Hoe geraak je nooit of te nimmer in een Burn Out BURN OUT PREVENTIE Hoe geraak je nooit of te nimmer in een Burn Out

‘Binnen tien jaar kan Burnout verdwenen zijn’ (Hoogduin, 1999)

Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, febr 2009 ‘Uit een groot onderzoek in 2006 komt naar voren dat zelfs één op de vijf Nederlandse artsen in opleiding (aios) voldoet aan de criteria voor een Burn out’ Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, febr 2009

Tijdschrift voor medisch onderwijs, febr. 2009 ‘Dit zijn geen onbelangrijke gegevens, aangezien stress bij aios kan leiden tot medische fouten’ Tijdschrift voor medisch onderwijs, febr. 2009

’Weinig animo bij overwerkte aios om stress aan te pakken’ Medisch Contact, 2008 (2009?)

ENQUETE MOVIR – Dec 2012 (arbeidsongeschiktheidsverzekeraar) Overspannen geweest Huisartsen: Een op de zeven Jonger dan 40 Een op de 10 Mannen = vrouwen De helft daarvan gaat niet naar huisarts Een kwart gaat niet naar een hulpverlener Eén achtste doet niets (doorwerken)

Net als … Andere artsen Advocaten Notarissen (Buschauffeurs ….????)

Cijfers Burn out End jaren 90: 25 % 2002 - 2004: 11,3 % 2005: 14 % 2002 - 2004: 11,3 % 2005: 14 % Nu: 14 %

NEURASTHENIE (ook wel: Surmenage) Vermoeidheid na geestelijke of (normale) lichamelijke inspanning Twee of meer van de volgende klachten Spierspanning of –pijn Duizeligheid Spanningshoofdpijn Slaapstoornissen Niet in staat om te ontspannen Prikkelbaarheid Maag / darmklachten Geen angst- of depressieve klachten

BURN OUT Neurasthenie / Surmenage, maar dan Werkgerelateerd Proces Afgenomen professionaliteit

WAT ZIE JE ZOAL Emotionele uitputting Distantie – Cynisme Verminderde persoonlijke bekwaamheid

Trekken versus Duwen Niet meer worden (aan)getrokken tot de uitdagingen van morgen, maar (voort)geduwd door de vanzelfsprekendheden van gisteren

Ideale werksituatie In de meest gunstige situatie worden zieke mensen beter als gevolg van zeer complexe handelingen die jij na lange inspanning met grote deskundigheid met veel succes hebt verricht waarna de voldoening goed doet

MAAR …….

Vragen Welke factoren in jouw werksituatie (dus niet die in je persoonlijkheid) zijn voor jou stressgevoelig? En kunnen op termijn misschien wel tot een Burn Out leiden) En welke factoren zie je bij je aios?

Risico Factoren in de werksituatie Werkdruk - Geen tijd om te genieten van de dagelijkse successen - Soms moeilijk te verenigen met privé situatie Veel standaard, routine Wat snel gaat, prikkelt niet meer Beperkte wederkerigheid Ondankbaarheid, eenrichtingsverkeer Eisende patienten Irreele verwachtingen, agressie Machteloosheid - Mensen die (toch) ziek blijven, sterven - Weinig tijd - Maatschappelijke factoren (zorgverzekeraars) Weinig doorgroei - Veel hetzelfde doen, zonder verbreding - Geen promotie

Vragen Welke factoren in jouw persoonlijkheid kunnen leiden tot stress en (op termijn misschien wel) tot een Burn Out? En welke factoren zie je bij je aios?

Persoonlijke risicofactoren (oneerlijk…) Perfectionisme Hard werken Plichtsgetrouwheid Toegewijd idealisme Ambitieus Behoefte zichzelf te bewijzen Doelgerichtheid Moeite om ‘Nee’ te zeggen Eigen grenzen niet goed kennen Meer doen dan mogelijk is Moeite met delegeren, zichzelf te veel opofferen

Waarom doet 1 van de 8 niets? Verantwoordelijkheidsgevoel naar collega’s en patiënten Gevoel van falen, zwakte Gezichtsverlies (1/3) Inkomensverlies (1/2)

Tips om Burn out vóór te zijn of om het te hanteren Kun je enkele tips geven die je wel eens aan patienten geeft (en die goed uitpakten?) Wat is je meest succesvolle casus? Kun je enkele tips geven die jou in jouw persoonlijk leven goed hebben geholpen? Kun je enkele tips geven die je jouw aios zou willen geven? Doe je dat wel eens?

