INTERCULTURELE COMMUNICATIE Theoretische omkadering

Wat is communicatie? Definitie: Communicatie is de uitwisseling van symbolische informatie, die plaatsvindt tussen mensen die zich bewust zijn van elkaars aanwezigheid, onmiddellijk of gemedieerd. Deze informatie wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd. (Frank Oomkes, sociaal psycholoog Wageningen). =>Tweerichtingsverkeer centraal (feedback noodzakelijk) =>Betekenis verlenen aan (gemeenschappelijke) zaken =>Directe uitwisseling of m.b.v. een medium (internet, brief, …) =>Verbale en non-verbale taal (lichaamstaal) Meer info vindt u o.a. terug op de site www.communicatiemodel.nl

Communicatiemodel Communicatie is tweerichtingsverkeer!

Interculturele communicatie? Letterlijk: communicatie tussen culturen Culturen=> zowel culturen van sociale klassen, religie, leeftijd of sekse als ook verschillende etnische culturen

Modellen interculturele communicatie Lewis-model (R.Lewis, 1990) TOPOI-model (E.Hoffman, 1999) ARENA-model (Abram & Wesley, 2006)

Lewis-model Culturele analyse: onderverdeeld in categorieën Informatie over verschillende communicatiestijlen Wereld verdeeld in 3 culturele types

Lewis-model

Lewis-model Linear active = data-georiënteerd, taakgericht Multi-active = dialoog-georiënteerd, mensgericht Reactive = luisteraars, introvert => Culturen moeilijk onder te verdelen in 1 categorie, er bestaan vele mengvormen

Lewis-model Voordeel: inzicht in culturele kenmerken Nadeel: ontstaan van stereotypieën Meer informatie over het Lewis-model: http://faculty.fuqua.duke.edu/ciber/ice/Cross%20Culture%20The%20Lewis%20Model.pdf http://www.cultureactive.com/help/info.html

TOPOI-model T=Taal O=Ordening P=Personen O=Organisatie I=Inzet Culturele verschillen achterhalen en aanpakken (misverstanden aanpakken): analyse en interventie Inzicht in culturele kenmerken niet noodzakelijk nodig Culturele achtergrond van de gesprekspartners altijd invloed op het verloop van de communicatie Culturele verschillen meer dan alleen etnische verschillen

TOPOI-model ‘Culturen ontmoeten elkaar niet, maar mensen’ Systeemtheoretische benadering van interculturele communicatie Mensen behoren tot verschillende sociale systemen met elk hun eigen cultuur (multiculturele identiteit) Presentie centraal: interesse in en aandacht voor de ander

TOPOI-model Voordelen: communicatie tussen autochtonen en allochtonen versoepelen, stereotypieën uit de wereld helpen, model voor interculturele samenwerking Nadeel: te complex geen behandeling van culturele verschillen tussen hulpverlener en cliënt Meer informatie over het TOPOI-model staat beschreven in volgend artikel: http://www.expertisepunt.be/files/NEXT%20coaching%20-%20Omschrijving%20TOPOI-model%20Hoffman.pdf

ARENA-model Intercultureel leermiddel: idee over hoe communicatie verloopt en wat je kan doen om het te optimaliseren Vroeger ABCD-model A=Arena (strijdperk, podium) B=Beelden (identiteit, imago) C=Conflict (confrontatie) D=Dialoog (ontmoeting) Identiteit (hoe jij jezelf ziet) en imago (hoe anderen jou zien) komen samen in de ‘arena’ van het leven => kan leiden tot conflicten of tot een dialoog

ARENA-model Voordeel: leren openstellen voor elkaars cultuur en belevingswereld, nieuwe culturen leren kennen Nadeel: simplistische benadering Meer informatie over het ARENA-model vindt u terug in het artikel: http://www.stichtingleren.nl/downloads/ARENA%20MODEL%20VOOR%20(INTERCULTUREEL)%20LEREN%202b%20-%2015mei08.pdf Of in het boek: Abram, I., Wesly, J., Elkaar leren kennen=Leren van elkaar.Eigen identiteit en interculturele dialoog, Uitgeverij Godoy&Godoy, 96 blz, 2009

Nog andere… Het model van de communicatiecodes van Eppink (1981) Driestappenmethode van Pinto (1990) Interculturele communicatiemodel van Shadid (1998) MER-model van interculturele communicatie (Inal, 2004) Zie ook: http://www.tuneconsultancy.nl/NL/Artikelen/PDF/Tijdschrift%20voor%20sociaal%20pedagogische%20hulpverlening.pdf

Interculturele communicatie vandaag De technologie maakt het mogelijk om vandaag met mensen over de hele wereld te communiceren: Direct: vb. verscheidene vervoersmiddelen (vliegtuig, auto, …), uitwisselingsprojecten, … Indirect (m.b.v. medium): vb. Internet (Skype, facebook, hotmail, …), brief, GSM, … Iedereen heeft een verschillende achtergrond en verschillende interpretaties => misverstanden of verrijking van de eigen cultuur

Te raadplegen literatuur Interculturele communicatie is al wereldwijd onderzocht. Er werden dan ook al heel wat boeken over geschreven. Graag geven we u een aantal titels mee. Vink, N., Grenzeloos communiceren. Een nieuwe benadering van interculturele communicatie, KIT Publishers, 218 blz., 2001 Pinto, D., Interculturele communicatie. Conflicten en management (ICCM), Bohn Stafleu van Loghum, 358 blz., 2004 Nunez, C., e.a., Interculturele communicatie. Van ontkenning tot wederzijdse integratie, 2007 Hoffman, E., Interculturele gespreksvoering. Theorie en praktijk van het topoi-model, Bohn Stafleu van Loghum, 387 blz., 2002