Mars en Venus revisited Achtergronden en aanpak van delinquente jongens en meisjes: the same or different? Alumnidag 8 maart 2013 Anne-Marie Slotboom mars en venus revisited 4/4/2017

mars en venus revisited 4/4/2017

Crimineel is steeds vaker een vrouw –AD 22-01-13 Toename aandeel vrouwen in ernstige criminaliteit Foliaweb – 22-01-13 Vroeg puberen leidt vaker tot criminaliteit – AD 22-01-13 'Criminaliteit onder vrouwen fors gestegen’ - Nu.nl 22-01-13 Criminaliteit onder vrouwen fors toegenomen – Elsevier 22-01-13 Wangedrag dochter schuld van mama – Telegraaf 23-01-13 Vrouwen gaan verder dan het stelen van lippenstift – NAP 23-01-13 Criminele meisjes: rol moeder belangrijk – Volkskrant 23-01-13 criminele meisjes en vrouwen 4-4-2017

Beeldvorming over vrouwen Meisjes en vrouwen jatten wel eens wat Vrouwen vermoorden hun partner vanwege slachtofferschap van mishandeling, misbruik Vrouwelijke daders zijn vooral slachtoffer Vrouwelijke daders zijn psychisch gestoord Vrouwen zijn ‘mad’ or ‘bad’ Vrouwen zijn heel anders dan mannen Vrouwen denken, voelen, communiceren anders dan mannen Mannen willen nodig zijn, vrouwen gekoesterd worden mars en venus revisited 4/4/2017

documentaire Alexandra mars en venus revisited 4/4/2017

Meisjes criminaliteit anders dan jongens? Waarom steeds meer aandacht voor meisjes? Wat doen meisjes? Wat is hun achtergrond? Hoe aanpakken? mars en venus revisited 4/4/2017

Trends in aantal aangehouden 12-17-jarige verdachten per 100 inwoners meisjes jongens mars en venus revisited 4/4/2017

Meisjes en geweld? EMMER-COMPASCUUM - Twee 13-jarige meisjes uit Emmer- Compascuum (Drenthe) hebben bekend dat ze eind februari 36 auto's hebben vernield. Het duo zegt tot hun daad te zijn gekomen na overmatig alcoholgebruik. De tieners brachten de bewuste avond door met vrienden en trokken daarna beiden in beschonken toestand de buurt in om ruitenwissers en spiegels van geparkeerde auto's te slopen. mars en venus revisited 4/4/2017

Voorbeelden geweldsdelicten Openlijk in vereniging geweld plegen tegen mensen op openbare weg: haren trekken, schoppen, trappen tegen hoofd, keel dichtknijpen Schoppen, haren trekken, hoofd tegen stoep slaan, in wang bijten In het gezicht en in buik trappen en aan haren trekken Slaan in het gezicht en geven van knietjes mars en venus revisited 4/4/2017

Aantallen verdachte jongens en meisjes van geweldsmisdrijven in 2007 mars en venus revisited 4/4/2017

vermogensdelicten mars en venus revisited 4/4/2017

Vernielingen/openbare orde en gezag mars en venus revisited 4/4/2017

Gewelds- en seksuele misdrijven mars en venus revisited 4/4/2017

Op welke leeftijd? Geregistreerde criminaliteit 2005 (aantal verdachten) Bron: HKS, Bevolkingsstatistiek mars en venus revisited 4/4/2017

Dus…. Stijging aantal verdachte meisjes (bedreiging mishandeling) (Slotboom, Ezinga & Blom, 2012) (vanaf 2008 daling jongens en meisjes) Geen stijging zelf rapportage cijfers Mogelijke veranderingen beleid politie justitie (Wong, Blom, v.d. Laan, 2012) Verschillen zelfrapportage veel minder groot – op 15 jaar zelfs gelijk Piek meisjes eerder (15 jaar) dan bij jongens (18-20 jaar) mars en venus revisited 4/4/2017

Welke vragen roepen de cijfers op? Wat weten we over achtergronden van delinquent gedrag bij meisjes? Moeten we ze hetzelfde aanpakken als jongens? mars en venus revisited 4/4/2017

Achtergronden van meisjes en jongens risicofactoren in individuele domein Gedeelde factoren met jongens Unieke factoren voor meisjes Gedeelde factoren jongens – verschil in blootstelling Persoonlijkheid ADHD intelligentie Gedragsproblemen aggressie Riskante leefstijl middelengebruik ongestructureerd samenzijn Niveau morele ontwikkeling Traumatische ervaringen seksueel misbruik fysiek misbruik Persoonlijkheid lage zelfcontrole Positieve attitude tov delinquentie Mentale gezondheid affectieve (angst) stoornissen depressie suicidaal gedrag Lichamelijke rijping mars en venus revisited 4/4/2017

