NAAR EEN AUTOMATISCHE TOEKENNING VAN DE SCHOOL- EN STUDIETOELAGEN Micheline Scheys Secretaris-generaal departement Onderwijs en Vorming Luc Jansegers Administrateur-generaal AHOVOS 1

2 Inhoud I. Beleidskader II. Uitwerking van de automatisering  De AS IS situatie  Concept automatische toekenning  Afhankelijkheid databronnen & - leveranciers  Toelatingen Privacycommissie  Het maken van keuzes  Budgettaire gevolgen  Stapsgewijze invoering

3 Beleidskader (1)  Onderwijs is een recht - zorgen voor kwaliteitsonderwijs voor allen - ondersteunen van de school- en studiekeuze - wegwerken van financiële drempels (inschrijvingsgelden, studiekosten, inkomensderving) Onderwijsbeleid en Sociaal beleid!  armoede bestrijden en bevorderen van de sociale inclusie.

4 Beleidskader (2)  Leerplichtonderwijs - kosteloosheid: kosteloze toegang tot het leerplichtonderwijs in de Belgische Grondwet internationaal bepaald (Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind, Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, Internationale Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten): kosteloosheid basisonderwijs /secundair onderwijs: niet zo duidelijk

5 Beleidskader (3) - sinds 2001: absolute kosteloosheid van het basisonderwijs: decretaal verankerd secundair onderwijs: geleidelijke invoering

6 Beleidskader (4)  Kosteloosheid in het basisonderwijs -alles wat noodzakelijk is voor het bereiken van de eindtermen: kosteloos -dubbele maximumfactuur: scherpe voor kosten mbt verlevendigen van het onderwijs minder scherpe voor kosten verbonden met meerdaagse uitstappen - bijdrageregeling -gespreide betaling -extra werkingsbudget voor scholen om kosteloosheid te realiseren

7 Beleidskader (5)  Kosteloosheid in het secundair onderwijs -Kostenbeheersing  Hoger onderwijs - Democratische inschrijvingsgelden

8 Beleidskader (6)  Studiefinanciering -voor alle onderwijsniveaus onder dezelfde voorwaarden -inkomensgrenzen veranderd waardoor meer leerlingen en studenten in aanmerking komen voor een toelage (ca. 25% ) -vereenvoudiging: 1 aanvraagdossier/gezin -ook online aanvragen mogelijk

9 Beleidskader (7)  Studiefinanciering -automatisering: degenen die het meest in aanmerking komen voor studiefinanciering  geen aanvraag indienen

10 De AS IS-situatie  Selectief systeem van financiële hulp voor minvermogenden: SO+HO  Vanaf schooljaar : SO+HO+KO+LO  Evolutie aantal aanvragen  Evolutie schoolbevolking en aantal toekenningen school- en studietoelagen

11 Evolutie van aantal aanvragen Onderwijs- niveau Kleuter- onderwijs / Lager onderwijs / Secundair onderwijs Hoger onderwijs Totaal

12 De AS IS-situatie  3 kanalen voor aanvragen: papieren aanvragen, digitale aanvragen en digitale aanvragen via intermediairs.  Jaarlijks stijgend percentage van aantal digitale aanvragen * Percentage DAF18,22%22,84%27,36%31,85% * Aanvraagjaar is nog lopende

13 De AS IS-situatie  Tax-on-web: 50,63% van alle aangiften via Tax- on-web (aanslagjaar 2010)  Hiervan werd 32,2% ingediend door mandatarissen (boekhouders en belasting- consulenten).  Digitaal plafond voor digitale aanvragen studietoelagen bereikt?

14 De AS IS-situatie  Samenwerking OCMW’ s, steden en gemeenten en andere intermediaire partners om drempel van het digitale aanvraagsysteem te verlagen Categorie organisatie Aandeel Aandeel Aandeel OCMW’ s en gemeenten 1986,00% ,00% ,40% Totaal via DAF inter- mediairs Aantal gezinsdossiers

15 Evolutie aantal toekenningen Onderwijs- niveau Kleuter- onderwijs / Lager onderwijs / Secundair onderwijs Hoger onderwijs Totaal Nog in behandeling: beraden

16 Indexeringsclausule in decreet: hogere index wordt toegepast, lagere index niet. Jaarlijks budget Begrotings- jaar Beschikbaar krediet RCFTotaal krediet (1) (1) extra eenmalige tussenkomst van 14.7 mio euro.

