Paragraaf 3.3 Natuurrampen en milieurampen Wat zijn verschillen tussen milieu- en natuurrampen? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van de milieuramp landdegradatie?

Het evenwicht verstoord ► Binnen het systeem van een landschap zijn de elementen in de sferen in een dynamisch evenwicht.

Het evenwicht verstoord ► Binnen het systeem van een landschap zijn de elementen in de sferen in een dynamisch evenwicht. ● Wanneer dit zodanig wordt verstoord dat het uit balans raakt spreek je van een ramp. Als de oorzaak bij de natuur ligt, spreek je van een natuurramp. ● Bij een milieuramp ligt de oorzaak ligt bij de mens. ● Soms is het moeilijk de twee typen te onderscheiden omdat ze samengaan.

Verschillende milieurampen ► Er zijn verschillende typen milieurampen: ► De ozonlaag wordt aangetast door cfk’s in de atmosfeer te brengen. http://nl.wikipedia. org/wiki/Ozongat

► Door uitstoot van extra broeikasgassen ontstaat het versterkte broeikaseffect. ● Bij een toename van de wereldtemperatuur zullen de klimaatzones opschuiven. ● Ook zal door de toegenomen warmte de zeespiegel stijgen.

Versterkt broeikaseffect… Hoax or reality? Er wordt met een hoge waarschijnlijkheid aangenomen dat de mens verantwoordelijk is voor de mondiale klimaatverandering!

(Versterkte) Broeikaseffect Wat is het versterkte broeikaseffect?

(Versterkte) Broeikaseffect Wat is het versterkte broeikaseffect? Hoe ontstaat het versterkte broeikaseffect? Broeikasgassen (sinds industriële revolutie toegenomen) CO2 CH4 Vee of ontsnapt door afsmelten permafrost H2O Ozon (O3) NOx CFK’s ( chloor-, fluor-, koolwaterstofverbindingen) Gevolgen van het broeikaseffect? Film Al Gore (en zie dia’s zometeen)

Effect van broeikasgassen Niet ieder deeltje heeft hetzelfde effect op de atmosfeer. Sommige deeltjes kunnen namelijk beter warmte vasthouden dan andere. Bij het verbranden van steenkool komt veel CO2 vrij.

Inkolen (vorming steenkool) 3 1 De resten van dode planten vormen in moerassen dikke veenlagen. In de loop van miljoenen jaren worden de lagen klei en zand steeds dikker en dikker. De druk en temperatuur stijgen door het gewicht van de bovenliggende lagen. Na miljoenen jaren is het veen samengeperst tot bruinkool. Wanneer de waterspiegel stijgt, wordt er zand of klei op de veenlaag afgezet. 2 De druk en de temperatuur nemen nog meer toe, door de hoeveelheid lagen zand en klei die worden afgezet. Na miljoenen jaren is de bruinkool samengeperst tot steenkool. 4

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Broeikasgas CH4 (permafrost) Bij het inkolen van bladeren komt een heleboel CO2 en CH4 vrij. Als dit inkolen plaatsvindt onder een ijsmassa (lees: permafrost), dan kan dit gas niet de atmosfeer in ontsnappen. Door klimaatverandering smelt de permafrost Daardoor komt heel veel CH4 in 1 klap vrij, dit versterkt het broeikaseffect en daardoor krijg je nog meer afsmelting van de permafrost Dit noem je: positieve terugkoppeling (versterkt elkaar)

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Albedo-effect Het afsmelten van het poolijs heeft afname van het albedo tot gevolg Daardoor positieve terugkoppeling (oppervlak groener  absorbeert meer warmte  meer afsmelting ijs  opp groener  etc.)

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Stijgende zeespiegel Stijgende zeespiegel komt door 2 factoren: Smelten van het landijs (DUS GEEN ZEE-IJS) Thermische expansie van het water

Andere gevolgen versterkt broeikaseffect Planten en dieren, sterven uit (biodiversiteit neemt af en daarmee een van verlies potentiele medicijnen). Thermohaliene circulatie kan stoppen of trager gaan werken.  ijstijd in W-Europa. …. Etc.

