Onderzoek Implementatie EPB bij Vlaamse architectenbureaus September 2009

1. Doelstelling van het onderzoek (1) Het Vlaams Energieagentschap heeft in samenwerking met de belangrijkste architectenorganisaties (NAV en BVA) in september 2009 een onderzoek laten uitvoeren bij een 400 Vlaamse architectenbureaus met als doel te peilen naar de implementatie van de energieprestatieregelgeving in Vlaanderen.

1. Doelstelling van het onderzoek (2) Concreet zijn de volgende onderwerpen bevraagd: – Kennis op het vlak van EPB-regelgeving – Uitbesteding en prijsstelling EPB-verslaggeving – Toepassingsgraad, tevredenheid en suggesties rond het EPB-softwarepakket – Tijdsbesteding EPB-aangifte – Gebruikte informatiebronnen rond energieprestatieregelgeving – Energiepeil E80 in 2010 – VEA controles – Confrontatie met enkele stellingen rond energieprestatieregelgeving – VEA Prioritaire actiepunten – 2009 versus 2007

2. Aanpak van het onderzoek Desk research Opstellen en optimaliseren vragenlijst in overleg met opdrachtgevers Bepaling steekproefdesign en steekproefindeling Field work Telefonische bevraging 400 bouwactieve Vlaamse architectenbureaus, actief in de woningbouwmarkt Analyse en rapportage Analyse van de verworven gegevens via Excel / SPSS Tabellenrapport in Excel Eindrapport in PowerPoint presentatie Management summary met de voornaamste bevindingen

2.1 Desk research - vragenlijst De vragenlijst is opgebouwd, besproken en goedgekeurd door de opdrachtgever Voor alle bevraagde topics is de vraagstelling opgenomen in de presentatiesheets

2.2 Desk research – steekproef (1) Voor de adresgeneratie van de te bevragen Vlaamse architectenbureaus is gebruik gemaakt van de bouwdatabanken van AIDA Link (BouwBase – Bouwactieve architectenbureaus). In België zijn architecten werkzaam. Velen van hen werken in een architectenbureau. België telt bouwactieve architectenbureaus. 2/3 de hiervan is Nederlandstalig. Deze Bouwactieve architectenbureaus zijn vooreerst geselecteerd op basis van hun activiteitengrid (ééngezins- en meergezinswoningbouw), vervolgens ingedeeld in 3 segmenten op basis van het jaarlijks aantal woningbouwprojecten. Als 3 de segmentatie is rekening gehouden met de provinciale verdeling.

Aantal geselecteerde architecten- bureaus Woningen 1-5 Woningen 6-10 Woningen +11 Totaal (#) Totaal (%) Brabant % Antwerpen % Limburg % West-Vlaanderen % Oost-Vlaanderen % Totaal (#) % Totaal (%) 19%36%46%100% 2.2 Desk research – steekproef (2) basisbestand

2.2 Desk research – steekproef (3) geomapping N = 1442

Aantal geselecteerde architecten- bureaus Woningen 1-5 Woningen 6-10 Woningen +11 Totaal (#) Totaal (%) Brabant % Antwerpen % Limburg % West-Vlaanderen % Oost-Vlaanderen % Totaal (#) % Totaal (%) 19%36%46%100% 2.2 Desk research – steekproef (4) 400 uitgevoerde enquêtes

2.3 Field work De bevraging is telefonisch gebeurd. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van 07/09/09 t.e.m. 16/09/09. De enquêtering is uitgevoerd door AIDA Link met een vast team enquêtrices die jarenlange onderzoekservaring hebben in de bouwwereld.

3. Onderzoeksresultaten 3.1 Kennis op het vlak van EPB-regelgeving 3.2 Uitbesteding en prijsstelling EPB-verslaggeving 3.3 Toepassingsgraad, tevredenheid en suggesties rond het EPB-softwarepakket 3.4 Tijdsbesteding EPB-aangifte 3.5 Gebruikte informatiebronnen rond energieprestatieregelgeving 3.6 Energiepeil E80 in VEA controles 3.8 Confrontatie met enkele stellingen rond energieprestatieregelgeving 3.9 VEA Prioritaire actiepunten

