Godsdienstonderricht tussen theorie en praktijk Empirische toets Joke Maex Centrum Academische Lerarenopleiding Faculteit Godgeleerdheid

Onderzoek : Centrum Academische Lerarenopleiding Samenwerking: Centrum v. Godsdienstpsychologie Publicatie (Peeters, 2004) (Geloofs)opvoeding in het gezin : Annemie Dillen Hermeneutisch-communicatief model: Joke Maex Interreligieus leren: Mieke De Vlieger & Wim Smit

Probleemstelling Institutionele ontwikkelingen: - Ontwikkeling van een homogeen katholiek naar een verticaal pluralistisch onderwijs Juridisch onveranderde situatie sinds 1959 Diversifiëring in gezinsvormen - Groeiend gevoel van onzekerheid m.b.t. geloofsopvoeding in het gezin

Probleemstelling Maatschappelijke ontwikkelingen: - Generatiekloof Levensbeschouwelijk gediversifieerde samenleving Radicale individualisering Detraditionalisering

(Geloofs)opvoeding in het gezin Belang van religieuze initiatie Beleving gezinsrelaties ~ geloofsopvoeding Religieuze opvoeding ~ religieuze zelfperceptie Aandachtspunten: Gezinssituatie Beleving van relaties Levensbeschouwing

Hermeneutisch-communicatief model Identiteitsvorming en vorming van een kritische argumentatiestructuur Levensbetrokken onderwijs Aandachtspunten Narratieve identiteit Hermeneutische vaardigheden Narratieve traditie Communicatief onderwijsleerproces

Interreligieus leren Alternatief voor monoreligieus en multireligieus godsdienstonderricht Belang van het engagement Aandachtspunten: Inclusivisme/exclusivisme/pluralisme Mono-/multi-/interreligieus leren Gevoelens tov anders-gelovigen

Empirisch onderzoek Grootschalig (104 leerkrachten en 2500 leerlingen) Schriftelijke enquête Bespreking resultaten leerlingen ASO/TSO

Factoranalyse: gevoelens tov anders-gelovigen Vrees 1 2 3 4 5 6 Onrust 1 2 3 4 5 6 Ergernis 1 2 3 4 5 6 Ongevoeligheid 1 2 3 4 5 6 Onzekerheid 1 2 3 4 5 6 Samenwerking 1 2 3 4 5 6 Verbondenheid 1 2 3 4 5 6 Respect 1 2 3 4 5 6 Openheid 1 2 3 4 5 6 Wil tot dialoog 1 2 3 4 5 6

Resultaat van de factoranalyse Negatieve gevoelens tov anders-gelovigen: Onrust Vrees Ergernis Onzekerheid Ongevoeligheid

Resultaat van de factoranalyse Positieve gevoelens tov anders-gelovigen: Openheid Wil tot dialoog Respect Samenwerking Verbondenheid

Open pluralistisch model Positieve waardering interreligieus leren Complementariteit van godsdiensten Symbolisch interpretatiekader Openheid voor dialoog met anders-gelovigen Gematigde profilering van de leerkracht

Gesloten christelijk model Exclusivistisch/inclusivistische houding Duidelijk christelijk geprofileerde identiteit Letterlijk interpretatiekader Expliciete profilering van de leerkracht Geslotenheid voor dialoog met anders-gelovigen Traditioneel gezinsdenken Strikte geloofsopvoeding

Samenwerkingsmodel Positieve waardering van het hermeneutisch-communicatieve model Leerkracht als GSM Persoonlijke betrokkenheid Dialoog tussen de levensbeschouwelijke interpretatiekaders

Discontinuïteitsmodel Inhoudelijk beperkt model Positivistisch denkkader Negatieve houding tov religie Weinig vertrouwen en interesse in religie

Model van ondersteunende gezinsrelaties Hecht gezin Responsiviteit vader/moeder Aanmoediging tot zelfstandigheid Geloofsondersteunend

Conclusie Open pluralistisch model: μ = 3,43 Gesloten christelijk model: μ = 2,68 Samenwerkingsmodel: μ = 4,16 Discontinuïteitsmodel: μ = 3,58 Model van ondersteunende gezinsrelaties: μ = 3,80