Achtergronden van meisjes en jongens Risicofactoren in gezinsdomein Gedeelde factoren jongens – verschil in blootstelling Gedeelde factoren met jongens Uniek voor meisjes Ouder-kind relatie lage kwaliteit moeder-kind relatie Risicovolle opvoedingssituatie Weinig responsieve moeder Weinig steun Weinig openheid naar ouders Ouder-kind relatie lage kwaliteit vader-kind relatie conflicten in gezin Risicovolle opvoedingssituatie weinig monitoren harde disciplinering Gezinssituatie criminaliteit in gezin mars en venus revisited 4/4/2017

Conclusie achtergronden Meisjes internaliserende problemen + relationele problemen naast externaliserende problemen (agressie, riskante leefstijl) Moeten meisjes dus meer problemen hebben om delinquent te worden? mars en venus revisited 4/4/2017

Verklaringen:genderparadox Meisjes hebben meer risico’s nodig (op meer domeinen) om delinquent te worden maar eenmaal delinquent, dan ook ernstig. Bewijs-matig Vooral gevonden in justitiële samples – problematiek meisjes ernstiger Dus: is er zoiets als een drempel om delinquent te worden of drempel om vervolgd/veroordeeld te worden? mars en venus revisited 4/4/2017

Prevalentie risico domeinen van meisjes die veroordeeld zijn Voorwaardelijk veroordeling Taakstraf Gevangenis straf PIJ maatregel Criminele voorgeschiedenis 37 31 44 50 Behandel geschiedenis** 46 29 51 60 Gezins kenmerken (gescheiden, strafblad, werkeloos) 78 81 87 80 Traumatische ervaringen*** 38 65 Gemiddelde leeftijd laatste delict 14,8 15,2 15,4 15,5 Gemiddelde leeftijd eerste delict 14,4 14,7 14,6 mars en venus revisited 4-4-2017

Prevalentie risicodomeinen veroordeelde meisjes Voorwaarde lijke straf Taakstraf Gevangenis straf PIJ maatregel Psychische gezondheidsklachten*** 24 11 54 60 Ouder-kind relatie problemen** 20 13 32 30 Riskant seksueel gedrag*** 9 8 Persoonlijkheidsproblemen *** 23 19 56 50 Gedrags problemen*** 48 34 74 -- Riskante leefstijl 49 46 Opvoedings gedrag** 25 21 40 Problemen met leeftijdgenoten* 64 70 80 90 School problemen* 83 75 89 mars en venus revisited 4-4-2017

Interventies ouderlijk gezag 31 45 Mishandeling 16 39 Onderzoek de Waag Jongens N=175 Meisjes N=145 IQ zwakbegaafd 22 15 Impulsiviteit 68 53 Gedragsstoornis 70 Depressieve stemming 21 44 Zelfbeschadiging 5 19 Stemmingsstoornis 2 3 Angststoornis 6 Interventies ouderlijk gezag 31 45 Mishandeling 16 39 Seksueel misbruik 23 Relatie moeder-kind 34 Relatie vader-kind 25 32 mars en venus revisited 4/4/2017

Wat betekent dit voor de aanpak van meisjes? Komen pas later in beeld van (hulpverlening) en justitie vanwege deviant gedrag Dan al problemen op veel verschillende domeinen Piek bij 15 jaar Op vroegere leeftijd interveniëren op veel domeinen mars en venus revisited 4/4/2017

Interventies bij meisjes Brede interventies als MST, Nieuwe Perspectieven (bij Terugkeer) lijken mogelijk effectief voor meisjes met aandacht voor specifieke problemen van meisjes Mentale gezondheid – angst, depressie Aantal traumatische ervaringen Relaties met ouders (bijzondere aandacht voor moeder) en leerkrachten mars en venus revisited 4/4/2017

MST Primaire doel van MST: Terugdringen van antisociaal en delinquent gedrag. Maar ook functioneren van de gezinsleden verbeteren en het aantal uithuisplaatsingen te verminderen. De behandeling richt zich hiertoe op de volgende criminogene behoeften van de jeugdige: verbeteren van regelstelling/handhaving verbeteren van gezinsrelaties verminderen van de omgang met deviante leeftijdgenoten versterken van de omgang met prosociale leeftijdgenoten verbeteren van school/werkprestatie verbeteren van de relatie tussen het gezin en steunsystemen versterken van het probleemoplossende vermogen van het gezin mars en venus revisited 4/4/2017

Wat is bekend over effectiviteit interventies bij meisjes? In Nederland ??? Onderzoek van Asscher et al. (2012) 188 jongens en 68 meisjes in NL, effecten van MST. Bij meisjes verlaging zelfvertrouwen, meer persoonlijk falen, minder effectief in veranderen cognities bij meisjes. Mogelijk meer aandacht aan symptomen van depressie en persoonlijk falen mars en venus revisited 4/4/2017

Dank voor jullie aandacht. Voor vragen: m. slotboom@vu Dank voor jullie aandacht! Voor vragen: m.slotboom@vu.nl Onderzoek op het gebied van meisjes- en vrouwencriminaliteit: Nederlandse Studiegroep Meisjes en Vrouwencriminaliteit mars en venus revisited 4/4/2017