3.1 Huidige kennis op het vlak van EPB-regelgeving

Vraag: Kan u uzelf een score van 1 tot 10 geven voor wat betreft uw kennis op het vlak van de EPB- regelgeving, waarbij een score van 1 een heel beperkte kennis en 10 een perfecte kennis van de regelgeving betekent? N=270 De bevraagde architecten kennen zichzelf een EPB Kennisscore van gemiddeld 6.7 toe. De EPB Kennisscore is het laagst bij kleine (éénmans) architectenbureaus – Kleine bureaus: 6.2 – Middelgrote bureaus: 6.6 – Grote bureaus: 7.0 De EPB Kennisscore van de EPB- verslaggevers (6.9) en de EPB- softwaregebruikers (7.0) is hoger dan respectievelijk de uitbesteders (5.7) en de niet softwaregebruikers (6.4). 3.1 Kennis energieprestatieregelgeving (1)

Vraag: Kan u uzelf een score van 1 tot 10 geven voor wat betreft uw kennis op het vlak van de EPB- regelgeving, waarbij een score van 1 een heel beperkte kennis en 10 een perfecte kennis van de regelgeving betekent? N=270 De kennisscore van de EPB- regelgeving is in 2 jaar met 0.5 toegenomen van gemiddeld 6.2 in 2007 naar 6.7 in De evolutie in kennisscore is evenredig toegenomen onafhankelijk van de grootte van het architectenbureau – Kleine bureaus: 5.7  6.2 – Middelgrote bureaus: 6.2  6.6 – Grote bureaus: 6.4  Kennis energieprestatieregelgeving (2)

Vraag: Kan u uzelf een score van 1 tot 10 geven voor wat betreft uw kennis op het vlak van de EPB- regelgeving, waarbij een score van 1 een heel beperkte kennis en 10 een perfecte kennis van de regelgeving betekent? N=270 De evolutie in de EPB Kennisscore van de EPB-verslaggevers en de EPB-softwaregebruikers is toegenomen in 2009 t.o.v. 2007: – EPB-verslaggevers: 6.6  6.9 – EPB-softwaregebruikers: 6.5  7.0 De evolutie bij de niet-gebruikers is als volgt: – Niet EPB-verslaggevers: 5.7  5.7 – Niet EPB-softwaregebruikers: 5.3  Kennis energieprestatieregelgeving (3)

Vraag: Kan u uzelf een score van 1 tot 10 geven voor wat betreft uw kennis op het vlak van de EPB- regelgeving, waarbij een score van 1 een heel beperkte kennis en 10 een perfecte kennis van de regelgeving betekent? N=270 66% geeft zichzelf een cijfer van 7 of meer. Slechts 7% geeft zichzelf een cijfer van < 5. T.o.v is een duidelijke stijging genoteerd: – Kenniscijfer 7 of meer: 47%  66% – Kenniscijfer < 5: 12%  7% De vertrouwdheid stijgt in relatie met de hoegrootheid van het architectenbureau. 3.1 Kennis energieprestatieregelgeving (4)

26% van de bevraagde architectenbureaus heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving De voornaamste thema’s zijn: – Procedures (11%) – Software (16%) – Ventilatie (14%) – Oververhitting (12%) – Indeling gebouw (12%) – Luchtdicht bouwen (12%) 3. 1 Behoefte aan opleiding EPB-regelgeving Vraag: Heeft u behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving? N=400

33% van de bevraagde kleine architectenbureaus heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving De kleine architectenbureaus hebben een relatief hogere behoefte aan opleiding inzake: – Software (28%) 3. 1 Behoefte aan opleiding EPB-regelgeving Kleine architectenbureaus Vraag: Heeft u behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving? N=76

20% van de bevraagde middelgrote architectenbureaus heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving 3. 1 Behoefte aan opleiding EPB-regelgeving Middelgrote architectenbureaus Vraag: Heeft u behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving? N=142

28% van de bevraagde grote architectenbureaus heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving De grote architectenbureaus hebben een relatief hogere behoefte aan opleiding inzake: – Procedures (15%) 3. 1 Behoefte aan opleiding EPB-regelgeving Grote architectenbureaus Vraag: Heeft u behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving? N=182

54% van de EPB-verslaggevers heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving De EPB-verslaggevers hebben een relatief hogere behoefte aan opleiding inzake: – Software (38%) 3. 1 Behoefte aan opleiding EPB-regelgeving EPB-verslaggevers Vraag: Heeft u behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving? N=112

3.2 Uitbesteding en prijsstelling EPB-verslaggeving

Vraag: Bent uzelf EPB-verslaggever of besteedt u dit uit aan een extern bureau? N=400 28% is eigen EPB verslaggever (18% + 10%) 82% besteedt de EPB-verslaggeving (volledig of deels) uit (72% + 10%). Eigen verslaggeving is onafhankelijk van de grootte van het bureau: – Kleine bureaus: 36% – Middelgrote bureaus: 21% – Grote bureaus: 30% Het uitbestedingspercentage is onafhankelijk van de grootte van het bureau: – Kleine bureaus: 79% – Middelgrote bureaus: 89% – Grote bureaus: 77% 3.2 Uitbesteding EPB-verslaggeving (1)

