Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing Evidence-based onderwijs: De nieuwe kleren van de keizer? Nico Verloop VELON Congres, Noordwijkerhout maart 2011

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 2 “Bewezen werking” i.p.v. ideology-driven Onontkoombare logica Evidence-based onderwijs (EBO)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 3 Evidence-based onderwijs (EBO) Wat is het precies? Wat moeten we ermee ? Gezien de professionaliteit van de leraar Gezien de aard van onderwijsonderzoek

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 4 Evidence-based onderwijs (EBO) Waar komt het vandaan ? (begrijpen van het ontstaan en de ontwikkeling van deze manier van denken over onderwijs en onderwijsonderzoek). Immers, “De meeste ideeën over onderwijs zijn niet nieuw, maar niet iedereen kent de oude ideeën” (Euclides, 400 v. Chr.)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 5 Nathaniel Gage “The scientific basis of the art of teaching” (1978) Gezond verstand: procesproduct leerkracht- gedrag leerling- prestaties

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 6 Start Evidence-based onderwijs in VS: Regering Bush NCLB-wetgeving (No Child Left Behind). Gericht op niveauverhoging alle scholen. Intensief toetsprogramma. Nodig: evidentie over effectief docentgedrag “What Works Clearinghouse” ( Onder supervisie van IES (Institute of Education Sciences) van het Department of Education. Eisen aan ‘evidentie’ bij onderzoeksrapportages: Randomized Control Trials (RCT) of bepaalde quasi- experimentele designs. Scholen zullen verplicht worden “effectieve” aanpakken te gebruiken. Anders financiële sancties.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 7 In Nederland manifest in o.a.: 2006 Advies Onderwijsraad “Naar meer evidence-based onderwijs” 2008 Commissie Dijsselbloem Nu: prominent aanwezig in vrijwel alle teksten overheidsbeleid m.b.t. onderwijs

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 8 Redenen voor populariteit van deze benadering:  Gezond verstand. No nonsense  Traditie in andere disciplines (bijv. Geneeskunde)  Belang van ‘produkt’ (leerling-resultaten) onomstreden  Je kunt (a.s.) leraren trainen in het ‘gewenste’ gedrag  Politici zijn dol op dit soort informatie

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 9 EBO en de docent als professional Is professioneel gedrag van docenten het ‘toepassen’ van onderzoeksbevindingen ? Schön: professioneel gedrag is niet ‘regel-geleid’ gedrag (vgl. ontwerpers, zoals architect of jurist) Hargreaves: Theorie als ‘voorschrift’ betekent deprofessionalisering van het beroep Theorie als ‘inspiratiebron’. Verschillende theoretische ‘brillen’ kunnen hanteren. Daardoor meer en genuanceerder zien in dezelfde situatie.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 10 Zelfs als een grote hoeveelheid ‘effectieve variabelen’ beschikbaar zou zijn: Gedrag van leraar is niet een soort optelsom van losse gedragscomponenten. NB: Ik bedoel dit niet als een normatieve uitspraak, maar als een empirische.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 11 In jaren ’70 en ’80 vele tienduizenden onderzoeken naar dit verband. Eerst honderden afzonderlijke variabelen: leerkracht-enthousiasme in de klas, denkvragen stellen, % teacher-talk, etc. etc. Later meta-analyses. Overzichten in: - Brophy & Good: Teacher behavior and student achievement - Dunkin & Biddle: The study of teaching. Voor lerarenopleiding ‘vertaald’ in de vorm van: Performance-based teacher-education (PBTE); telefoonboeken met te trainen gedragingen Beperkt aantal effectieve gedragingen gevonden, m.n. op terrein aanvankelijk rekenen en lezen. procesproduct

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 12 Kritiek op basismodel: 1.Theorieloosheid (‘wat werkt’ i.p.v. ‘hoe het werkt’; black box) 2.Geen aandacht voor overwegingen achter gedrag van docent M.n. in jaren ’90 aanpassingen in het basismodel

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 13 Black box tussen leerkrachtgedrag en leerlingresultaat: leerkracht- gedrag leerling- resultaat ? leerkracht- gedrag leerling- resultaat cognitieve mediërende variabelen sociale mediërende variabelen Twee typen mediërende variabelen:

