Kenmerk 26 & 27 Rationalisme & Wetenschappelijke Revolutie Les 26: Opkomst van de Verlichting
H7:§ 2:p164-6 Rationeel optimisme Onderzoekers (lees: Verlichters) in de 18e eeuw vormen een andere visie op onderzoek en kijk op de wereld Met verstand (met rede / rationeel) Benaderen Onderzoek Hierdoor zou de kennis toenemen en maatschappelijke problemen kunnen worden opgelost
Verschillen met de middeleeuwse denkwijze Voor mensen in de middeleeuwen was hun leven veelal een voorbereiding op het hiernamaals Verlichters vonden dat je ook in dit leven gelukkig moest kunnen zijn Herkenbaar vanuit de Renaissance Deze denkwijze kent nogal wat consequenties: Een echte verlichter wil dus de wereld in positieve zin veranderen
Veranderingsdenken Een aantal zaken waren hierbij van wezenlijk belang Vrijheid is het hoogste goed Van meningsuiting; Van geloof Van drukpers Van handel en nering Vrijheid eist wijziging van de sociale verhoudingen Gelijkheid tussen mensen vormt hierbij de basis Gevolg: Verlichters streden tegen allerlei maatschappelijke misstanden
Verlichters en godsdienst De meeste Verlichters ontkende het bestaan van God en de schepping niet, maar God bemoeide zich na Zijn Werk niet meer met het aardse alles op aarde werd bepaald door natuurkrachten en kon ook alles zodanig begrepen/verklaard worden De oude, bestaande, middeleeuwse orde van de samenleving heeft afgedaan. Hoe ziet het nieuwe bestuur er dan uit?
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) De vrije mens moet voor het algemeen welzijn een contract sluiten met de maatschappij wat goed is voor het volk, is ook goed voor jou! = De Algemene Wil Ga je tegen de Algemene Wil in, dan wordt je gedwongen je aan te passen Hetgeen voor je eigen bestwil/vrijheid is Dus hij pleitte voor de macht aan het volk: volkssoevereiniteit
Montesquieu (1689-1755) Beschreef de werking van de Trias Politica; de scheiding der machten Rechtsprekende Wetgevende Uitvoerende Zonder deze scheiding, de machten in één hand ontstaat onvrijheid, een dictatuur
Verspreiding van hun ideeën Op schrift Brieven, boeken, pamfletten, encyclopedieën Salonbijeenkomsten Toneelstukken (kritisch!) De gevestigde orde was hier natuurlijk geen fan van Vervolging onderduiken, vlucht Verbod op drukwerk Drukwerk in het buitenland
Huiswerk Lezen Maken/meenemen blz. 164-166 Maakwerk in de klas Van vorige les: Opdracht 4, 6 & 7 (p.163) (Waar: toetsvraag zonder bron bij Tijdvak 7) Deze les: Opdracht 3 & 5 (p.166) (Waar: toetsvraag zonder bron bij Tijdvak 7) Huiswerk Lezen blz. 164-166 Maken/meenemen Een afbeelding van een plantage als voorblad voor Tijdvak 7!