1 Recht en conflict in context Filosofie Rechtsfilosofie De advocaat in context Praktijk / Opleiding Conflicten en hun oplossingen Eenheid / Consensus / Overvloed / Eigendom Elementen van orde Lex / ius Fenomenen van orde Maatschappij / Gemeenschap / samenleving Legistiek / juristiek

2 Filosofie (1) Productie Grondslagen Toepassing Theorieën Consumptie

3 Filosofie (2) Menselijk handelen Doelgericht inzetten van middelen op basis van opinies over wat is en kan zijn over oorzaken en gevolgen in een met anderen gedeelde wereld Axioma: A = A  de dingen zijn wat zij zijn _____________________________________ Anti-filosofie: A = “A”  de dingen zijn wat men zegt dat zij zijn

4 Filosofie (3) Fundamentele oordeelscategorieën  Waar vs onwaar wetenschapopinie  Schoon vs lelijkestheticadoel  Goed vs kwaadethicahandeling Wat waarlijk een schoon doel dient en geen lelijke bijwerking heeft  Goed vs slechttechniekmiddel / doel Effectief; efficiënt  Recht vs onrechtrechteen / ander  Zoeken, behouden, herstellen vs ontwijken, ongedaan maken

5 Rechtsfilosofie (1) Recht – Onrecht  Recht = orde in menselijke aangelegenheden  Onrecht = wanorde miskenning van essentiële discrimina aanwezigheid van crimina  verwarring (cf. war=oorlog, conflict) Rechtswetenschap  conflicten en hun mogelijke oplossingen

6 Rechtsfilosofie (2) Beoordelen van rechtsaanspraken  Het “positieve recht” (machtsfenomeen) onderscheid wettig – onwettig relatie met recht – onrecht?  Substantieel: historisch  Formeel: taalgebruik  Ficties als “beginselen” van positief recht Maatschappelijk verdrag, soevereiniteit Scheiding der machten, onafhankelijkheid rechterlijke macht Democratische rechtsstaat (beleidsstaat), Mensenrechten

7 De advocaat in context (1) Werk  positiefrechtelijk systeem van een staat  i.h.b. gerechtelijk apparaat daarvan  “Advocaat” = positie in dat systeem   voorgeschreven rol (wat een advocaat mag of niet mag doen / zeggen)   marginale positie

8 De advocaat in context (2) Vorming  Inwijding in het positieve recht van de staat in het gebruik van de taal van het recht om over officieel erkende machtsverhoudingen te praten  Geen wetenschappelijke basis  Bedrijfsspecifieke opleiding Kwalificatie  Universitair?

9 Rechtswetenschap Conflicten  Oorzaken  Oplossingen

10 A Schaarste M BA DbDb DaDa Veelheid Diversiteit Vrije toegang Conflictdiagram (1)

11 Noodzakelijke voorwaarden  Veelheid van personen  Diversiteit van personen  Inzet is gebruik van / controle schaars middel  Vrije toegang tot schaars middel Mogelijke oplossingen  Veelheid  Eenheid  Diversiteit  Consensus / conformisme  Schaarste  Overvloed  Vrije toegang  Eigendom

12 “Politieke” oplossingen DaDa Eenheid A M/B Maatschappij D ab Consensus AB M Gemeenschap

13 “Economische” oplossingen B DbDb A DaDa B Overvloed “Utopie” A DaDa MaMa DbDb MbMb Eigendom Samenleving

14 Elementen van orde regere /legere iurare LexIus

15 Rechtsorde iurare regere /legere

16 Praxeologie van het recht Basishandelingen macht (kracht; wil+keuze=willekeur) regere: beheren, beheersen (  onderworpen zijn)  Fysiek management legere: beheren, beheersen (  gehoorzamen)  Human resources management  legistiek rede (inzicht) iurare: spreken  Interpersoonlijk, vrijheid onder gelijken  Argumentatief / onderhandelend gesprek  juristiek

17 Fenomenen van orde Horizontale structuur:  Gesprek Samenleving Gemeenschap Verticale structuur  Bevel Maatschappij Totale maatschappij (staat)

18 Juristiek Wetenschap van het gesprek  Gesprek: rationele autolegitimatie In gesprek onweerlegbare waarheden normen Cf. klassieke juridische maximes  Advocaat als jurist Mensen bijstaan in gesprek i.h.b. het argumentatieve gesprek met een rechter

19 Legistiek Interpretatie van bevelen  Hermeneutiek van machtswoorden “Indem die Wissenschaft das Zufällige zu ihrem Gegenstand macht, wird sie selbst zur Zufälligkeit; drei berichtigende Worte des Gesetzgebers und ganze Bibliotheken werden zu Makulatur.” Julius von Kirchmann, "Wertlosigkeit der Jurisprudenz als Wissenschaft" (1847)  Advocaat als legist Gids in het oerwoud van regelgeving / procedures Strategisch / tactisch adviseur

20 Ten slotte Vermaatschappelijking van samenleving en gemeenschap Crisis van het recht Crisis van de Westerse beschaving / cultuur