Vraag: Bent uzelf EPB-verslaggever of besteedt u dit uit aan een extern bureau? N=400 De eigen verslaggeving is gedaald van 33% naar 28% Het uitbestedingspercentage is gestegen van 71% naar 82% 3.2 Uitbesteding EPB-verslaggeving (2)

De voornaamste redenen voor uitbesteding zijn: – De architect vindt de materie te specialistisch en te complex. Hij beschikt over te weinig kennis (43%) – De verslaggeving neemt te veel tijd in beslag (37%) – Te veel administratie (14%) – 7% wenst zich enkel bezig te houden met de essentie van architectuur – 7% wil de EPB-verantwoordelijkheid niet nemen – 5% kan door deze externe facturatie de verslaggeving gemakkelijker doorrekenen 3.2 Reden uitbesteding EPB-verslaggeving Vraag: Waarom besteedt u de EPB-verslaggeving uit aan een extern bureau? N=324

82% van de architecten die EPB- verslaggever zijn, zal dit enkel voor eigen werven uitvoeren. Dit betekent een stijging met 7%-punten t.o.v Slechts 18% zal ook voor externe projecten optreden als EPB- verslaggever. In 2007 was dit nog 25%. 3.2 Optreden als EPB-verslaggever Vraag: Zal u enkel als verslaggever optreden voor uw eigen projecten of ook voor andere werven? N=116

4/5 de van de architecten die EPB- verslaggever zijn, rekent een vergoeding door van < € Een gemiddeld genoteerde vergoeding bedraagt 740 € In 2007 rekende 3/4 de van de architecten een vergoeding aan van < € 3.2 Vergoeding EPB-verslaggeving Vraag: Welke vergoeding vraagt u voor een EPB-verslaggeving van een nieuwbouw eengezinswoning? N=101

3.3 Toepassingsgraad, tevredenheid en suggesties rond het EPB-softwarepakket

Vraag: Heeft u reeds gewerkt met EPB-software? N=400 37% van de bevraagde architectenbureaus vermeldt het laatste jaar gewerkt te hebben met de EPB-software. Dit is een verlaging van 21%-punten t.o.v De EPB-software toepassingsgraad is divers naargelang de grootte van het architectenbureau – Kleine bureaus: 41% – Middelgrote bureaus: 31% – Grote bureaus: 40% 20% van de niet-verslaggevers heeft het laatste jaar reeds gewerkt met EPB-software 3.3 Huidige toepassingsgraad EPB-software

Vraag: In zijn algemeenheid, hoe tevreden bent u over het gebruik van de EPB-software? U kunt dit doen door het geven van een score van 1 tot 10 waarbij 1 helemaal niet tevreden en 10 heel tevreden betekent. N=147 De bevraagde architecten die het laatste jaar gewerkt hebben met de EPB-software, kennen een tevredenheidscore toe van gemiddeld 5.1 De tevredenheidscore is het laagst bij kleine (éénmans) architectenbureaus – Kleine bureaus: 4.9 – Middelgrote bureaus: 5.1 – Grote bureaus: Huidige tevredenheid EPB-software (1)

Vraag: In zijn algemeenheid, hoe tevreden bent u over het gebruik van de EPB-software? U kunt dit doen door het geven van een score van 1 tot 10 waarbij 1 helemaal niet tevreden en 10 heel tevreden betekent. N=147 De tevredenheidscore van de EPB- software is in 2 jaar met 0.1 gedaald van gemiddeld 5.2 in 2007 naar 5.1 in De evolutie in tevredenheidscore is gedaald bij de kleine tot gemiddelde kantoren en gestegen bij de grote kantoren: – Kleine bureaus: 5.1  4.9 – Middelgrote bureaus: 5.3  5.1 – Grote bureaus: 5.1  Huidige tevredenheid EPB-software (2)

Vraag: In zijn algemeenheid, hoe tevreden bent u over het gebruik van de EPB-software? U kunt dit doen door het geven van een score van 1 tot 10 waarbij 1 helemaal niet tevreden en 10 heel tevreden betekent. N=147 De huidige tevredenheid van de architecten die het laatste jaar met EPB-software hebben gewerkt, is gemiddeld laag (5.1) 24% geeft een tevredenheidscore van 7 of meer 30% geeft een tevredenheidscore minder dan 5 T.o.v is een lichte verbetering in de uitersten genoteerd: – Tevredenheidcijfer 7 of meer: 22%  24% – Tevredenheidcijfer < 5: 32%  30% 3.3 Huidige tevredenheid EPB-software (3)