Losse elementen uit de film: Kyoto protocol. Ijsmonsters O16/O18 deeltjes

Er zijn enkele tegenstanders die niet geloven in Global Warming Zoals Salamon Kronenberg Hij gelooft in de zogenaamde Milankovic cyclus (stand van de aarde) Ik geloof dat de mens wel wat rustiger aan mag doen met fossiele brandstoffen. (zie film Al Gore)

Klimaatverandering, een voorbeeld: Maldiven

De Maldiven en het broeikaseffect. ‘Een paradijs op aarde’ 1200 eilanden. De grootste is 5 km2 , De eilanden zijn in groepen atollen verdeeld. Toerisme bedraagt 22% van BNP.

Atol

De Maldiven en het broeikaseffect. ‘Een paradijs op aarde’ 1200 eilanden. De grootste is 5 km2 , De eilanden zijn in groepen atollen verdeeld. Toerisme bedraagt 22% van BNP. De eilanden van de archipel liggen maar 1,5 meter boven de zeespiegel. Wetenschappers verwachten dat de zeespiegel 28 tot 58 cm stijgt door klimaatverandering. Rondom een aantal eilanden ligt een 4m hoge muur. Ze willen dit op meer plekken gaan doen maar de kosten zijn erg hoog. Een andere oplossing is om ‘nieuw thuisland’ te kopen om te voorkomen dat ze klimaatvluchtelingen worden. De nieuwste oplossing (mei 2012), steden op het water bouwen

Geologische en menselijke maat Temperatuur op aarde schommelt al sinds het ontstaan van de aarde. Vanuit het menselijke perspectief is de opwarming van de aarde een probleem. Als we dit probleem in een geologische tijdschaal plaatsten zien we een heel ander beeld. Zie ook boek:

Milankovic effect

Milankovic

Aantasting van de landschappen ► Landdegradatie door ontbossing, overbeweiding, onjuiste landbouwmethoden en overbevolking. ► In Europa bevindt zich het hoogste aandeel van het totale landoppervlak aan gedegradeerd land. ► Bodemerosie door verdwijnen van vegetatie. ● Bodemdegradatie door verlies van de toplaag van de bodem.

► Verwoestijning of desertificatie ► Verwoestijning of desertificatie. Een voorbeeld is de Sahel in Afrika in de zeventiger jaren. ► Verzilting. De oorzaak is een overvloedige irrigatie in droge, warme gebieden. ► Verstoring van het dynamisch evenwicht doordat voorrang wordt verleend aan economische en korte termijn belangen.

Vormen van landdegradatie Landdegradatie: Aantasting van het landschap, meestal door menselijke activiteiten. Denk hierbij aan; Ontbossing Overbeweiding Onjuiste landbouwmethoden Verdroging Overbevolking We kijken naar verwoestijning, verzilting en bodemerosie.

Verwoestijning (desertficatie) Landbouwgronden worden door slecht beheer uitgeput (veel voedingsstoffen, erosie, verzilting etc.) Dit kan op sommige plekken (Aride en Semi-Aride gebieden) leiden tot verwoestijning. In deze gebieden is al een beperkte begroeiing aanwezig Door oa. cultivatie (omvorming tot landbouwgrond) zal dit gebied degraderen tot woestijn VB: De Sahel in Afrika.

De Sahel Verwoestijning ontstaat door de wisselwerking tussen mens en natuur De mens grijpt massaal en niet duurzaam in (waardoor de natuur geen evenwicht heeft)

Invloed van de mens bij verwoestijning Op welke manieren draagt de mens bij aan verwoestijning? Overbeweiding Te groot gebruik van schaars water (vaak fossiel water) Branden Ontbossingen Verzilting door slechte irrigatietechnieken Bodemerosie

Overbeweiding Te veel vee laten grazen Vegetatie krijgt niet de kans zich te herstellen

Verzilting Door slechte irrigatietechnieken kan verzilting (toename van zout in de bodem) ontstaan Hoe gebeurt dit? Verdampingsoverschot Achterlaten teveel onbenut irrigatiewater Hoger waterpeil Kruipt omhoog en verdampt aan de oppervlakte Oplossingen??? Druppelirrigatie

Bodemerosie De verweringslaag (voedingslaag) van de bodem wordt losgemaakt en verplaatst door wind of water Dit leidt in kwetsbare gebieden tot verwoestijning Verzilting en erosie zijn dus ook twee vormen die leiden tot landdegradatie

Oplossing landdegradatie!?! Een oplossing die wordt aangedragen is het streven naar duurzame ontwikkeling Wat betekent duurzame ontwikkeling? Bij duurzame ontwikkeling wordt voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder dat de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties gevaar loopt! Conclusie: Ga verstandig en verantwoord om met de natuur. We hebben maar 1 aarde!!!