Amsterdam Business School De reikwijdte van het contra proferentembeginsel in het verzekeringsrecht Prof. dr. M.L. Hendrikse

Inleiding In deze voordracht komen vier onderwerpen aan de orde: 1) Ratio contra proferentem beginsel 2) CPR-beginsel en niet-consumentenverzekeringen 3) CPR-beginsel en makelaarspolissen 4) Toepassing CPR-beginsel buiten uitleg l.stuk Typ hier de footer

Ratio contra proferentem beginsel (1) Voorwaarde voor toepassing cpr-beginsel is dat er sprake is van onduidelijk beding (2 fasen uitleg model) Contra (tegen) proferentem (de ‘’makende’’) uitleg. Dus degene die formuleerde ‘loopt risico’. Juister is m.i. een uitleg tegen degene die de onduidelijke voorwaarde heeft ingebracht. Zie ook Tjittes 2009, p. 42 en Hijma 2010, p. 34. Typ hier de footer

Ratio contra proferentem beginsel (2) CPR beginsel is een universeel beginsel. Zie onder andere het Romeinse recht (Digesten) en rechtspraak en wetten van zowel continentaal Europa als het VK: (bijv.) § 305 Abs. 2 BGB (D.), BGE 132 III 264 E 2.2 (Zw.) en Manchester College vs. Trafford (1679) 2 Show (VK) Typ hier de footer

CPR-beginsel en niet-consumentenverzekeringen (1) CPR-regel ex art. 6:238 lid 2 2e zin is beperkt tot consumentenovereenkomsten toch is toepassing cpr-beginsel buiten consumentenverzekeringen mogelijk: HR Liszkay II (NJ 1990, 583): contra proferentem-gezichtspunt bij niet-professionele wederpartij van verzekeraar waarbij niet-professioneel geen synoniem is van consument. Typ hier de footer

CPR-beginsel en niet-consumentenverzekeringen (2) Een CPR-regel voor alle gevallen waarin de verzekeraar de verzekeringsvoorwaarden heeft ingebracht lijkt mij de beste oplossing. Een paar argumenten: Verz.ovk is toetredingsovk. Colle 2006, p. 39. De uitsluiting van art. 6:235 BW-bedrijven is te willekeurig en sluit niet aan bij realiteit De oplossing is internationaal gangbaar. Typ hier de footer

CPR-beginsel en makelaarspolissen (1) In het beursbedrijf worden veel makelaarspolissen gebruikt. Makelaarspolis is in het alg. een toetredingscontract: de makelaar heeft de verzekeringsv. – al dan niet door hemzelf opgesteld – ingebracht en de namens de verzekeraars intekenende assuradeuren stemmen met de voorwaarden in door intek. Typ hier de footer

CPR-beginsel en makelaarspolissen (2) Het cpr-beginsel geldt m.i. dus in volle omvang ingeval van een makelaarsp., zij het dat het beginsel nu in het voordeel van de verzekeraar(s) uitvalt.’As the broker is the agent of the assured, the contra proferentem principle is not applicable in the usual way and any ambiguity will in those circumstances be construed against the insured and in favour of the insurer ‘ Typ hier de footer

CPR-beginsel en makelaarspolissen (3) Het citaat is van Merkin 2006, p. 63 die verwijst naar diverse Engelse uitspraken. Steun voor het onderhavige standpunt vindt men ook in art. II-8:103 DCFR en bij Colle 2006, p. 39: ‘’Toetredingscontracten zouden steeds (curs. MLH) tegen de opsteller ervan uitgelegd worden’’ Typ hier de footer

CPR-beginsel en makelaarspolissen (4) De Nederlandse rechtspraak en literatuur gaat veel minder ver. Zie onder andere Asser-Clausing-Wansink 2007, p. 277; r.o. 5.1 Arb. vonnis 14 oktober 1993, BR 1994, 438. Men legt naar mijn mening ten onrechte teveel de nadruk op het feit dat er overleg plaatsvindt over de verzekeringsv. van de makelaarspolis tussen makelaar en assuradeuren. Typ hier de footer

CPR-beginsel en makelaarspolissen (5) Wat te doen als co-assuradeur 1 bedingt dat door hem opgestelde voorwaarden van toepassing zijn en dat vervolgens de makelaar co-assuradeur 2 t/m 6 zo ver weet te krijgen in te tekenen op het contract met de genoemde voorwaarden? Co-assuradeuren 2 tot en met 6 profiteren van cpr nu de makelaar de verz. v. niet heeft opgesteld maar wel ingebracht. Typ hier de footer

Toepassing CPR-beginsel buiten uitleg l.stuk (1) Toepassing van het CPR-beginsel is ook denkbaar buiten het leerstuk van uitleg van verzekeringsvoorwaarden. Zo is het mogelijk dat er een geschil ontstaat tussen verzekeraar en verz.nemer over de uitleg van elementen van precontractuele documenten zoals een vraag op een vragenlijst. Een derg. lijst is een standaard onderdeel van een aanvraagformulier Typ hier de footer

Toepassing CPR-beginsel buiten uitleg l.stuk (2) Het cpr-beginsel zal meebrengen dat een onduidelijke vraag in een aanvraagformulier zal worden uitgelegd in het voordeel van de verzekeringnemer. De in het provinciaal bedrijf gebruikte aanvraagformulieren/vragenlijsten worden opgesteld door de verzekeraar die het dus in zijn macht heeft om de vragen helder te formuleren. Typ hier de footer

Toepassing CPR-beginsel buiten uitleg l.stuk (3) Zie in die zin HR 20 december 1996, NJ 1997, 638 r.o. 3.7 punt 1: ‘’De verzekeringnemer mag een hem door de verzekeraar voorgelegde vraag opvatten naar de zin die de verzekeringnemer daaraan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mag toekennen.’’ Zie voor een recente toepassing van de HR-uitspraak: Gesch. Com. Kifid 2010/54 r.o. 4.6 Typ hier de footer