Vraag: In zijn algemeenheid, hoe tevreden bent u over het gebruik van de EPB-software? U kunt dit doen door het geven van een score van 1 tot 10 waarbij 1 helemaal niet tevreden en 10 heel tevreden betekent. N=147 De huidige tevredenheid van de architecten die reeds met EPB- software hebben gewerkt, is laag. 22% geeft een tevredenheidscore van 7 of meer. 32% geeft een tevredenheidscore minder dan Huidige tevredenheid EPB-software (3)

3.3 Huidige tevredenheid EPB-software (4) (deels) EPB-Verslaggever (n=112) (deels) uitbesteding EPB-verslaggever (n=362)

3.3 Concrete suggesties – EPB-software 38% suggereert een referentie bibliotheek met materialen die ter beschikking staat en steeds geactualiseerd wordt. 22% stelt voor om het programma minder ingewikkeld te maken. Een betere navigatie van het programma zou het programma verbeteren. 16% suggereert dat het overnemen en verwijderen van gegevens uit de bibliotheek moet kunnen (kopieermogelijkheden). Het overzetten van gegevens van het ene project naar het andere moet kunnen. Sommige specifieke architectuur-toepassingen zijn niet mogelijk (12%). Het programma loopt vaak vast bij het inbrengen van de gegevens (5%). Voor 4% mag het programma visueler, en mag er met meer lagen kunnen geschoven worden. De helpfunctie kan gebruiksvriendelijker (1%) De Software is niet bruikbaar bij renovaties (1%) De fabrikanten dienen meer betrokken te worden (1%) De informatie kan niet uitgedrukt worden, altijd een overzetting Excel-file (1%), Niet compatibel met Mac (1%) Vraag: Heeft u concrete suggesties voor verbetering van het EPB–softwarepakket? N=147

3.4 Tijdsbesteding EPB-aangifte

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=147 Volgens de architecten die recentelijk met EPB-software hebben gewerkt, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 8 à 9 uur. Dit is gemiddeld 1 uur minder t.o.v Het aantal architecten die de tijdsbesteding 1 dag of langer inschat: – Totaal: 53% – Kleine bureaus: 65% – Middelgrote bureaus: 46% – Grote bureaus: 53% 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (1)

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=31 Volgens de kleine architectenbureaus, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 9.8 uur. 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (2)

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=44 Volgens de middelgrote architectenbureaus, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 8.4 uur. 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (3)

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=72 Volgens de grote architectenbureaus, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 8.7 uur. 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (4)

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=107 Volgens de architecten die optreden als verslaggever, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 9 uur. 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (5)

Vraag: Wat is volgens u de gemiddelde tijd die u nodig heeft voor de opmaak van een EPB-aangifte met de EPB-software voor een gemiddelde nieuwbouw eengezinswoning? N=40 Volgens de architecten die de verslaggeving uitbesteden, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 7.4 uur. 3.4 Gemiddelde tijdsbesteding EPB-aangifte (6)

3.5 Gebruikte informatiebronnen rond energieprestatieregelgeving

Vraag: Als u vragen heeft over de energieprestatieregelgeving, welke informatiebronnen of welke personen raadpleegt u dan? N=400 Gemiddeld worden 1.5 infobronnen vermeld. De externe EPB-verslaggever (72%), de Vlaamse overheid (VEA, energiesparen.be, (56%) en de energieconsultant (22%) zijn de vaakst gesolliciteerde informatiebronnen voor concrete informatie omtrent de energieprestatieregelgeving. 3.5 Gebruikte informatiebronnen (totaliteit)

Vraag: Als u vragen heeft over de energieprestatieregelgeving, welke informatiebronnen of welke personen raadpleegt u dan? N=112 Gemiddeld worden 1.8 infobronnen vermeld. De Vlaamse overheid (86%) en de energieconsultant (38%) zijn de vaakst gesolliciteerde informatiebronnen voor concrete informatie omtrent de energieprestatieregelgeving Indien de architect de EPB- verslaggeving deels uitbesteed, maakt hij ook gebruik van de kennis van de externe EPB-verslaggever (25%) 3.5 Gebruikte informatiebronnen (verslaggever)

