Planning voor vandaag Mededelingen Paragraaf 3.3 (Examenbundel) Het versterkt broeikaseffect Landdegradatie/Duurzaam landgebruik Verwoestijning Overbeweiding Verzilting Bodemerosie (Examenbundel)

Mededelingen Morgen excursie Toyota; Excursie half uur ingekort in verband met uitvaart We zijn te gast, gedraag je dan ook als gast! Toyota gaat in op globalisering en maatschappelijk verantwoord ondernemen (duurzaamheid), ze gebruiken de gelegenheid om reclame te maken voor hun bedrijf, probeer hier een beetje doorheen te kijken. Nog vragen??

Toetsweek, SE1 Arm en Rijk: Landbouw in Europa: Systeem Aarde: Hst 1 Hst 2 Hst 3 Landbouw in Europa: Hst 1 (NIET P1,1 en 1,2) Systeem Aarde: Hst 4 Vergeet niet je GB Atlas mee te nemen 54e druk!!! Dit SE kun je (eventueel) herkansen in het volgend schooljaar.

Versterkt broeikaseffect… Hoax or reality? Er wordt met een hoge waarschijnlijkheid aangenomen dat de mens verantwoordelijk is voor de mondiale klimaatverandering!

(Versterkte) Broeikaseffect Wat is het versterkte broeikaseffect?

(Versterkte) Broeikaseffect Wat is het versterkte broeikaseffect? Hoe ontstaat het versterkte broeikaseffect? Broeikasgassen (sinds industriële revolutie toegenomen) CO2 CH4 Vee of ontsnapt door afsmelten permafrost H2O Ozon (O3) NOx CFK’s ( chloor-, fluor-, koolwaterstofverbindingen) Gevolgen van het broeikaseffect? Film Al Gore (en zie dia’s zometeen)

Effect van broeikasgassen Niet ieder deeltje heeft hetzelfde effect op de atmosfeer. Sommige deeltjes kunnen namelijk beter warmte vasthouden dan andere. Bij het verbranden van steenkool komt veel CO2 vrij.

Inkolen (vorming steenkool) 3 1 De resten van dode planten vormen in moerassen dikke veenlagen. In de loop van miljoenen jaren worden de lagen klei en zand steeds dikker en dikker. De druk en temperatuur stijgen door het gewicht van de bovenliggende lagen. Na miljoenen jaren is het veen samengeperst tot bruinkool. Wanneer de waterspiegel stijgt, wordt er zand of klei op de veenlaag afgezet. 2 De druk en de temperatuur nemen nog meer toe, door de hoeveelheid lagen zand en klei die worden afgezet. Na miljoenen jaren is de bruinkool samengeperst tot steenkool. 4

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Broeikasgas CH4 (permafrost) Bij het inkolen van bladeren komt een heleboel CO2 en CH4 vrij. Als dit inkolen plaatsvindt onder een ijsmassa (lees: permafrost), dan kan dit gas niet de atmosfeer in ontsnappen. Door klimaatverandering smelt de permafrost Daardoor komt heel veel CH4 in 1 klap vrij, dit versterkt het broeikaseffect en daardoor krijg je nog meer afsmelting van de permafrost Dit noem je: positieve terugkoppeling (versterkt elkaar)

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Albedo-effect Het afsmelten van het poolijs heeft afname van het albedo tot gevolg Daardoor positieve terugkoppeling (oppervlak groener  absorbeert meer warmte  meer afsmelting ijs  opp groener  etc.)

Gevolgen versterkt broeikaseffect: Stijgende zeespiegel Stijgende zeespiegel komt door 2 factoren: Smelten van het landijs (DUS GEEN ZEE-IJS) Thermische expansie van het water

Andere gevolgen versterkt broeikaseffect Planten en dieren, sterven uit (biodiversiteit neemt af en daarmee een van verlies potentiele medicijnen). Thermohaliene circulatie kan stoppen of trager gaan werken.  ijstijd in W-Europa. …. Etc.

Er zijn enkele tegenstanders die niet geloven in Global Warming Zoals Salamon Kronenberg Hij gelooft in de zogenaamde Milankovic cyclus (stand van de aarde) Ik geloof dat de mens wel wat rustiger aan mag doen met fossiele brandstoffen. (zie film Al Gore)

Klimaatverandering, een voorbeeld: Maldiven

De Maldiven en het broeikaseffect. ‘Een paradijs op aarde’ 1200 eilanden. De grootste is 5 km2 , De eilanden zijn in groepen atollen verdeeld. Toerisme bedraagt 22% van BNP.

