Irritatie van het kraakbeen achter de knieschijf KNIEKLACHTEN Irritatie van het kraakbeen achter de knieschijf 19 januari 2008, Ron van Diepen, Edwin Ooijevaar en Anko Top

Patella en kraakbeen De patella (knieschijf) beweegt tijdens het bewegen van de knie door de groef die zich in het bot van het bovenbeen (femur) bevind. Deze groef wordt bescherm door kraakbeen waardoor er geen direct contact is tussen de patella en het bot. Hierdoor kan de beweging probleemloos en vooral ook pijnloos verlopen.

Welke specifieke klachten? Pijn bij trap/heuvel af lopen ‘Knarsen’ van de knie Ploppen/klikken van de patella ‘Bioscoopknie’ Geleidelijk ontstaan! Aan de knie kunnen veel (pijn)klachten ontstaan. Klachten die wijzen op kraakbeenproblemen zijn de volgende: In principe is de pijn geleidelijk ontstaan. De pijn is diffuus achter of rondom de patella gelokaliseerd. Traplopen, hardlopen, fietsen en of langdurig zitten (in de auto of bioscoop) maken de klachten erger. Naast pijn kan er ook sprake zijn van instabiliteit van de knie, het door de knie zakken, kraken of knarsen bij het buigen van de knie en haperingen bij strekken/buigen.

Wat is er aan de hand? Kraakbeen achter de knieschijf is ‘geïrriteerd’, versleten of beschadigd. De net genoemde klachten wijzen op beschadiging/slijtage van het kraakbeen achter de patella waardoor de patella direct contact maakt met het bot. Afhankelijk van de plek en mate van de beschadiging doen de genoemde symptomen zich in meer of mindere mate voor.

Hoe ontstaan beschadigingen (1) ? Als gevolg ouder worden Gebruik van onze gewrichten brengt slijtage met zich mee. De mate van slijtage is onder andere afhankelijk van de duur en mate van belasting. Naarmate we ouder worden, en we onze gewrichten langer gebruikt hebben, wordt de slijtage in principe steeds meer merkbaar. Hoe merkbaar hangt in dit geval ook af van hoe zwaar de knieën belast zijn geweest. Degeneratie van het kraakbeen wordt chondromalacie of chondropathie genoemd en vormt vaak een onderdeel van de osteoarthiritis (degeneratie) van de knie. (de man op de foto is een 99 jaar oude Australiër die nog steeds hardloopt)

Hoe ontstaan deze klachten (2)? Specifieke slijtage kraakbeen vanwege ‘scheve’ beweging van de patella in patello-fermorale groef. De patella beweegt door de groef de groef die onderaan het bovenbeen (femur) loopt. Hierbij dient het achterliggende kraakbeen als bescherming. Als de beweging door de groef niet recht plaatsvinden, maar scheef, zal het kraakbeen aan één kant overmatig belast worden waardoor er slijtage en irritatie op kan treden. Er zijn een aantal oorzaken voor de scheve beweging van de patella aan te wijzen.

Hoe ontstaan deze klachten (3)? ‘Scheve’ beweging van de patella in patello-fermorale groef door: - disbalans quadriceps Ee eerste mogelijkheid is een disbalans in de quadriceps (bovenbeenspieren). Bij goed ontwikkelde quadriceps vindt die beweging in principe op de juiste wijze plaats; d.w.z. recht door de groef. Op het moment dat er sprake is van een disbalans in de quadriceps zal de spier aan één kant gaan trekken waardoor de beweging door de groef niet recht plaats zal vinden maar scheef. Het kraakbeen wordt aan één kant overmatig belast waardoor er slijtage en irritatie op kan treden.

Hoe ontstaan deze klachten (3)? ‘Scheve’ beweging van de patella in patello-fermorale groef door: - disbalans quadriceps - standafwijking botten Ook een afwijkende stand van de botten of de vorm van de patella zelf kan een rechte beweging door de groef in de weg staan. Een scheve aansluiting kan veroorzaakt worden door een duidelijke afwijking als X/O benen, maar ook duur meer subtielere standafwijkingen als een platvoet etc. Hardlopen is een zich steeds herhalende beweging waarbij een kleine afwijking op den duur toch een effect kan hebben die normaal gesproken niet merkbaar is. De gevolgen voor het achterliggende kraakbeen zijn in ieder geval hetzelfde als bij de disbalans in de quadriceps: slijtage en irritatie.

Behandeling? Soort behandeling hangt af van de oorzaak van het probleem: een disbalans in de quadriceps vergt natuurlijk een andere aanpak dan x-benen of platvoeten.

Behandeling (1) Fysiotherapie: versterken quadriceps ondersteund door tapen (McConnell therapie) Fysiotherapie is gericht op versterken van met name de quadriceps. Tapen kan gebruikt worden om de knieschijf in een zodanige positie te zetten dat de oefeningen (relatief) pijnloos uitgevoerd kunnen worden. (Therapie is vernoemd naar de Australiër MConnell die hem bedacht heeft.)

Behandeling (2) Fysiotherapie (Voet)correctie Als de oorzaak ligt in standafwijkingen kunnen orthopedische hulpmiddelen helpen.

Behandeling (3) Fysiotherapie (Voet)correctie Eventueel operatie Of een operatie zinvol is en wat er precies geopereerd wordt, hangt af van de oorzaak van het probleem en of die oorzaak operatief opgelast kan worden. Vaak wordt bij knieproblemen in eerste instantie een kijkoperatie (arthroscopie) uitgevoerd om uit zoeken wat precies het probleem is. Daarnaast is het mogelijk om operatief botbeschadigingen te verwijderen (glad maken) of correcties op de patella uit te voeren.

Preventie (1) Versterken quadriceps + stretchen Je wilt dit soort problemen natuurlijk het liefst voorkomen. Dat kan voor een deel door de quadriceps sterk te maken en te houden. Daar zijn genoeg oefeningen voor.

Preventie (2) Versterken quadriceps + stretchen Goed schoeisel Goed schoeisel is bij het verkomen van knie/kraakbeenproblemen met name van belang bij het verhelpen van standproblemen van de voeten/benen die zonder dit schoeisel een afwijkende beweging van de patella zouden veroorzaken..

Preventie (3) Versterken quadriceps + stretchen Goed schoeisel Goede looptechniek Een goede looptechniek helpt om tot een juiste, en daarmee minder blessuregevoelige, loopbeweging te komen.

Tot slot Juiste diagnose is vaak lastig Dat er vandaag alleen al drie presentaties zijn over knieproblemen geeft aan dat er veel mis kan gaan in de knie. Het feit dat die verschillende problemen zich voor kunnen doen in één enkel (relatief klein) gewricht maakt dat het soms moeilijk is een juiste diagnose te stellen. Cruciaal is daarbij een zo nauwkeurig mogelijke omschrijving van de klachten te krijgen (“pijn in m’n knie” is onvoldoende) en van de omstandigheden waarin die klachten zich wel en niet voordoen.

Vragen?