3.6 Energiepeil E80 in 2010

Vraag: Bent u op de hoogte dat de energieprestatieregelgeving, meer bepaald de EPB-eisen, strenger worden voor dossiers met aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning vanaf 1 januari 2010? N=400 Vanaf januari 2010 wordt het E80 peil van kracht. 89% van alle architectenbureaus vermeldt op de hoogte te zijn van de strenger eisen vanaf 1 januari 2010: – Kleine bureaus: 93% – Middelgrote bureaus: 86% – Grote bureaus: 88% 3.6 Strengere EPB-eisen vanaf 2010

Vraag: Voor woongebouwen met aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning vanaf 1 januari 2010 geldt maximum E80 (i.p.v. E100 nu). Vergt dit toekomstig E80-peil voor uw projecten “geen enkele”, “kleine” of “grote” aanpassingen qua maatregelen om maximum E80 te behalen? N=400 25% van de architectenbureaus vermelden geen aanvullende aanpassingen nodig te hebben voor het behalen van E80 in % voorziet kleine aanpassingen Volgens 21% zullen grote aanpassingen nodig zijn om het E80 peil te kunnen halen Per bureaugrootte is dit respectievelijk: – Kleine bureaus: 29%, 52% en 19% – Middelgrote bureaus: 21%, 58% en 21% – Grote bureaus: 26%, 51% en 23% 3.6 Noodzakelijke aanpassingen voor E80

Vraag: Is volgens u de Vlaamse bouwsector klaar voor koudebrugarm bouwen? N=400 Volgens 45% van de architectenbureaus is de Vlaamse bouwsector klaar voor koudebrugarm bouwen Echter: 55% (53%+2%) is dit niet zeker dat de bouwsector er klaar voor is Hoe groter het architectenbureau, hoe meer twijfels: – Kleine bureaus: 55%, 44% en 1% – Middelgrote bureaus: 45%, 51% en 4% – Grote bureaus: 40%, 59% en 1% 3.6 Koudebrugarm bouwen

Vraag: Is volgens u de Vlaamse bouwsector klaar voor luchtdicht bouwen? N=400 Volgens slechts 26% van de architectenbureaus is de Vlaamse bouwsector klaar voor luchtdicht bouwen 74% (72%+2%) is dit niet zeker dat de bouwsector klaar is voor luchtdicht bouwen De twijfel rond luchtdicht bouwen is onafhankelijk van de grootte van het architectenbureau: – Kleine bureaus: 24%, 75% en 1% – Middelgrote bureaus: 27%, 69% en 4% – Grote bureaus: 26%, 73% en 1% 3.6 Luchtdicht bouwen

Vraag: Welk % van uw particuliere klanten vraagt uit eigen beweging naar het te verwachten E-peil van hun woonproject? N=400 27% van de bevraagde architecten vermeldt dat hun particuliere klanten spontaan naar het E-peil van hun woning vragen De vraag is het hoogst bij kleinere bureaus: – Kleine bureaus: 29% – Middelgrote bureaus: 26% – Grote bureaus: 26% De verslaggevers ervaren een grotere vraag (33%) dan de niet verslaggevers (25%) 3.6 Vraag particuliere klant naar E-peil

Vraag: In welke mate is het merendeel van uw klanten actief bezig met het aspect “energieprestatie”. Welke van de volgende resultaten wensen ze met hun projecten te behalen? Gelieve enkel rekening te houden met lopende projecten, niet met bouwprojecten waarvoor de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning zal worden ingediend na 1 januari N=400 34% wenst net te voldoen aan de huidige EPB-eisen (E100) 30% van de klanten spelen op veilig (E90 – E95) Volgens de bevraagde architectenbureaus wenst 28% van de particuliere bouwheren een stuk energiezuiniger te zijn dan de huidige EPB-eisen (ongeveer E80) Slechts 4% wenst een (zeer) lage energiewoning (E60 of lager) Per bureaugrootte is dit respectievelijk: – Kleine bureaus: 32%, 28% en 33% – Middelgrote bureaus: 35%, 28% en 30% – Grote bureaus: 33%, 32% en 24% 3.6 Ontvankelijkheid klant inzake energieprestatie

3.7 VEA controles

Vraag: Bent u op de hoogte dat het VEA controles op dossiers uitvoert en boetes oplegt … N=400 De architect is duidelijk op de hoogte van de VEA controles inzake: – Indienen startverklaring / EPB-aangifte (95%) – Voeldoen aan de EPB-eisen (94%) – Waarheidsgetrouwheid EPB-aangifte (90%) Per bureaugrootte is dit respectievelijk: – Kleine bureaus: 95%, 97% en 91% – Middelgrote bureaus: 94%, 92% en 86% – Grote bureaus: 97%, 94% en 92% 3.7 VEA controles

