Onderwijs en democatisch burgerschap Martha Nussbaum Onderwijs en democatisch burgerschap Ronald Tinnevelt Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Kijk op filosofie Vorm en inhoud van filosofische werken Aristotelische invulling van de moraal. Belang van het particuliere. Pluraliteit en onvergelijkbaarheid van waarden. Ethisch belang van emoties. Strijdbare filosofie: Vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid. Belang van menselijke waardigheid.

Hebben we de geesteswetenschappen echt nodig? De stille crisis in het onderwijs: ‘If this trend continues, nations all over the world will soon producing generations of useful machines, rather than complete citizens (…). The future of the world’s democracies hangs in the balance.’

Cultivating Humanity: A Classical Defense of Reform in Liberal Education (1997) Een filosofisch voorstel voor een bepaalde vorm van burgerschap en het onderwijs dat daarbij hoort.

Cultiveren van menselijkheid? Kritisch redeneren. Narratieve verbeelding. Wereldburgerschap. Wetenschappelijke en economische kennis.

Narratieve verbeelding: ethiek en literatuur Narratieve ethiek: Relatie tussen ethiek en narrativiteit. Relatie tussen lezen van romans en het goede doen? Verbeelding: Jezelf in de schoenen van een ander kunnen verplaatsen. Gevoeligheid voor het particuliere leven van een ander.

Verbeelding: Moraal, politiek en recht Niet alleen gelijkenis: Lezen stimuleert de verbeelding. Romans beantwoorden de vraag naar het goede leven. ‘realistische sociale romans’. Bijdrage aan politiek, recht en burgerschap: Meedogend burgerschap. Verbeeldingsvermogen als onderdeel van publieke redelijkheid. Politieke, gerechtelijke en juridische rationaliteit.

Reikwijdte van mededogen? Aan wie zijn we gelijk respect verschuldigd? Wat is de morele waarde van identificaties op basis van nationaliteit, religie, ras, geslacht etc.?

Wereldburgerschap Model van concentrische cirkels. Diogenes: ‘Ik ben een burger van de wereld’. Cultuur en rechtvaardigheid. Globalisering en basis voor internationale samenwerking.

Wat is een fatsoenlijke samenleving? Menselijk welzijn is van primair moreel belang. Wat is menselijk welzijn? Menselijke welzijn heeft met ‘menselijke vermogens’ (capabilities) te maken.

Menselijke welzijn: ‘wat kan een persoon doen en zijn’? Economische, utilitaristische en Rawlsiaanse theorieen: Geen inzicht in verdeling welvaart. ‘Adaptive preferences’. Verschillende behoeftes. Verschilende conversiemogelijkheden.

Lijst van tien menselijke vermogens Leven. Lichamelijke gezondheid. Lichamelijke integriteit. Zintuiglijke waarneming, verbeeldingskracht en denken. Emoties. Praktische reden. Sociale banden. Andere biologische soorten: in staat zijn om te leven met zorg voor en in relatie met dieren, planten en de wereld van de natuur. Spel: in staat zijn om te lachen, spelen en genieten van recreatieve activiteiten. Vormgeving van eigen omgeving.

Mensbeeld en menselijke waardigheid: Aristoteles – Kant/Rawls “de aristotelische opvatting dat de mens zowel bekwaam als kwetsbaar is en behoefte heeft aan uiteenlopende activiteiten.’ (2006: 23) Menselijke waardigheid en gelijke waarde. Belang van pluraliteit