Atol

De Maldiven en het broeikaseffect. ‘Een paradijs op aarde’ 1200 eilanden. De grootste is 5 km2 , De eilanden zijn in groepen atollen verdeeld. Toerisme bedraagt 22% van BNP. De eilanden van de archipel liggen maar 1,5 meter boven de zeespiegel. Wetenschappers verwachten dat de zeespiegel 28 tot 58 cm stijgt door klimaatverandering. Rondom een aantal eilanden ligt een 4m hoge muur. Ze willen dit op meer plekken gaan doen maar de kosten zijn erg hoog. Een andere oplossing is om ‘nieuw thuisland’ te kopen om te voorkomen dat ze klimaatvluchtelingen worden. De nieuwste oplossing (mei 2012), steden op het water bouwen

Geologische en menselijke maat Temperatuur op aarde schommelt al sinds het ontstaan van de aarde. Vanuit het menselijke perspectief is de opwarming van de aarde een probleem. Als we dit probleem in een geologische tijdschaal plaatsten zien we een heel ander beeld. Zie ook boek:

Milankovic effect

Milankovic

Planning voor vandaag Paragraaf 3.3 (Opdrachten paragraaf 3.2 en 3.3) Het versterkt broeikaseffect Landdegradatie/Duurzaam landgebruik Verwoestijning Overbeweiding Verzilting Bodemerosie (Opdrachten paragraaf 3.2 en 3.3) (Examenbundel)

Herhaling ecosystemen: landdegradatie of landsuccessie Wat was ook alweer het verschil tussen complex en eenzijdige ecosystemen? Successie

Herhaling ecosystemen: landdegradatie of landsuccessie Complex ecosysteem: Stabiel evenwicht (v/d natuur) met een zeer grote diversiteit aan planten- en diersoorten Eenzijdig ecosysteem: Stabiel evenwicht (v/d natuur) met een kleine diversiteit aan planten- en diersoorten Wanneer spreek je van een grote of kleine diversiteit? (Waarvan is dit afhankelijk?)

Diversiteit Diversiteit is afhankelijk van de hoeveelheid voedingsstoffen (dynamiek) die er in de bodem te vinden zijn! Eutroof (voedselrijk) Lage div. Voedingsstoffen Mesotroof Oligotroof (voedselarm) Hoge div. Juist voedselarme bodems blijken te zorgen voor een hoge diversiteit (ieder organisme zijn eigen specialisme om te overleven).

Herhaling ecosystemen: Bodemdegradatie of bodemsuccessie 3 Degradatie wil dus zeggen dat de diversiteit vermindert (ofwel voedselrijke bodem) VB: grasveld/akkers Successie wil dus zeggen dat de diversiteit toeneemt (ofwel voedselarme bodem) VB: heide Degradatie Successie

Ecosystemen in relatie tot p3.3 Het aardoppervlak is voor de helft in het bezit van de mens. Meer mensen, betekent meer behoefte naar voedsel! Landbouwgronden worden door slecht beheer uitgeput (veel voedingsstoffen, erosie, verzilting etc.) Dit heeft landdegradatie tot gevolg Tegenwoordig een groeiend besef dat dit niet langer kan!  Opkomst duurzaam landgebruik

Verwoestijning (desertficatie) Landbouwgronden worden door slecht beheer uitgeput (veel voedingsstoffen, erosie, verzilting etc.) Dit kan op sommige plekken (Aride en Semi-Aride gebieden) leiden tot verwoestijning. In deze gebieden is al een beperkte begroeiing aanwezig Door oa. cultivatie (omvorming tot landbouwgrond) zal dit gebied degraderen tot woestijn VB: De Sahel in Afrika.

De Sahel Verwoestijning ontstaat door de wisselwerking tussen mens en natuur De mens grijpt massaal en niet duurzaam in (waardoor de natuur geen evenwicht heeft)

Invloed van de mens bij verwoestijning Op welke manieren draagt de mens bij aan verwoestijning? Overbeweiding Te groot gebruik van schaars water (vaak fossiel water) Branden Ontbossingen Verzilting door slechte irrigatietechnieken Bodemerosie

Overbeweiding Te veel vee laten grazen Vegetatie krijgt niet de kans zich te herstellen

Verzilting Door slechte irrigatietechnieken kan verzilting (toename van zout in de bodem) ontstaan Hoe gebeurt dit? Verdampingsoverschot Achterlaten teveel onbenut irrigatiewater Hoger waterpeil Kruipt omhoog en verdampt aan de oppervlakte Oplossingen??? Druppelirrigatie

Bodemerosie De verweringslaag (voedingslaag) van de bodem wordt losgemaakt en verplaatst door wind of water Dit leidt in kwetsbare gebieden tot verwoestijning Verzilting en erosie zijn dus ook twee vormen die leiden tot landdegradatie

Oplossing landdegradatie!?! Een oplossing die wordt aangedragen is het streven naar duurzame ontwikkeling Wat betekent duurzame ontwikkeling? Bij duurzame ontwikkeling wordt voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder dat de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties gevaar loopt! Conclusie: Ga verstandig en verantwoord om met de natuur. We hebben maar 1 aarde!!!

Voor nu: Ga aan de slag met de opdrachten van paragraaf 3.2 en 3.3