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 14 leerkracht- gedrag leerling- resultaat cognitieve mediërende variabelen sociale mediërende variabelen Constructivisme

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 15 leerkracht- gedrag leerling- resultaat cognitieve mediërende variabelen sociale mediërende variabelen Sociaal constructivisme (‘communities of learning’)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 16 - cognities van de leraar (kennis, opvattingen, etc.) - cultuur in de school - (voortgezette) scholing van de leraar - etc. Invloeden op gedrag van de leraar leerkracht- gedrag leerling- resultaat cognitieve mediërende variabelen sociale mediërende variabelen

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 17 Basismodel uitgebreid, maar in essentie nog steeds op te vatten als: procesproduct Invloeden op gedrag van de leraar leerkracht- gedrag leerling- resultaat cognitieve mediërende variabelen sociale mediërende variabelen

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 18 Totaal andere opvatting over onderwijsonderzoek: Taak/opdracht/bedoeling van onderwijsonderzoek is NIET: wetmatigheden opsporen in lessituaties (causaliteit, voorspellingen) MAAR: lessituaties exploreren en zodanig beschrijven en interpreteren dat die voor betrokkenen transparanter en beter te begrijpen worden Samenvattende term: Interpretatieve benadering

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 19 (Opleving van) interpretatieve benadering van onderwijsonderzoek: - Geïnspireerd door stromingen in wijsbegeerte, culturele antropologie, psycholinguïstiek, e.d. - Gekenmerkt door twijfels over het nut van (of zelfs de mogelijkheid tot) het zoeken naar overkoepelende wetmatigheden, causaliteiten e.d. - Leidde in onderwijsonderzoek tot enorme toename in onderzoek naar ‘perspectieven’ van betrokkenen: case studies, narratieve teksten, stories, etc. Ook doorwerking in opleidingsdidaktiek.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 20 Samengevat: Onderzoek als interpretatie, op zoek naar betekenis (“Verstehen”), i.p.v. experimenteren op zoek naar wetmatigheden. Niet: laws and instances Maar: cases and interpretations

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 21 Kenmerken interpretatieve benadering: - onderzoek niet mogelijk zonder de perspectieven van betrokkenen erbij te betrekken (“voice”) - onderwijs- en leerprocessen als interactief totaalproces onderzoeken (i.p.v. ‘oorzaken’ en ‘gevolgen’) - niet-direct-observeerbare variabelen (cognities, attitudes, gevoelens, percepties) belangrijk deel van de data.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 22 Echter: - Moeilijk type onderzoek (navolgbaarheid van de stappen in je onderzoek; niet één methodologie). - Reputatie omstreden vanwege soms slechte kwaliteit onderzoek en ‘sweeping statements’ op basis van beperkte data. - Ambivalentie m.b.t. generaliseerbaarheid.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 23 Een resultaat/bevinding uit onderwijsonderzoek is niet te begrijpen als je je niet bewust bent van deze tegenstelling. Welk uitgangspunt zit er achter ? Waar was men naar op zoek? Wetmatigheden vinden (causaliteit) of Fenomenen verhelderen voor betrokkenen (interpretatie)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 24 Zelfde vraag vanuit de leraar gezien: Onderzoeksresultaat / theorie t.b.v. voorschriften voor het handelen of Onderzoeksresultaat / theorie t.b.v. begrip en inspiratie

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 25 Waar hoort op dit continuüm het fenomeen ‘onderwijs’ resp. ‘onderwijsonderzoek’ te staan? Bij de opzet en uitvoering van ieder onderwijsonderzoek wordt keuze gemaakt, al of niet bewust. Onderwijsonderzoek gericht op EBO vnl. aan linkerkant van continuüm. Wetmatigheden zoeken Interpreteren / verhelderen Wiskunde / natuurwet. Techn. wetensch. Geschiedenis Wijsbegeerte Cult. antropologie Rechten Literatuurwetensch. Linguistiek Geneeskunde