17 De AS IS-situatie  115 personeelsleden voor behandeling van school- en studietoelagen Registratie van de aanvragen Behandelen van de aanvragen Evt. terugvorderen van de toelage  Terugvorderingen zijn mogelijk om verschillende redenen: Vermoedelijk inkomen in plaats van het inkomen van FOD FIN van 2 jaar terug => wordt nagekeken met gegevens FOD FIN 2 jaar later. De vraag naar vermoedelijk inkomen stijgt elk jaar. Pedagogische redenen, bv. minder studiepunten 2 jaar op rij problematisch afwezig  Gemiddelde kost voor het behandelen van een dossier: 17 euro

18 Concept automatische toekenning  Probleemstelling: hoe non take-up overwinnen => automatische toekenning  Gevolg: afstappen van aanvraagsysteem (wel enkele uitzonderingen)  4 uitdagingen:  Afhankelijkheid databronnen en dataleveranciers  Toelatingen Privacycommissie  Het maken van keuzes  Budgettaire gevolgen

19 Non take – up? Verhouding toekenningen / schoolbevolking Onderwijs- niveau Delta Kleuter- onderwijs22,30%21,77%20,40% Lager onderwijs26,20% 25,10% Secundair onderwijs28,00%28,55%28,10% Hoger onderwijs23,00%23,01%22,30%

2005 Gereali- seerd 20 Afhankelijkheid databronnen en dataleveranciers Inkomsten FOD FIN Inkomsten aanvrager samenstellen Gepland Optimali- satie 2013 Kadastrale Inkomsten VFP -> FOD FIN Kadastrale inkomsten aanvrager samenstellen Gereali- seerd 2009 VFP -> FOD FIN In bespre- king > 2014 Persoons- gegevens MAGDA: RR /KSZ Leefeenheid aanvrager samenstellen Gereali- seerd 2009 Handicap VFP -> KSZ Leefeenheid aanvrager samenstellen Gereali- seerd 2009 In bespre- king ?

Gepland 21 Afhankelijkheid databronnen en dataleveranciers IVT MAGDA: KSZ Inkomsten aanvrager samenstellen > 2013 Periode leefloon KSZ Inkomsten aanvrager samenstellen Gepland > 2013 Bedrag leefloon POD MI Inkomsten aanvrager samenstellen In bespre- king ? Wettelijke samen- woning MAGDA: RR Inkomsten aanvrager samenstellen Gereali- seerd 2012

Gepland 22 Afhankelijkheid databronnen en dataleveranciers Afstamming MAGDA: RR Inkomsten aanvrager samenstellen 2013 Mutaties persoons- gegevens MAGDA: RR / KSZ Wijzigingen persoons- gegevens kennen RR: gepland 2014

23 Toelatingen Privacycommissie  Bij automatische toekenning moet de burger het recht hebben om te weigeren (opt-out)  besprekingen bezig met de Privacycommissie.  Afweging: algemene campagne (website) i.p.v. individueel aanschrijven van burgers  Garantie privacy : extra complexiteit en ook kostenverhogend.

24 Het maken van keuzes  Wijzigingen in de regelgeving: niet evident, keuzes maken.  School- en studietoelagen: selectief en fijnmazig met het oog op een zo rechtvaardig mogelijk systeem van school- en studietoelagen.  Gevolg:  Rekenregels zijn complex  Afhankelijkheid van externe databanken

25 Budgettaire gevolgen  Verhoging apparaatskredieten  Eenmalige ICT investeringen => raming van 7,5 mio euro  Recurrente investeringen  Eenmalige verschuiving van het budget door afwerking vorig schooljaar en automatische toekenning voor een grote groep in het nieuw schooljaar tussen september en december.  Non take – up  Structurele stijging van het budget door de uitbreiding van de doelgroep

 Automatische toekenning : deel van de missie en visie AHOVOS  Vanaf schooljaar  Vangnet voor hernieuwers (gekende doelgroep)  Hernieuwers zijn alle (ouders van) leerlingen of studenten met een toelage in het voorgaande school- of academiejaar.  Niet de burger (hernieuwer) zal via een aanvraag het onderzoek naar het recht op studiefinanciering starten, maar de overheid. 26 Stapsgewijze invoering