3.8 Confrontatie met enkele stellingen rond energieprestatieregelgeving

3.8 Stellingen rond EPB – Totaliteit (1) Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=400

De architect is het vaakst eens met de stellingen: – “De invoering van de energieprestatieregelgeving heeft de bouwheer al gemotiveerd om meer aandacht te besteden aan de energieprestaties van zijn nieuwbouw of verbouwing” (77% (volledig) eens). – “De taken en verantwoordelijkheden van de architect in het kader van de EPB- regelgeving zijn voldoende duidelijk” (75% (volledig) eens). – “Indien er in de regelgeving geen boetes waren opgenomen, zou het geëiste E-peil niet worden gerealiseerd “(73% (volledig) eens). – “De bouwheer verdient zijn investering in een woning die voldoet aan de EPB-eisen op vrij korte termijn terug” (67% (volledig) eens). – “De te vervullen formaliteiten voor de architect/verslaggever zijn voldoende gebruiksvriendelijk uitgewerkt “(63% (volledig) eens). De architect heeft het meest problemen met de stelling: – “Het is haalbaar om vanaf 2012 de E-80 eis te verlagen naar E-60 voor nieuwbouwwoningen ” (61% (volledig) oneens). 3.8 Stellingen rond EPB – Totaliteit (2)

3.8 Stellingen rond EPB – Totaliteit 2009 vs 2007 Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=400

Stelling 1: “De te vervullen formaliteiten voor de architect/verslaggever zijn voldoende gebruiksvriendelijk uitgewerkt” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 1 N=400 Software niet gebruiksvriendelijk 55% Onduidelijke formulieren 18% Te veel administratie 13% Te ingewikkeld, te veel uitzonderingen 10% Cursussen niet duidelijk genoeg 9% Niet compatibel met Mac 3% Te veel nieuwe normen 1%

Stelling 2: “De taken en verantwoordelijkheden van de architect in het kader van de EPB-regelgeving zijn voldoende duidelijk ” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 2 N=400 Geen duidelijke afbakening, te veel grijze zones qua verantwoordelijkheid47% Te veel administratie 24% De verwachtingen niet duidelijk genoeg 14% Niet verslaggevende architecten zijn niet op de hoogte van EPB- regelgeving, te ingewikkeld 12% Te veel opzoekwerk 2% Te veel wijzigingen 2%

Stelling 3: “De bouwheer verdient zijn investering in een woning die voldoet aan de EPB-eisen op vrij korte termijn terug ” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 3 N=400 Niet mogelijk op korte termijn, eerder periode van 10 jaar 71% Kostprijs te hoog 20% Terugverdienen investering afhankelijk van externe factoren: isolatie vs zonnepanelen 8% Ervaring vaklui 6%

Stelling 4: “De invoering van de energieprestatieregelgeving heeft de bouwheer al gemotiveerd om meer aandacht te besteden aan de energieprestaties van zijn nieuwbouw of verbouwing ” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 4 N=400 Verplichting is geen motivatie, informeren is een noodzaak34% Te hoge kostprijs/investering29% Afhankelijk van de overtuigingskracht van de architect14% Technologie staat nog niet op punt16% Het esthetische aspect is belangrijker dan energiezuinigheid4% Regelgeving is te commercieel gestuurd, foute info bouwheer4% Certificaat belangrijker bij verkoop huis2%

Stelling 5: “Het is haalbaar om vanaf 2012 de E-80 eis te verlagen naar E-60 voor nieuwbouwwoningen ” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 5 N=400 Te grote investering 62% Beperking van vrijheid bouwheer, hij wil ook niet 14% Technische beperkingen 13% 2012 te korte tijdsperiode 11% Theorie staat ver van de praktijk 9% Te weinig kennis architecten, slechte uitvoering aannemers 7% Te veel isolatie 2%

Stelling 6: “Indien er in de regelgeving geen boetes waren opgenomen, zou het geëiste E-peil niet worden gerealiseerd” De voornaamste redenen waarom de architect het oneens is met deze stelling zijn: 3.8 Reden van niet akkoord met stelling 6 N=400 Mensen zijn bewuster van energienormen (bvb door energiefacturen) 42% Normen worden nagestreefd en opgevolgd / geen nood aan boetes 19% Overtuigingskracht van de architect 18% Geen vertrouwen in de overheid om boetesysteem op te volgen, te weinig controles 15% Klanten hebben weinig of geen realiteitszin, geen idee werkelijke bedragen boetes 6% Boetes helpen, maar niet voldoende 3%