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 26 Actuele stand van zaken EBO in de VS  Clearinghouse (en IES, Institute of Education Sciences) nog volop in bedrijf  Opbrengst aan onderzoek volgens strenge experimentele criteria valt sterk tegen (vgl. wiskunde)  Aantal “IES Practice Guides” o.g.v. wat versoepelde criteria

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 27

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 28

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 29 Actuele stand van zaken EBO in de VS  Clearinghouse (en IES, Institute of Education Sciences) nog volop in bedrijf  Opbrengst aan onderzoek volgens strenge experimentele criteria valt sterk tegen (vgl. wiskunde)  Aantal “IES Practice Guides” o.g.v. wat versoepelde criteria  Veel weerstand tegen No Child Left Behind wetgeving

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 30

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 31 Actuele stand van zaken EBO in de VS  Clearinghouse (en IES, Institute of Education Sciences) nog volop in bedrijf  Opbrengst aan onderzoek volgens strenge experimentele criteria valt sterk tegen (vgl. wiskunde)  Aantal “IES Practice Guides” o.g.v. wat versoepelde criteria  Veel weerstand tegen No Child Left Behind wetgeving  Veel weerstand tegen daaraan gerelateerde beoordeling van leraren o.g.v. leerresultaten van leerlingen

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 32

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 33 Actuele stand van zaken EBO in de VS  Clearinghouse (en IES, Institute of Education Sciences) nog volop in bedrijf  Opbrengst aan onderzoek volgens strenge experimentele criteria valt sterk tegen (vgl. wiskunde)  Aantal “IES Practice Guides” o.g.v. wat versoepelde criteria  Veel weerstand tegen No Child Left Behind wetgeving  Veel weerstand tegen daaraan gerelateerde beoordeling van leraren o.g.v. leerresultaten van leerlingen  Politisering van het hele debat. Bijv. weigering door overheid (IES) van publicatie van onwelgevallige teksten en resultaten. Interessante case: Schoenfeld, A.H., (2006). What doesn’t work: The challenge and failure of the What Works Clearinghouse to conduct meaningful studies of mathematics curricula. Educational Researcher, 35(2),

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 34 EBO de Nieuwe Kleren van de Keizer ? JA, als je afgaat op de beloftes die door sommige onderzoekers gedaan worden over de mogelijkheid om docentgedrag vergaand te kunnen baseren op ‘bewezen werking’ (evidence). NEE, als je de (beperkte) causale ‘evidentie’ gebruikt als één van de hulpmiddelen (bronnen) om leraren meer inzicht in onderwijsleersituatie te geven.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 35 Belangrijke positieve ontwikkeling van dit moment: Sterke toename van belangstelling voor onderzoek bij de leraren zelf (lezen over onderzoek en zelf onderzoek doen) Mogelijk cruciale rol voor lerarenopleiders daarbij ! Lerarenopleider als intermediair tussen onderzoek en praktijk, mits …..

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 36 Mits ….  Zelf goed op de hoogte zijn van onderwijsonderzoek  Begrijpen hoe ‘bruikbaarheid van onderzoek’ voor de onderwijspraktijk werkt (bril om…)  Bij voorkeur zelf in onderzoek participeren.  Bijdragen aan een realistische kijk op de reikwijdte van het onderzoek dat door de leraren gedaan wordt !! (‘Praktijkonderzoek’)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 37 Echter: - Moeilijk type onderzoek (navolgbaarheid van de stappen in je onderzoek; niet één methodologie). - Reputatie omstreden vanwege soms slechte kwaliteit onderzoek en ‘sweeping statements’ op basis van beperkte data. - Ambivalentie m.b.t. generaliseerbaarheid.

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 38 Mits ….  Zelf goed op de hoogte zijn van onderwijsonderzoek  Begrijpen hoe ‘bruikbaarheid van onderzoek’ voor de onderwijspraktijk werkt (bril om…)  Bij voorkeur zelf in onderzoek participeren.  Bijdragen aan een realistische kijk op de reikwijdte van het onderzoek dat door de leraren gedaan wordt !! (‘Praktijkonderzoek’)

Leiden University. The university to discover. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing 39 Pendule-beweging wat betreft opvattingen over onderwijsonderzoek Winst nu: opleving van belangstelling voor onderwijsonderzoek Momentum vasthouden