Subsumptie- en Specificatie- Verklaringen (H.3, H.4) Subsumptie / Nomologische (N-) verklaringen: een individueel of algemeen feit subsumeren onder een wet of theorie Soorten deductief (DN) approximatief (AN) probabilistisch (PN)
(DN-)Verklaringen van wetten door theorieën Stappenschema toepassingsstap aggregatiestap identificatiestap correlatiestap approximatiestap (AN) Steeds met specifieke hulphypothesen
Specificatie-verklaringen Intentioneel handelingen itv bewuste doelen en opvattingen (beliefs and desires) functioneel kenmerken itv functie, m.n. in biologie, ook in sociologie en psychologie (specifiek/abnormaal) causaal gebeurtenissen itv van een abnormale causale factor
Nomologische reconstructie? Vb intentioneel te verklaren: persoon p verricht handeling h premissen: p wenst doel d p denkt dat h nodig is voor d WET: voor alle p, h en d geldt: als p d wenst en denkt dat h daarvoor nodig is dan verricht p h conclusie: p verricht h
Bezwaren geen aansluiting onderzoekspraktijk geen rol voor ‘specifieke intentionele bewering’ extreme geloofspremisse WET lijkt irrelevant symmetrie verklaren/voorspellen
Von Wright’s alternatief WET opvatten als betekenispostulaat laatste twee bezwaren vervallen nieuw bezwaar: magisch betekenispostulaat
Minimum-alternatief: intentioneel Specifieke intentionele bewering: p verricht h met doel/intentie d HOOFDSLEUTEL (1e benadering): p verricht h p wenst doel d p denkt dat h nuttig is voor d
vervolg Onspecifieke intentionele bewering: SLEUTEL: p verricht h intentioneel SLEUTEL: er is een zodanig dat p h verricht met doel / intentie
Gedachtengang itv vragen en antwoorden 1) geconstateerd feit: p verricht h! 2) waarom-vraag? 3) onspecifieke hypothese: intentioneel? 4) specifieke hypothese: doel d? 5) testen implicaties falsificatie, terug naar 3) verificatie, dus waarom-antwoord: doel d! 6) zijstap: intentioneel! 7) vervolgvragen
opmerkingen proces/hoofdproduct/bijproduct stap 6: existentiële generalisatie bezwaren verdwenen functioneel/causaal analoog, maar met heel andere hoofdsleutels
Minimum-alternatief: functioneel Te verklaren: soort s heeft kenmerk k specifieke functionele bewering: s heeft k vanwege functioneel gevolg g HOOFDSLEUTEL(1e benadering): s heeft k k is (voor s) een ‘positief causale’ factor voor g g is (voor s) een positief causale factor voor ‘reproduction and survival’
vervolg Onspecifieke functionele bewering Sleutel: k van s is functioneel Sleutel: er is een zodanig dat s k heeft vanwege functioneel gevolg Gedachtengang analoog intentioneel
Minimum-alternatief: (specifiek/abnormaal) causaal Te verklaren: geb. e trad op in situatie s specifieke causale bewering: e trad op in s tgv van specifieke oorzaak o HOOFDSLEUTEL (1e benadering) e trad op in s o trad op in s als abnormale factor er waren normale factoren f1….fn in s zodanig dat als o en f1…..fn in s dan e
vervolg Onspecifieke causale bewering Sleutel: e trad op in x tgv een specifieke oorzaak Sleutel: er is een zodanig dat e op trad in o ten gevolge van specifieke oorzaak Gedachtengang analoog intentioneel/functioneel
Heuristisch-methodologische principes INTENTIONEEL handelingen worden intentioneel verricht FUNCTIONEEL kenmerken van soorten zijn functioneel CAUSAAL(specifiek/abnormaal) abnormale geb’n hebben een specifieke/abnormale oorzaak HM-principes: geen wet-claims/ zoekprincipes/ defaultregels
Causale effectiviteit: extra componenten in hoofdsleutels Intentioneel: belief & desire causaal effectief voor handeling moeilijk vaststelbaar als defaultregel in gedachtengang opnemen als p h verricht en d wenst en denkt dat h nuttig is voor d en als er geen contra-informatie is dan waren de belief & desire causaal effectief
vervolg Functioneel: 2 soorten tgv veranderende selectie-omgeving functioneel gevolg en R&S waren evolutionair effectief voor het kenmerk functioneel gevolg en R&S zijn ‘behoudseffectief’ voor het kenmerk tgv veranderende selectie-omgeving defaultregel: analoog
vervolg Causaal (specifiek): de abnormale factor was causaal (mede-)effectief in de veroorzaking van de gebeurtenis defaultregel: analoog