Zie je het bij je collega’s? 80 % ziet signalen bij collega’s >50 % kaart het aan Vrouwen iets meer dan mannen Jongeren doen het minder bij ouderen

RISICO FACTOREN   Let op signalen: in de persoon en in de werksituatie ·        Laat je ‘signaleren’, ook op de voorlopers (haasten, ongeduld, chronische irritatie, competitie, minder plezier) PRIMAIRE PREVENTIE ·        Hou het vak leuk en afwisselend: probeer meerdere facetten van het vak uit (HAO, beleid, organisatie, onderzoek) ·        Hou het vak op veilige afstand: de paradox van de afstand ·        Formuleer in welke richting je je wilt ontwikkelen SECUNDAIRE PREVENTIE ·        Ruim tijd en plaats in voor ontspanning ·        Denk en handel rationeel, constructief -         Laat mensen zijn wie ze zijn (omdat ze zo zijn) -         Laat wensen zijn wie ze zijn (omdat ze geen 'moeten' zijn) -         Laat tegenvallers zijn wie ze zijn (omdat ze geen rampen zijn) -         Laat rampen zijn wie ze zijn (omdat ze het waard zijn) -         Durf te verliezen (nl. alles waar je niet voor kiest) -         Gun het leven meerdere opties (waaronder onrechtvaardige) ·        Ga in dialoog met je assumpties en je impliciete vooronderstellingen BEGELEIDING / BEHANDELING ·     Intervisie ·     Supervisie ('Burnout is een leerprobleem') ·     Coaching ·     Therapie (‘Binnen 10 jaar kan Burnout uit de wereld zijn’)

Ondanks alles … …. is het natuurlijk best een leuk vak. Toch? Maar… ehhh….. hoe leuk dan, op een schaal van 0 tot 10?

Ondanks alles …. Meeste huisartsen zijn tevreden met hun werk, ondanks de werkdruk Bijna 60 % geeft een 8 of 9 20 % geeft een 7

Denkfouten DWINGENDE MOETEN’S TOEKOMST VOORSPELLEN ·        Het moet zo, het kan niet anders ·        Het is onvermijdelijk ·        Dat hoort nu eenmaal zo OVERDRIJVINGEN ·        Als dat gebeurt, is dat een ramp ·        Dat is verschrikkelijk ·        Daar kan ik absoluut niet tegen GENERALISATIES ·        Zo gaat het nu altijd ·        Iedereen zal wel weer tegenwerken ·        Dat is ook overal zo GEDACHTEN LEZEN ·        Ze zullen wel weer denken ·        Die zal me wel stom vinden ·        dat ziet ze zeker niet zitten TOEKOMST VOORSPELLEN ·        Het zal wel altijd zo blijven ·        Dat zal nooit veranderen ·        Dat zal ik nooit leren DICHTOOM DENKEN (ZWART / WIT) ·        Het is het een of het ander ·        Je doet iets goed, of helemaal niet ·        Wie niet vóór mij is, is tegen mij ZELFBESCHULDIGINGEN ·        Wat ben ik toch een stommeling ·        Ik kan ook niets ·        Ik heb het weer helemaal verkeerd gedaan  

CRITERIA VOOR RATIONEEL DENKEN De gedachte is objectief, zo waar mogelijk Laat je alleen leiden door gedachten waarvan je zelf vindt dat ze juist zijn of (voldoende) geloofwaardig, niet door alle andere.   Schets (probleem)situaties zo veel mogelijk in beschrijvende, neutrale termen, en laat al je subjectieve interpretaties en associaties achterwege. De gedachte is doelgericht Sta zinloze, contra-productieve gedachten niet toe invloed op je uit te oefenen.  De gedachte is niet absoluut Plaats je ervaringen in reële proporties, zonder te overdrijven of te dramatiseren. Eventueel: De gedachts is creatief Wat is er nog meer over te zeggen ….