Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Palliatieve Sedatie Hot item?
Advertisements

Als lijden ondraaglijk wordt
Enkele knelpunten in de euthanasiewet Benelux Parlement Prof.dr.Herman Nys.
EUTHANASIE EN DE GRENS VAN DE WILSVERKLARING
Euthanasie als één van de mogelijke medische beslis-singen rond het levenseinde Ann Meyers – 21 oktober 2010.
dr Reinier Hueting huisarts, LEIF-arts
Wilsverklaringen in de Benelux
Welkom Een waardig levenseinde Mick Raeven Karin van Montfort
Euthanasie vanuit medisch standpunt
WILSBESCHIKKING mr. J.J.C. Doe 29 mei 2008.
Luc Van de Ven Klinisch Ouderenpsycholoog UPC-KULeuven, campus Leuven
Rol van de arts bij het zelfgekozen levenseinde
Euthanasie en dementie
Casper Jansen Specialist Ouderengeneeskunde GGNet
Marianne Soomers Turlings
Euthanasie: Schuivende panelen?
De dokter en de dood Marian Beudeker Marjan van Dijk.
Medische beslissingen rond het levenseinde
Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn
Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn
Symposium Palliatief Netwerk
Uitbehandeld Terminaal Stervend Wilsonbekwaam Wilsbekwaam
Nationaal congres Palliatieve zorg
Het kwaliteitskader Verantwoorde zorg in relatie tot palliatieve zorg
Palliatieve zorg en Parkinson, Y.G. van Ingen
Palliatieve sedatie en euthanasie transmuraal
Juridische aspecten van opname en behandeling in de ggz
EUTHANASIE Les 3 Dr.F.Hamburg
Herman Nys Directeur CBMER KULeuven.  Wet 28 mei 2002 (BS 22 juni 2002)  Wet van 10 november 2005 tot aanvulling van W. 28 mei 2002 met bepalingen over.
Beperkingen van wilsverklaringen of de mogelijkheden van advance care planning bij dementie Marike de Boer Afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde.
Vroegtijdige zorgplanning in de eerste lijn
Netwerk Palliatieve Zorg Westhoek-Oostende  Informeren, Sensibiliseren, Vorming  Registreren  Partners samenbrengen Medewerkers  Algemeen Coördinator.
Chronische ziekte – dood (vervolg)
Palliatieve sedatie in de Peilstations Christel van Dijk, onderzoeker Gé Donker, huisarts-epidemioloog Coördinator Peilstations NIVEL Zorgregistraties.
STOPPEN MET DIALYSEREN
een waardig levenseinde voor iedereen
Een waardig levenseinde Wim Distelmans leerstoel Waardig Levenseinde deMens.nu aan de VUB 28 janu ari 2010 KULAK 28 februari 2013.
Euthanasie Mannenontbijt Aalsmeer 13 februari 2016.
EMGO Institute for Health and Care Research Ethiek van de zorg voor kwetsbare ouderen prof. dr. Cees MPM Hertogh Symposium Wereld Alzheimer Dag Maastricht.
EMGO Institute for Health and Care Research Ethiek van de zorg voor kwetsbare ouderen Het zelfgekozen levenseinde bij dementie en de rol van de arts: een.
Dr. Harrie Dewitte1 Euthanasie Recht op waardig sterven komt na het recht op waardig leven. Een praktische handleiding voor huisartsen.
TIJDIG ZORGEN VOOR JE ZORG BIJ HET LEVENSEINDE Een goed idee? 1.
Palliatieve zorg en dementie
GGD Gemeentelijke (gemeenschappelijke) Gezondheids Dienst Taak:
Delacroix: de stervende Turk
Het opstellen van wilsverklaringen
Euthanasie en Palliatieve sedatie
Wat willen mensen rond het levenseinde?
EUTHANASIE.
Palliatieve sedatie Franca Horstink-Wortel
LECTORAAT END OF LIFE CARE
Palliatieve sedatie Euthanasie De Rol Van De Zorg
Palliatieve sedatie Geen momentopname maar mogelijke uitkomst in kaderpalliatief zorgtraject. Doel: Lijden verlichten en rust brengen met behulp van middelen.
Palliatieve zorg: jouw zorg?!
PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE
Scen-consultatie in de huisartsenpraktijk
Wat is palliatieve zorg?
Op weg naar een waardig levenseinde
Pijn, lijden en de vraag om euthanasie
DEEL III Euthanasie.
Wensen rond de laatste levensfase
Palliatieve zorg, dementie en levenseindebeslissingen
Dementie Wetgeving WGBO en BOPZ.
Van verzoek tot uitvoering: euthanasie en de rol van de SCEN-arts
Weloverwogen of niet? Dilemma’s bij euthanasiewens oudere psychiatrische patiënten Ista Bogers, Gert van Dijk 16 november 2017.
Brugge-Heidehuis 18 november 2017
Het belang en de voordelen van het tijdig starten met het gesprek over de komende jaren en het levenseinde Netwerkcoördinatoren palliatieve zorg Noord.
Informatievaardigheden
voltooid leven is niet noodzakelijk synoniem voor polypathologie
Levenseindebeleid 12 september 2019 Boswijk.
Transcript van de presentatie:

Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie Dr. Rob Houtepen / Dr. Ron Berghmans Vakgroep Metamedica

(Chabot: Uitweg. Een waardig levenseinde in eigen hand) (Medische) beslissingen rond het levenseinde of ‘zes routes naar een goede dood’ 1. Zolang mogelijk behandeling gevolgd door palliatieve zorg 2. Een behandelweigering met palliatieve zorg 3. Intensieve pijnbestrijding met soms palliatieve sedatie 4. Doktershulp bij zelfdoding of euthanasie 5. Bewust stoppen met eten en drinken 6. Levensbeëindiging door een combinatie van medicijnen (Chabot: Uitweg. Een waardig levenseinde in eigen hand)

