In stappen naar de innerlijke structuur

Index Waarom een duidelijke structuur? Wat gaat er vaak mis? Fases van structurering Fase 1: Maak een tekstplan voor je structuur en vul deze in Fase 2: Schrijf een eerste versie Fase 3: Controleer de structuur Samenvatting checklist ‘goede structuur’

Waarom een duidelijke structuur? Door een logische en goed overdachte structuur komt de inhoud die je wilt vertellen het beste ‘binnen’ bij de lezer!

Wat gaat er vaak mis? Vaak staan er stukken tekst in een werkstuk die niet aan het hoofdthema verbonden kunnen worden. Let op: relevantie van tekst wordt bepaald door de hoofd- en deelvragen! Vaak is er weinig inhoudelijke samenhang tussen de alinea´s Vaak is er weinig inhoudelijke samenhang tussen de alinea´s waardoor de opbouw van het verhaal niet goed te volgen is

Fase 1: Maak een tekstplan voor je structuur en vul deze in 1. Bepaal het hoofdthema van het stuk dat je gaat schrijven 2. Noteer de belangrijkste vragen 3. Beschrijf kort de antwoorden 4. Werk de antwoorden verder uit 5. Controleer de samenhangen Zelf aan de slag? Zie: Hand-out 1: ‘Hoe maak ik een tekstplan?’

Fase 2: De 1e versie schrijven (1) Nadat je een tekstplan hebt gemaakt kun je beginnen aan de 1e versie van je tekst Hierbij is één ding belangrijk: doorschrijven. Zet een wekker (op 15 – 20 minuten) stop niet met schrijven voordat deze gaat

Fase 2: De 1e versie schrijven (2) Waarom doorschrijven? Je produceert meer Je verwerkt de inhoud goed Teksten worden beter gestructureerd Schrijven is leuker Je kunt straks met meer afstand naar je tekst kijken Je verliest weinig tijd als het toch niet in orde lijkt Zelf aan de slag? Zie Hand-out 2: ‘Hoe schrijf ik een snelle eerste versie?’

Fase 3: De structuur controleren De structuur van een tekstdeel zelf snel en eenvoudig controleren? Doe de arceer-oefening: arceer per alinea de kernzin en check of deze verwijst naar het thema en of volgorde logisch is. De structuur in de hele tekst controleren? Stel de controlevragen van de volgende slides. Zelf aan de slag? Zie Hand-out 3: ‘Hoe structureer ik mijn tekst?’ en Hand-out 4: ‘Welke controlevragen kan ik stellen?’ Schrijven is iets anders dan lezen. Als je de tekst leest vallen je vrijwel altijd dingen op die je al schrijvende nog niet opgemerkt had Bij dezen per tekstdeel een aantal controlevragen om de structuur eens kritisch onder de loep te nemen en zo nodig aan te passen

Structuur controleren met vragen (1) Stel controlevragen over de indeling: Heb je een consequente lay-out gemaakt die de indeling goed zichtbaar maakt? Is het een logische indeling? Staat alles bij elkaar wat bij elkaar hoort? Gaat elke alinea over slechts één thema? Gaat alles in de alinea over dat thema?

Structuur controleren met vragen (2) Stel controlevragen over de inleiding: Geeft de inleiding aan wat het hoofdthema van de tekst is? Geeft de inleiding aan wat de volgorde is waarin de diverse elementen besproken worden? Klopt dat met hoe de tekst werkelijk in elkaar zit?

Structuur controleren met vragen (3) Stel controlevragen over titels, introducties en kernzinnen: Geven de titels goed weer waar de tekst over gaat? Begint je tekst/paragraaf met een toelichting op de structuur? Bevat elke alinea een (en ook maar één) kernzin? Werk je de onderdelen in dezelfde volgorde uit als je ze aankondigt? Gebruik je ook dezelfde woorden?

Structuur controleren met vragen (4) Stel controlevragen over de verbanden in je tekst Zijn de verbanden tussen alle zinnen en alinea’s geëxpliciteerd met signaalformuleringen? Is er schematische overlap tussen alle opeenvolgende zinnen? Bij alle verwijzingen: is in de voorgaande zin het begrip genoemd waarnaar verwezen wordt; is er geen misverstand mogelijk waarnaar verwezen wordt?

Structuur controleren met vragen (5) Stel controlevragen over alinea’s: Gaat elke alinea over het hoofdthema, de hoofdvraag of de eindconclusie van het fragment (al dan niet via subthema´s of subvragen)? Is van elke alinea duidelijk via welke vraag die samenhangt met het hoofdthema? Is van elke alinea duidelijk wat die te maken heeft met de andere alinea´s?

Structuur controleren met vragen (6) Stel controlevragen over de volgorde en rangorde: Volgt uitleg of definitie direct op het noemen van het begrip of verschijnsel dat uitgelegd moet worden? Staan onderwerpen niet verspreid door de tekst? Gaan vooronderstellingen voorafgaan aan stellingen? Is er een verschil aangebracht tussen hoofd- en bijzaken? Is steeds duidelijk te zien of elementen nevengeschikt zijn (dan kun je ze optellen) of ondergeschikt?

Samenvatting checklist ‘goede structuur’ Verbind alles aan de hoofdvraag Zorg dat er een verband is tussen de alinea´s onderling Lukt dat niet, probeer een nieuw schema te maken en kijk of je dan de onderdelen met elkaar kunt verbinden Soms is het beter bepaalde stukken opnieuw te plannen en te schrijven Soms is het nodig om tekstelementen te schrappen omdat ze nergens bij passen Zet alles dat bij elkaar hoort bij elkaar: alles over één thema bij elkaar; alle antwoorden op één vraag bij elkaar Geef noodzakelijke voorinformatie vooraf

Zelf aan de slag? Check ook de hand-outs van deze module om zelf aan de slag te gaan: Hand-out 1: ‘Hoe maak ik een tekstplan?’ Hand-out 2: ‘Hoe schrijf ik een snelle eerste versie?’ Hand-out 3: ‘Hoe structureer ik mijn tekst?’ Hand-out 4: ‘Welke controlevragen kan ik stellen?’

Bronvermelding Boeken: Dirven, J. en Haag, E. (2008), Schrijven in stappen, handboek voor de verslaglegging van literatuuronderzoek, LEMMA uitgeverij Jong, de J. (2011), Handboek academisch schrijven, in stappen naar een essay, paper of scriptie, Uitgeverij Coutinho Websites: Adolescent Literacy: een website waarin theoretische achtergrond over effectieve structurering wordt gegeven (in het Engels): http://www.adlit.org/strategies/23336/ RUG Groningen: een website met algemene tips over structurering van een tekst: http://www.rug.nl/education/other-study-opportunities/hcv/schriftelijke-vaardigheden/voor-studenten/