“Aan de ene kant is er de draaikolk van het medelijden en de liefdadigheid die vaak nog meer afhankelijkheid creëert. Aan de andere kant is er het monster van de deskundigheid en professionaliteit, dat vervreemding oproept en afstand schept, en eigen belangen gemakkelijk laat domineren”

Methode, methodiek en methodologie Methodos: ‘de weg waarlangs’ Methodiek: een pakket van methoden Methodologie: wetenschap van de methodiek

Over doelen, middelen en professionaliteit Methodisch (leren) werken = (blijvend) nadenken over doelen en zorgen dat deze doelen zo goed en zo snel mogelijk worden gerealiseerd Dé 2 sleutelvragen: Doe ik de goede dingen? (‘effectiviteits’-vraagstuk) Doe ik de dingen goed? (‘efficiëntie’-vraagstuk’)

Een ‘smalle’ en ‘brede’ kijk op methodiek ‘Smal’ = focus op: Efficiëntie en dadendrang Operationele ‘hoe’-vragen: vaardigheden en technieken Associaties met ‘gereedschap’, ‘tools’, trucendoos, … ‘Breed’ = focus op: Effectiviteit en reflectie Funderende ‘waarom’-vragen: uitgangspunten, visies en doelstellingen

Wat is professionaliteit in ons vak? Heeft te maken met: Er ‘zijn’ (grondhouding, geleefde waarden, zijns-kwaliteiten, …) Reflecterend handelen Kunnen we beschrijven in termen van vaardigheden, kennis, inzicht en attitudes

Professionele ontwikkeling 3 manieren van leren Oriënteren Reflecteren + handelen Over de kloof theorie-praktijk: Iedereen heeft al een (subjectieve) praktijktheorie Ontwikkeling = reflecterend integreren in het handelen van concrete ervaringen en (objectieve) theorieën

Elementen van een methode Vaardigheden Werkprincipes Doelstellingen Uitgangspunten Vooronderstellingen

Toegepast op soc. ag Doelen: verandering, via aanzetten tot verantwoord handelen (middel en doel) gericht op emancipatie Uitganspunten: Uitgaan van … eigen verantwoordelijkheid, eigen mogelijkheden (tot verandering) wat mensen en organisaties hebben meegemaakt Werkprincipes: Wederzijds handelen (nooit 1-richting), uitgaan van de situatie waarin mensen zich bevinden (context / historie) Zoeken naar en aansluiten bij reële mogelijkheden tot verandering (via eigen handelen)

Planmatig werken: gouden tips! Bezin eer je begint: 4 aandachtspunten!! Uitgaan van de feitelijke situatie = accepteren van ‘wat is’! Niet is toevallig (ontstaan)! Moet er (nu al) iets (aan) gedaan worden? Ben IK het wel die er iets aan moet doen? Een pleidooi voor terughoudendheid

Geef een voorbeeld uit de eigen praktijk (school, leven, jeugdbeweging, …) waaruit voor jou het nut van 1 van de persoonlijke gouden tips blijkt!

Planmatig werken: voorwaarden! Organisatorische rand-voorwaarden: Er moet een (duidelijke) vraag (opdracht, doel) zijn. Het doel moet haalbaar zijn. Er moeten voldoende (materiële) middelen zijn. Er moeten voldoende (immateriële) middelen zijn. Professionaliteit is ook neen kunnen/durven zeggen!

Werken in fasen Sleutelvragen: Wanneer zijn we begonnen en wanneer hebben we gedaan? Wat moet er tussentijds allemaal gebeuren? Wat moet er eerst gebeuren alvorens iets anders mogelijk wordt? Wat zijn logisch samenhangende activiteiten die leiden tot een belangrijk tussendoel (= een fase)

Werken in in fasen De fase van initiatief en begin Er is een voorgeschiedenis en een initiatief Een begin is een akkoord om te starten met een traject! De fase van analyse en onderzoek Sleutelvragen: Waar gaat het om? Wat speelt er? Wie wil wat precies en waarom eigenlijk?

3.De fase van probleemstelling en doelstelling Een (gedeelde!?) probleemdefinitie en doelstelling 4.De fase van planning, strategie en programmering Hoe aanpakken? Welke interventies? Wie doet wat wanneer?.. 5.De fase van uitvoering 6.De fase van afsluiting en evaluatie Wat hebben we bereikt, waar staan we en wat zijn aanbevelingen?

En toch is dit een cyclisch proces! Gestuurd vanuit (impliciete) aannames en hypothesen! Een proces van verfijning en concretisering! Geen keurslijf: openstaan voor verassingen! Mogelijkheid om op je stappen terug te keren! Procesmatig werken = voeling houden met wat er gebeurt / openstaan voor wat zich aandient!

3 manieren van werken Routinematig Improviserend Projectmatig Standaardisering en efficiënitie Metafoor: produktie ‘draaien’ Improviserend We bouwen de brug terwijl we erover lopen Metafoor: ontdekkingsreis Projectmatig Beheersing en controle in onzekere situaties Metafoor: een uniek bouwproject realiseren

Over kwaliteit (en kwantiteit) ‘Who cares’ in de sociale sector? Wat is ‘een goed gesprek’? Uiteindelijk is kwaliteit een verbindingsvraagstuk: Het gaat over bezieling (van binnen naar buiten) Kwaliteit die moet Kwaliteit die hoort Kwaliteit die kan ‘Liefde’ voor de medemens, de collega’s, het vak, …

Fundamentele kwaliteitsvragen in sociaal-agogisch werken Cfr. de agogische werkprincipes: Wat is hier de kwaliteit van het interactieproces (reciprociteit)? Hoe wordt hier de mens begrepen vanuit zijn totale context / historie? Hoe wordt hier omgegaan met de thema’s vrijheid en verantwoordelijk eigen handelen? Hoe (en langs welke wegen) wordt hier het vermogen om te handelen versterkt?