leverfalen Massieve necrose van de lever met aantasting van de leverfunctie Acute cholangitis Infectie van de galwegen als gevolg van een extrahepatische galwegobstructie: hoog risico op sepsis LEVENSBEDREIGEND URGENTIE

Acute Cholangitis PIJN CHOLESTASE KOORTS Overdruk biliair systeem Sepsis URGENTE DESOBSTRUCTIE : ERCP

Acute Cholangitis PIJN CHOLESTASE KOORTS DRINGENDE DESOBSTRUCTIE

TAKE HOME Gestoorde levertesten : denk ook aan niet –lever oorzaken Anamnese en klinisch onderzoek is samen met de ernst van de gestoorde levertesten bepalend voor de verder aanpak Chronisch leverlijden is lang asymptomatisch maar veroorzaakt fibrose en soms cirrose met ernstige complicaties Chronisch leverlijden : verder labo onderzoek laat meestal toe een diagnose te stellen Sterk gestoorde levertesten bij een symptomatische patient eisen een urgente evaluatie.

PMJ Online - Top Ten articles of 2003 Evaluation of abnormal liver function tests J K Limdi1 and G M Hyde2 http://pgmj.bmjjournals.com/