DE NIEUWE HYGIENE-VERORDENINGEN : WAT ZAL ER VERANDEREN ? Raadgevend Comité, Brussel, 28/09/2005

Inhoudstafel (1/2) 1.Inleiding 2.Overzicht Hygiëne pakket 3.Hygiëneverordening 852/2004 (H1) 4.Koninklijk Besluit « H1 » 5. Hygiëneverordening 853/2004 (H2)

Inhoudstafel (2/2) 6.Koninklijk Besluit « H2 » 7.Controleverordening 854/2004 (H3) 8.Koninklijk Besluit « H3 » 9.Conclusies 10.Afkortingen 11.Bibliografie

1. Inleiding 852/2004 en 853/2004 (Hygiëneverordeningen) 854/2004 & 882/2004 (Controle-verordeningen) In te vullen door de Exploitanten In te vullen door de Competente overheden

2. Overzicht « Hygiënepakket » Hygiëneverordening 852/2004 Hygiëneverordening 853/2004 Controleverordening 854/2004 KB H1 KB H2 KB H3 IMPLEMENTATIE-VERORDENINGEN: invoeren en aanpassen van de verordeningen: 853/2004, 854/2004 & 882/2004; NOG NIET GESTEMD voor Transitiemaatregelen, gestemd op 2005/09/23 voor Trichinelle en implementatiemaatregelen MEGARULES: er zullen er drie zijn: overgangsmaatregelen, implementatiemaatregelen en onderzoek trichinose OFFC (882/2004)

3. 852/2004: Inhoudstafel 1. Werkingssfeer 2.Definities 3.Basisprincipes 4.Verplichtingen exploitanten 5.Slotbepalingen 6.Bijlagen 1. Bijlage I: Primaire Productie 2. Bijlage II: Algemene hygiënevoorschriften voor alle exploitanten van levensmiddelenbedrijven (behalve wanneer bijlage I van toepassing is)

3. 852/2004: Werkingssfeer (1/3)  Algemene hygiënevoorschriften voor exploitanten van levensmiddelenbedrijven  Alle stadia van productie, verwerking, distributie (primaire productie tot verkoop aan eindconsument)  Invoer  Uitvoer

3. 852/2004: Werkingssfeer (2/3) Niet van toepassing op :  Primaire productie voor particulier huishoudelijk gebruik  Huishoudelijke bereiding, het hanteren of de opslag van levensmiddelen voor particulier huishoudelijk gebruik  Verzamelcentra en leerlooierijen: vallen alleen onder definitie van levensmiddelenbedrijf: hanteren van grondstoffen voor gelatine en collageen De verzamelcentra en leerlooieren produceren geen gelatine of collageen; de bedrijven die die wel doen (ca. 2 in België) moeten voldoen aan Bijlage III, sectie XIV en XV van 853/2004

3. 852/2004: Werkingssfeer (3/3) Niet van toepassing op: Rechtstreekse levering ( kleine hoeveelheden) door producent van primaire producten => eindverbruiker => plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de eindverbruiker levert Lidstaten stellen wel nationale regels op en waarborgen verwezenlijking doelstellingen van H1 (subsidiariteit) Helpdesk: Subsidiariteit KB “H1”; rekening houden met considerans 48 van 882/2004 i.v.m. de definitie van subsidiariteit (mooi voorbeeld: particuliere slachtingen) Helpdesk: Subsidiariteit KB “H1”; rekening houden met considerans 48 van 882/2004 i.v.m. de definitie van subsidiariteit (mooi voorbeeld: particuliere slachtingen)

3. 852/2004: Slotbepalingen (1/2)  Flexibiliteit Lidstaten kunnen nationale maatregelen treffen om voorschriften van bijlage II van de verordening (EG) nr. 852/2004 aan te passen - voortgezet gebruik van traditionele methoden (e.g.: lambiekbrouwerij,…) - levensmiddelenbedrijven gelegen in gebieden met geografische beperkingen - betrekking op bouw, indeling en uitrusting van de inrichting België pleit voor de uitbreiding van dit concept tot alle producten en dus niet alleen voor producten van dierlijke oorsprong (e.g. lambiekbrouwerijen)