Inhoud I: Euthanasie & hulp bij zelfdoding: de stand van zaken II: Levensbeëinging bij psychiatrische stoornis III: Levensbeëindiging bij dementie IV: Zelfeuthanasie

I Euthanasie & hulp bij zelfdoding De zes zorgvuldigheidseisen: Het verzoek is vrijwillig en weloverwogen De patiënt lijdt ondraaglijk en uitzichtloos De patiënt is voorgelicht over zijn situatie en vooruitzichten Arts en patiënt hebben de overtuiging dat er geen redelijke andere oplossing is De arts heeft tenminste één andere onafhankelijke arts geraadpleegd De arts voert de levensbeëindiging zorgvuldig uit

10 suggesties voor een euthanasieverzoek (1)* 1. stel de vraag om euthanasie niet te dwingend 2. wees verbaal begaafd, maar nederig 3. leg de nadruk op het lichamelijke lijden 4. doe geen beroep op de zwaarte van uw verzorging 5. maak duidelijk dat u aan het eind van uw Latijn bent * Van Tol, Van de Vathorst & Keizer, Medisch Contact, 2008

10 suggesties voor een euthanasieverzoek (2) 6. geef hobby’s en plannen voor de toekomst op 7. zorg dat uw euthanasieverzoek past bij uw levensverhaal 8. pas op met behandelweigeringen 9. doe niet depressief 10. stel tijdig samen met uw arts een wilsverklaring op

II Levensbeëindiging bij psychiatrie Suïcide, suïcidepreventie en hulp bij zelfdoding Uitgangspunt: levenshulp bieden Dood is onomkeerbaar Impulsieve daad Rationele beslissing?

Suïcide voorkomen? Inbreuk op respect voor autonomie (Mill) Openzetten van de deur Hulp bij zelfdoding

Suïcide, stoornis en rationaliteit Autonomie en geestesstoornis Autonomie en verantwoordelijkheid Rationaliteit, suïcide en psychopathologie

Waarom hulp bij zelfdoding? Compassie en barmhartigheid Artsen als ‘bewaarders van de sleutel van de medicijnkast’ Voorkomen van trauma’s bij anderen Voorkomen van schade aan betrokkene zelf

Bezwaren tegen hulp bij zelfdoding Bezwaren vanuit de professie Maatschappelijke bezwaren

Bezwaren vanuit de professie Constructief taboe (Koerselman) Beoordeling van ‘onbehandelbaarheid’ Implicaties voor psychotherapeutische relatie

De rol van de arts Eed van Hippocrates Geneeskunde als professie Doelen van de geneeskunde Arts-patiënt relatie Vertrouwen Overdracht en tegenoverdracht Minder dan optimale zorg & behandeling

Maatschappelijke bezwaren Hellend vlak Het ‘logische’ hellende vlak ‘wie A zegt, moet B zeggen’ Het ‘empirische’ hellende vlak ‘dan is het hek van de dam’ Misbruik Het omgekeerde hellende vlak - onthouden van hulp bij levensbeëindiging

III Levensbeëindiging en dementie Beginnende dementie en hulp bij zelfdoding Gevorderde dementie en verzoek in schriftelijke wilsverklaring

Mythes & misvattingen Alle levensbekorting = euthanasie Euthanasie bij dementie is niet toegestaan Dementie valt wel mee Patiënten met dementie zijn wilsonbekwaam

Palliatieve zorg & dementie Levenskwaliteit i.p.v. levensverlenging Behandeling van pijn en andere symptomen Bestrijding psychologische en sociale problemen Nadruk op welbevinden Beperkte inzet van medisch handelen Medisch handelen behoeft rechtvaardiging Redelijke verhouding doel & middelen

Palliatieve sedatie Refractaire symptomen Beperkte levensverwachting Afzien van kunstmatige toediening voeding en vocht Normaal medisch handelen Geen ‘alternatief’ voor euthanasie

Afzien van behandelen Medisch zinloos handelen Behandelingsweigering -Patiënt zelf -Vertegenwoordiger Goed hulpverlenerschap

Hulp bij zelfdoding Bij beginnende dementie Hulpvrager wil niet de progressie van de ziekte meemaken Ondraaglijk lijden?

Schriftelijke wilsverklaring & euthanasie Later stadium van de ziekte als patiënt wilsonbekwaam is geworden Actueel lijden is bepalend Lijden aan de ziekte van Alzheimer? Co-morbiditeit Timing?

IV Zelfeuthanasie Stoppen met eten en drinken Levensbeëindiging d.m.v. combinatie van medicijnen P.M. “Pil van Drion”; Uit Vrije wil: Ancona; Bolkestein; Bouwman; Terlouw; van Vliet

Vragen / discussie (1) ‘Onomkeerbaar verlies van persoonlijke waardigheid’ als criterium voor euthanasie/hulp bij zelfdoding? Auto-euthanasie (zelfeuthanasie) als alternatief voor medisch-geassisteerde levensbeëindiging? (arts op afstand) ‘Pil van Drion’ bij voltooid geacht leven?

Vragen / discussie (2) * Rol van de staat m.b.t. waardig levenseinde? -Preventie van impulsieve ‘onbezonnen’ suïcides -Faciliteren gewenste dood Demedicalisering levensbeëindiging? Levensbeëindiging van ‘wilsonbekwamen’? Hellend vlak? ‘Versobering’ zorg? Verlies gevoel van veiligheid?