Kunstmatige Intelligentie Monica Meijsing

Overzicht De mens tussen dier en machine De intelligentie van de Golem Definities van intelligentie Intelligentie en rationaliteit Intelligentie en doelmatigheid Offline en online intelligentie Intelligentie en lichamelijkheid

De mens als animal rationale

Andere dieren: de sphex

Machines: de Golem

Definities van intelligentie An individual is intelligent in proportion as he is able to carry on abstract thinking. (L.M. Terman, 1921) The aggregate or global capacity of the individual to act purposefully, to think rationally, and to deal effectively with his environment. (Wechsler, 1958). Practical intelligence is what most people call common sense. It is the ability to adapt to, shape, and select everyday environments". (Sternberg et al, 2000, p. xi).

Intermezzo: bewustzijn Bewustzijn komt niet voor in de definities Is bewustzijn meer dan het vermogen tot redeneren en flexibel reageren op de omgeving? Kun je denken zonder bewustzijn? Als denken hetzelfde is als redeneren: misschien wel Als denken hetzelfde is als denken-aan, voor de geest halen, etc.: misschien niet

Waarom is de Sphex niet intelligent? Zij denkt niet abstract of rationeel Zij is min of meer effectief en doelmatig in haar eigen omgeving, maar niet flexibel – past zich niet goed aan Zij is niet vrij: ze kiest haar eigen gedrag niet

Waarom is de Golem niet intelligent? Hij denkt niet abstract of rationeel Hij is min of meer doelmatig en effectief,maar niet flexibel Hij doet letterlijk wat hem is opgedragen

Deep blue

Waarom is Deep Blue (niet) intelligent? Hij “denkt” wel abstract en rationeel Hij is wel doelmatig en effectief en flexibel Hij doet enkel waarvoor hij geprogrammeerd is - schaken

Voorwaarden voor intelligentie Abstract rationeel denken Flexibiliteit Vrije keuze of autonomie

Rationaliteit rationaliteit bestaat in het zo goed mogelijk gebruik van de rede en ervaring (zintuigen; empirie) op grond van terzake doende overwegingen

Twee soorten rationaliteit Doel-middel rationaliteit: Gegeven het doel bestaat rationaliteit in het zo goed mogelijk gebruik van de rede en ervaring om tot dat doel te komen Substantiële rationaliteit: ook in de keuze van het doel bestaat rationaliteit in het zo goed mogelijk gebruik van de rede en ervaring

Is Deep Blue rationeel? Deep Blue is duidelijk wel doel-middel rationeel, maar niet volledig substantieel rationeel De (rationele) keuze van de doelen is een kwestie van autonomie Deep Blue is niet autonoom

Twee soorten intelligentie Abstract en rationeel denken Staat los van de omgeving (abstract) Vindt plaats in het hoofd, in de hersenen, in gedachten Offline intelligentie Flexibel en adaptief omgaan met de omgeving Bestaat in interactie met de omgeving Vindt plaats in het lichaam Online intelligentie

Is Deep Blue intelligent? Deep Blue heeft alleen offline intelligentie Hij is alleen maar “hoofd” of “hersenen” Hij is wel doel-middel rationeel Hij is niet substantieel rationeel Deep Blue heeft geen online intelligentie Hij interacteert niet met een echte omgeving Hij heeft helemaal geen “lichaam”

Offline intelligentie en computers Er zijn vele computers die offline intelligentie bezitten Maar ze zijn allemaal enkel doel-middel rationeel

Online intelligentie en robots Robots hebben, i.t.t. computers, wel een “lichaam” Er is in de robotica veel vooruitgang op het gebied van online intelligentie Kunnen we een robot die obstakels vermijdt en naar een bepaald figuur toe beweegt intelligent noemen?

Intelligentie en lichamelijkheid Is lichamelijke, online intelligentie wel echt intelligentie? Is echte intelligentie niet offline intelligentie? Is voor echte intelligentie niet juist de geest (de hersenen) en niet het lichaam essentieel?

Rationaliteit en de geest Rationaliteit is iets van de geest, redeneren Substantiële rationaliteit bestaat uit de juiste keuze van doelen en van daarvoor geëigende middelen Een intelligent wezen is rationeel, flexibel, en kiest autonoom haar doelen en middelen

Wat zijn onze ultieme doelen? De glorie van het opperwezen Mensen en dieren zijn niet belangrijk Het heil van de ziel Menselijke lichamen en dieren zijn niet belangrijk De rechten van de mens Dieren zijn niet belangrijk De rechten van mens en dier Planten (het milieu) zijn niet belangrijk De aarde (gaia)? De waarheid?

Wat rechtvaardigt onze middelen? Een middel moet doelmatig zijn Niet elk doel rechtvaardigt de middelen Het ultieme doel mag niet geschaad worden Maar ultieme doelen kunnen conflicteren De waarheid zeggen kan mensen schaden De belangen van mensen onderling conflicteren De belangen van mensen conflicteren met die van dieren/planten/het milieu

Emoties en de keuze van doelen en middelen Emoties zijn lichamelijk Emoties geven de wereld en ons handelen een onmiddellijke evaluatieve kleuring Emoties helpen bij de autonome keuze van doelen en middelen Zonder emoties blijkt abstracte intelligentie wel mogelijk Zonder emoties blijkt intelligent handelen niet mogelijk

Intelligentie en lichamelijkheid Voor online intelligentie is een levend lichaam noodzakelijk Voor offline intelligentie (abstract rationeel denken) lijkt een levend lichaam niet noodzakelijk

Offline intelligentie en lichamelijkheid Voor offline intelligentie is doel-middel rationaliteit en substantiële rationaliteit noodzakelijk Voor de autonome keuze van doelen en van geëigende middelen zijn emoties noodzakelijk Ook voor offline intelligentie is een levend lichaam noodzakelijk

Conclusie Sphex is niet intelligent: ze heeft wel een levend lichaam maar geen rationaliteit, flexibiliteit, autonomie De Golem is niet intelligent: hij heeft geen levend lichaam, geen rationaliteit, flexibiliteit, autonomie Deep Blue is niet echt intelligent: hij heeft geen levend lichaam en geen autonomie, maar wel rationaliteit en flexibiliteit Misschien kunnen artificial life robots intelligent zijn (in de toekomst?)

Echte intelligentie U bent allemaal echt intelligent.

Einde