3. 852/2004: Slotbepalingen (2/2)  Raadpleging van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid voor elke wijziging die gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid  Intrekking Richtlijn 93/43/EEG inzake levensmiddelenhygiëne  Inwerkingtreding: 01/01/2006

4. KB “H1” Objectieven (1/2) Algemene filosofie:  Vergelijking van de Belgische wetgeving met de Verordening (EG) nr. 852/2004 (H1);  In het kader van dit KB: invoegen van die elementen die zeker moeten behouden blijven uit de huidige wetgeving en die niet terug te vinden zijn in de Verordening (EG) nr. 852/2004;  Voor de gevallen die niet gedekt worden in het kader van de Verordening (EG) nr. 852/2004, moeten de LS nationale regels opstellen om te voldoen aan de geest van de Verordening

4. KB “H1” Objectieven (2/2)  Aanvulling op de Verordening (EG) nr. 852/2004;  Clausules die weerhouden worden uit de huidige wetgeving en die niet terug te vinden zijn in de Verordening (EG) nr. 852/2004; Gevolg: Wijzigingen en afschaffing van bepaalde belgische KB’s Administratieve vereenvoudiging

4. KB “H1” Primaire productie en daarmee verband houdende bewerkingen (1/4) Hoofdstuk I – Exploitanten van levensmiddelenbedrijven die dieren fokken, oogsten of bejagen, of primaire producten van dierlijke oorsprong Afdeling 1 – Visserijproducten specifieke voorschriften i.v.m. de hygi ë nevoorschriften en het bijhouden van registers Afdeling 2 – Slakken specifieke voorschriften het bijhouden van registers

4. KB “H1” Primaire productie en daarmee verband houdende bewerkingen (2/4) Hoofdstuk II – Exploitanten van levensmiddelenbedrijven die plantaardige producten produceren of oogsten – Algemene bepalingen over het bijhouden van registers – Aanvullende maatregelen met betrekking tot de controle op de aanwezigheid van nitraten en van residuen van gewasbeschermingsmiddelen in en op sommige groente- en fruitsoorten – Bepalingen inzake rechtstreekse levering door de producent van kleine hoeveelheden primaire plantaardige producten aan de eindverbruiker

4. KB “H1” Primaire productie en daarmee verband houdende bewerkingen (3/4) Voorwaarden voor directe levering: voorbeeld Onder kleine hoeveelheden wordt verstaan : -20 ton aardappelen/jaar; -de jaarlijkse opbrengst afkomstig van een oppervlakte van 10 are per soort geteelde groenten of fruit met een maximum van in totaal 50 are.

4. KB “ H1 ” Primaire productie en daarmee verband houdende bewerkingen (4/4)  Voorwaarden voor directe levering: – Geen afwijkingen t.o.v. de algemene hygi ë nevoorschriften – Wel een versoepeling voor de fytoproducten en de biociden: geen verplichte registratie van Datum van monstername en oogsten Resultaten van analyses

5. 853/2004: Inhoudstafel  1. Filosofie en opbouw van de Verordening  2. Bijlage1: Definities  3. Bijlage 2: voorschriften betreffende verscheidene producten van dierlijke oorsprong  4. Bijlage 3: Specifieke voorschriften  5. Werkingssfeer  6. Verplichtingen exploitanten  7. Handel  8. Slotbepalingen

5. 853/2004: Filosofie en opbouw van de verordening  Verordening (EG) nr. 852/2004: Algemene voorwaarden voor exploitanten van levensmiddelenbedrijven;  Verordening (EG) nr. 853/2004: voor exploitanten van levensmiddelenbedrijven – Specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (verwerkte en onverwerkte producten) – Aanvulling op Verordening (EG) nr. 852/2004

5. 853/2004: Werkingssfeer NIET VAN TOEPASSING OP: Rechtstreekse levering door producent van kleine hoeveelheden: - primaire producten - vlees van op het bedrijf geslacht pluimvee, lagomorfen (konijnen, …) - vrij wild (jager) of vlees van vrij wild aan de eindverbruiker aan plaatselijke detailhandel die vers vlees rechtstreeks aan de eindverbruiker levert Lidstaten stellen wel nationale regels op