3.8 Stellingen rond EPB – Kleine bureaus Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=76

3.8 Stellingen rond EPB – Middelgrote bureaus Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=142

3.8 Stellingen rond EPB – Grote bureaus Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=182

3.8 Stellingen rond EPB – EPB-verslaggever Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=112

3.8 Stellingen rond EPB – EPB-uitbesteder Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=362

3.8 Stellingen rond EPB – Gewerkt met EPB-software Vraag: Tot slot lees ik u een 6-tal stellingen voor. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? N=147

3.9 VEA Prioritaire actiepunten

Vraag: Aan welk actiepunt dient het VEA volgens u prioritair te werken ter verbetering van de energieprestatieregelgeving en alles wat daarmee samenhangt? N= VEA - Prioritaire actiepunten (1) Sensibilisering door frequente en duidelijke informatiecampagnes: Bewustwording van de particuliere bouwheren (EPB effecten op energieverbruik woning) Meer media belangstelling vanuit pers voor EPB Motiveren van de bouwheer (premies, subsidies,…) Technische infocampagnes naar de professionelen (architect, aannemer) Meer en vaker nieuwsbrieven (concrete info, voorbeelden, ontwerprichtlijnen, cursussen) Grotere informatie aandacht voor bouwdetails (zoals ventilatie, luchtdichtheid) Bouwsector oplossingen aanreiken Eenduidige informatie rond technische oplossingen, verantwoordelijkheden bouwpartners) 25% Verbetering software, databank & referenties 20% Aannemers verantwoordelijkheid aanscherpen (slordig, slechte werkethiek, te weinig kennis)8% E-eisen moeten technisch realiseerbaar zijn, concrete voorbeelden aanreiken voor betere vergelijking (ook voor renovaties) 7% Algemene regelgeving minder strikt uitvoeren (vereenvoudiging) 7%

Vraag: Aan welk actiepunt dient het VEA volgens u prioritair te werken ter verbetering van de energieprestatieregelgeving en alles wat daarmee samenhangt? N= VEA - Prioritaire actiepunten (2) Ventilatienormen moeten soepeler; te veel verlies van energie waar dat niet nodig is6% Subsidies behouden en vermeerderen5% Te veel administratie4% Meer opvolging en controles4% Afbakening verantwoordelijkheden (architect - studiebureau - aannemer)4% Theorie versus praktijk3% Te hoge kostprijs voor zowel particuliere als professionele bouwheren3% Energiezuinige maatregelen zouden volledig fiscaal aftrekbaar moeten zijn3% Te veel betutteling van de overheid naar de bouwheren toe2% Fabrikanten zijn niet genoeg betrokken2% Overheid moet urbanistisch plannen: meer aandacht voor productietechniek2% E60 moet aangemoedigd worden, niet opgelegd2% Globale regelgeving voor de drie gewesten1% EPB-verslaggevers beter bijscholen1% Centraal info nummer voor informatie en bijstand software1%

4 Management summary Energieprestatieregelgeving 2009

4. Management summary – EPB (1) Doelstelling onderzoek Het Vlaams Energieagentschap heeft in samenwerking met de belangrijkste architectenorganisaties (NAV en BVA) in september 2009 een telefonisch onderzoek laten uitvoeren bij 400 architectenbureaus met als doel te peilen naar de evolutie van de implementatie van de energieprestatie- regelgeving in Vlaanderen. Onderzoeksresultaten: Kennis energieprestatieregelgeving De bevraagde architecten die een EPB-opleiding hebben gevolgd, kennen zichzelf een kennisscore van gemiddeld 6.7 toe. De kennisscore is het laagst bij kleine (éénmans) architectenbureaus – Kleine bureaus: 6.2 – Middelgrote bureaus: 6.6 – Grote bureaus: 7.0

4. Management summary – EPB (2) Huidige kennis op het vlak van EPB-regelgeving De bevraagde architecten die een EPB-opleiding hebben gevolgd, kennen zichzelf een kennisscore van gemiddeld 6.7 toe. – 66% geeft zichzelf een cijfer van 7 of meer. Slechts 7% geeft zichzelf een cijfer van < 5. – De vertrouwdheid stijgt in relatie met de hoegrootheid van het architectenbureau Kleine bureaus: 6.2 Middelgrote bureaus: 6.6 Grote bureaus: 7.0 – De tevredenheid van de EPB- verslaggevers (6.9) en de EPB-softwaregebruikers (7.0) is hoger dan respectievelijk de uitbesteders (5.7) en de niet softwaregebruikers (6.4). De kennisscore van de EPB-regelgeving is in 2 jaar met 0.5 toegenomen van gemiddeld 6.2 in 2007 naar 6.7 in – T.o.v is een duidelijke stijging genoteerd: Kenniscijfer 7 of meer: 47%  66% Kenniscijfer < 5: 12%  7%