5. 853/2004: Werkingssfeer Niet van toepassing op detailhandel Wel van toepassing op handelingen van detailhandelzaken i.v.m. levering van producten van dierlijke oorsprong aan andere detailhandelszaken tenzij- opslag en transport (wel T° voorschriften) (e.g. grossisten, distributiecentra supermarktketens, …) - levering aan andere detailhandelszaken (marginaal, plaatselijk, beperkt :te bepalen door lidstaat: e.g. beenhouwers) Lidstaten mogen nationale maatregelen nemen om verordening wel toe te passen op detailhandel

Unprocessed Raw/fresh Products of ANIMAL origin Processed Products of ANIMAL origin Products of PLANT origin EU Nr 852/2004 REG 852/ REG 853/2004

1. Objectieven (1/2) Algemene filosofie:  Vergelijking van de Belgische wetgeving met de Verordening (EG) nr. 853/2004 (H2);  In het kader van dit KB: invoegen van die elementen die zeker moeten behouden blijven uit de huidige wetgeving en die niet terug te vinden zijn in de Verordening (EG) nr. 853/2004;  Voor de gevallen die niet gedekt worden in het kader van de Verordening (EG) nr. 853/2004, moeten de LS nationale regels opstellen om te voldoen aan de geest van de Verordening

1. Objectieven (2/2)  Aanvulling op de Verordening (EG) nr. 853/2004;  Clausules die weerhouden worden uit de huidige wetgeving en die niet terug te vinden zijn in de Verordening (EG) nr. 853/2004; Gevolg: Wijzigingen en afschaffing van bepaalde belgische KB’s Administratieve vereenvoudiging

6. Werkingssfeer (1/2) 1°. de rechtstreekse levering, door de producent, van kleine hoeveelheden primaire producten aan de eindverbruiker of de plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de eindverbruiker levert; 2°. de rechtstreekse levering, door de producent, van kleine hoeveelheden vlees van op het bedrijf geslacht(e) pluimvee en lagomorfen aan de eindverbruiker of aan de plaatselijke detailhandel die dergelijk vlees rechtstreeks als vers vlees aan de eindverbruiker levert ;

6. Werkingssfeer (2/2) 3°. jagers die kleine hoeveelheden vrij wild of vlees van vrij wild rechtstreeks leveren aan de eindverbruiker of aan de plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de eindverbruiker levert. 4°. de levering van producten van dierlijke oorsprong door de detailhandelszaak en aan andere detailhandelszaken en die levering overeenkomstig het nationale recht een marginale, plaatselijke en beperkte activiteit is. 5°. het hanteren en/of verwerken en opslaan van zuivel- en eiproducten in de detailhandel

6. Rechtstreekse levering van kleine hoeveelheden door de producent of de jager aan de eindverbruiker of aan de plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de eindverbruiker levert TITEL II – Hoofdstuk I – Primaire producten Afdeling 1 – Rauwe melk Afdeling 2 – Eieren Afdeling 3 – Visserijproducten Afdeling 4 – Levende tweekleppige weekdieren Afdeling 5 – In het wild gevangen pectinidae (Sint- Jacobsschelpen) Hoofdstuk II – Vlees van pluimvee en lagomorfen Hoofdstuk III – Vrij wild

6. Rechtstreekse levering van producten van dierlijke oorsprong van detailhandelszaken aan andere detailhandelszaken Marginaal: te beschouwen in functie van het productievolume: Mag slechts een klein deel uitmaken van de activiteiten van de handelszaak (vlees- en viswinkels: 800 kg/week, 30 % jaarproductie) Plaatselijk: is geografisch te beschouwen. de detailhandels die de levering ontvangen moeten in de onmiddellijke nabijheid gelegen zijn (80 km) Beperkt: de levering mag slecht bepaalde soorten producten of detailhandelszaken betreffen. Helpdesk: Marginaal: verwijzen naar het KB detailhandel Vicky (beenhouwers) ; geografisch: niet in België Helpdesk: Marginaal: verwijzen naar het KB detailhandel Vicky (beenhouwers) ; geografisch: niet in België

7. 854/2004: Inhoudstafel  1. Inleiding  2. Filosofie en opbouw van de Verordening nr. (EG) 854/2004  3. Werkingssfeer  4. Bijlage I: vers vlees  5. Bijlage II: Levende twee-kleppige weekdieren  6. Bijlage III: Visserijproducten  7. Bijlage IV: Rauwe Melk

7. 854/2004: Inleiding Verantwoordelijkheden bevoegde autoriteit: VERORDENING (EG) nr. 882/2004 (OFFC): horizontale verordening m.b.t. officiële controles op de naleving van de wetgeving inzake diervoeders en levensmiddelen en de voorschriften inzake dierengezondheid en dierenwelzijn [ ]. VERORDENING (EG) nr. 854/2004 (H3): voorschriften voor officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong [ ]. Helpdesk: 854/2004 is oorspronkelijk ontstaan uit de herwerking van de “keuring” Helpdesk: 854/2004 is oorspronkelijk ontstaan uit de herwerking van de “keuring”

7. 854/2004: Werkingssfeer (1/2)  1.Toepassingsgebied  2. Definities  3. Algemene beginselen voor officiële controles: in alle levensmiddelenbedrijven (H2) die producten van dierlijke oorsprong voortbrengen de officiële controles bestaan uit:  Audits: onderzoek naleving door de exploitanten van: procedures m.b.t. goede hygiënepraktijken op HACCP gebaseerde procedures Let op: Het FAVV aanziet audits als de validatie van een autocontrolesysteem  Specifieke controles voor: vers vlees, levende 2- kleppige weekdieren, visserijproducten, rauwe melk. Het woord controles wordt in de verordening weergegeven als audit, maar het FAVV aanziet audit als het valideren van een ACS; de specifieke controles worden verder vermeld in bijlage 1 t.e.m. 4 voor de vier specifieke matrices; dus geen vleesverwerking

7. 854/2004: Werkingssfeer (2/2)  4.Officiële controles van vers vlees: bijlage I  5.Officiële controles van levende 2-kleppige weekdieren: bijlage II  6.Officiële controles van visserijproducten: bijlage III  7.Officiële controles van rauwe melk: bijlage IV  8.Invoerprocedures: bijlage V (inrichtingen uit 3e landen die niet op lijsten hoeven voor te komen) en VI (eisen voor de certificaten bij invoerzendingen)  9.Uitvoeringsmaatregelen  10. Datum van toepassing: 01/01/2006. Helpdesk: 9. Uitvoeringsmaatregelen: bepaalde bijkomende besluiten kunnen genomen worden (e.g. trichine) Helpdesk: 9. Uitvoeringsmaatregelen: bepaalde bijkomende besluiten kunnen genomen worden (e.g. trichine)

8. KB “H3”: Objectieven Via het KB “H3” wordt:  de Belgische reglementering in overeen- stemming gebracht met Verordening (EG) nr. 854/2004 door ze te ontdoen van: – overbodige bepalingen (Administratieve vereenvoudiging) – met de Verordening tegenstrijdige bepalingen  een invulling gegeven aan een aantal regelingen die naar inzicht van de Lidstaten kunnen worden vastgelegd.

8. KB “H3” Aanvullende voorschriften (1/4) OVERZICHT:  Vers vlees – Gemeenschappelijke bepalingen – Specifieke bepalingen van toepassing op als landbouwhuisdier gehouden hoefdieren (rood vlees) – Specifieke bepalingen van toepassing op gekweekt en vrij wild  Levende 2-kleppige weekdieren  Visserijproducten NB: er werden geen aanvullende voorschriften vastgesteld voor de sector “rauwe melk” omdat de in deze sector uitgevoerde controles in belangrijke mate door de sector zelf worden uitgevoerd. Helpdesk: Vers vlees: bijlage 1; tweekleppigen: bijlage 2; viserij: bijlage 3; rauwe melk niet hierin, zit in apart KB Helpdesk: Vers vlees: bijlage 1; tweekleppigen: bijlage 2; viserij: bijlage 3; rauwe melk niet hierin, zit in apart KB