4. Management summary – EPB (3) Behoefte aan opleiding 26% van de bevraagde architectenbureaus heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving 54% van de EPB-verslaggevers heeft behoefte aan opleiding i.v.m. energieprestatieregelgeving Uitbesteding EPB-verslaggeving 82% besteedt de EPB-verslaggeving (volledig of deels) uit. – De architect vindt de materie te specialistisch en te complex. Hij beschikt over te weinig kennis (43%) – De verslaggeving neemt te veel tijd in beslag (37%) – Te veel administratie (14%) De uitbesteding van de EPB-verslaggeving is met 11%-punten gestegen (71%  82%) 82% van de architecten die EPB-verslaggever zijn, zal dit enkel voor eigen werven uitvoeren. Dit betekent een stijging met 7%-punten t.o.v

4. Management summary – EPB (4) Huidige gebruikspenetratie, tevredenheid en suggesties rond het EPB- softwarepakket De bevraagde architecten die het laatste jaar gewerkt hebben met de EPB-software, kennen een tevredenheidscore toe van gemiddeld 5.1 De tevredenheidscore van de EPB-software is in 2 jaar met 0.1 gedaald van gemiddeld 5.2 in 2007 naar 5.1 in – 24% geeft een tevredenheidscore van 7 of meer – 30% geeft een tevredenheidscore minder dan 5 T.o.v is een lichte verbetering in de uitersten genoteerd: – Kenniscijfer 7 of meer: 22%  24% – Kenniscijfer < 5: 32%  30%

4. Management summary – EPB (5) Tijdsduur EPB-verslaggeving Volgens de architecten die recentelijk met EPB-software hebben gewerkt, situeert de gemiddelde tijdsbesteding voor de opmaak van een EPB-aangifte rond 8 à 9 uur. Dit is gemiddeld 1 uur minder t.o.v Vergoeding EPB-verslaggeving 4/5 de van de architecten die EPB-verslaggever zijn, rekent een vergoeding door van < € Een gemiddeld genoteerde vergoeding bedraagt 740 € (-5€ t.o.v. 2007) Huidige toepassingsgraad EPB-software 37% van de bevraagde architectenbureaus vermeldt het laatste jaar gewerkt te hebben met de EPB-software. Dit is een verlaging van 21%-punten t.o.v De uitbesteding van de EPB-verslaggeving is met 11%-punten gestegen (71%  82%)

4. Management summary – EPB (6) E80 vanaf % van alle architectenbureaus vermeldt op de hoogte te zijn van de strenger eisen vanaf 1 januari 2010 – 25% van de architectenbureaus vermelden geen aanvullende aanpassingen nodig te hebben voor het behalen van E80 in 2010 – 54% voorziet kleine aanpassingen – Volgens 21% zullen grote aanpassingen nodig zijn om het E80 peil te kunnen halen Koudebrugarm bouwen Volgens 53% van de architectenbureaus is de Vlaamse bouwsector klaar voor koudebrugarm bouwen Luchtdicht bouwen Volgens slechts 26% van de architectenbureaus is de Vlaamse bouwsector klaar voor luchtdicht bouwen E60 vanaf 2012 De architect heeft het meest problemen met de stelling: – “ Het is haalbaar om vanaf 2012 de E-80 eis te verlagen naar E-60 voor nieuwbouwwoningen ” (61% (volledig) oneens).

4. Management summary – EPB (7) VEA controles De architect is duidelijk op de hoogte van de VEA controles inzake: – Indienen startverklaring / EPB-aangifte (95%) – Voeldoen aan de EPB-eisen (94%) – Waarheidsgetrouwheid EPB-aangifte (90%) Ontvankelijkheid particuliere bouwheer inzake energieprestatie 27% van de bevraagde architecten vermeldt dat hun particuliere klanten spontaan naar het E-peil van hun woning vragen – 34% wenst net te voldoen aan de huidige EPB-eisen (E100) – 30% van de klanten spelen op veilig (E90 – E95) – Volgens de bevraagde architectenbureaus wenst 28% van de particuliere bouwheren een stuk energiezuiniger te zijn dan de huidige EPB-eisen (ongeveer E80) – Slechts 4% wenst een (zeer) lage energiewoning (E60 of lager)