8. KB “H3” Aanvullende voorschriften (2/4)  Gemeenschappelijke bepalingen voor vers vlees: – assistentie: uitvoering van bemonstering en testen door het slachthuispersoneel Trichinella – tegenkeuring  Vers vlees van als landbouwhuisdier gehouden hoefdieren – klieven van karkassen: afwijking (niet klieven) voor: runderen van < 8 maanden oud paarden, runderen, varkens: particuliere slachting en slachting voor rekening van een detailhandelaar Helpdesk: Onderstaande is behoud van de bestaande situatie Helpdesk: Onderstaande is behoud van de bestaande situatie

8. KB “H3” Aanvullende voorschriften (3/4) – aanvullende labo-onderzoeken (e.g. bij noodslachtingen, kiemgroeiremmende stoffen) – observatieperiode voor noodslachtingen – specifieke risico’s: afkeuring van niet aan BSE-test onderworpen runderen, koudebehandeling cysticercose (lintwormen) – merken: modellen en inkt  Vers vlees van wild – merken: modellen en inkt Helpdesk: 1 model valt weg: “bevroren” van gortig vlees; de koudebehandeling houdt in dat niet besmette delen met lintworm mogen ingevroren worden: 10 dagen bij –10 °C; modellen: naast gezondheidsmerk, voorzien in H3, zijn er nog vele andere merken Helpdesk: 1 model valt weg: “bevroren” van gortig vlees; de koudebehandeling houdt in dat niet besmette delen met lintworm mogen ingevroren worden: 10 dagen bij –10 °C; modellen: naast gezondheidsmerk, voorzien in H3, zijn er nog vele andere merken

8. KB “H3” Aanvullende voorschriften (4/4)  Levende 2-kleppige weekdieren – classificatie, opening en sluiting van productie-en heruitzettingsgebieden door het FAVV  Visserijproducten – officiële controle in afslag of andere plaats (mits akkoord FAVV) – Tegenonderzoek (binnen de 12h) Helpdesk: Tweekleppigen: classificatie: vb. van subsidiariteit; tegenonderzoek voor vlees binnen de 24h Helpdesk: Tweekleppigen: classificatie: vb. van subsidiariteit; tegenonderzoek voor vlees binnen de 24h

8. KB “H3”: Straf-en opheffingsbepalingen  Schadelijk verklaring van: – GRM – producten in overtreding met de bepalingen van Verordening (EG) nr. 854/2004 en/of KB “H3”  Opheffing van uitvoeringsbesluiten van de wetten van 1952 en 1965: 16 MB’s of KB’s worden opgeheven (Administratieve vereenvoudiging)

9. Conclusies  1. Integratie  2. Harmonisatie  3. Wettelijk stabiel kader: meer zekerheid voor de ondernemers  4. Door de controleverordeningen: meer éénvormige controle binnen de EU  5. Nood aan informatie: – Informatiesessies voor controleurs/inspecteurs FAVV en de industrie – Openen van speciale website “Veranderingen 2006 : (e.g.: Hygiënepakket)

10. Afkortingen (1/2) AM: Ante Mortem BSE: Bovine Spongiform Encephalopathie E.g.: exemplum gratiae EC : Europese Commissie EU: Europese Unie EFSA : European Food Safety Authority (= Europese Voedselautoriteit) FAVV : Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen GRM: Gespecificeerd Risico Materiaal HACCP: Hazard Analysis and Criticial Control Points FAQ: Frequently Asked Questions

10. Afkortingen (2/2) GHP: Goede Hygiënische Praktijken (Engels: GHP) KB: Koninklijk Besluit LS: Lidstaat MB: Ministerieel Besluit M.b.t. : met betrekking tot MCC: Melkcontrole Centrum Vlaanderen MPA: Medroxy-Progesteron Acetaat MRL: Maximum Residu Limiet OFFC: Offcial Food and Feed Control PM: Post Mortem

11. Bibliografie Europa.eu.int/comm/food n.htm (interpretatiedocument General Food Law) n.htm Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 28 januari 2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving tot oprichting van een Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en tot vaststelling van procedure voor Voedselveiligheidsaangelegenheden SANCO/1515/2005 (25/05/2005): « Guidance document on the facilitation of the implementation of the HACCP principles in food businesses) »