Culturele stromingen Culturele ontwikkeling is een proces van opeenvolging en afzetten tegen. Literatuur is het product van een cultuur: het geeft (indirect een beeld van hoe een samenleving op een bepaald moment in elkaar zit)

middeleeuwen renaissance verlichting Onder invloed van renaissance komt de rationele mens centraal te staan. Theocentrische maatschappij Mens centraal: humanisme. Geloof wel nog altijd centraal Men raakt ervan overtuigd dat de wereld zelf te verklaren is met de rede: het verstand  meer aandacht voor wetenschappelijk onderzoek Mens is ondergeschikt aan God. Aards leven in het teken van het bereiken van hiernamaals Reactie op het theocentrisch: naar voorbeeld van de Klassieken: mens kan zich ontwikkelen: homo universalis Literatuur staat in dienst van het geloof: didactisch Literatuur naar voorbeeld van de Klassieken. Meer kritische kijk op geloof Literatuur richt zich op actuele menselijke zaken en het ontginnen van nieuw gebied: satires, reisverslagen etc. Het draait om kennisdeling.

De verlichting Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft. Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van de ander. (Immanuel Kant) Dus: de mens is zelf in staat de wereld te “kennen” door het verstand te gebruiken. Daar is God niet leidend in en ook hebben mensen de Klassiek niet als voorbeeld nodig: de mens kan zelf onderzoeken hoe de wereld in elkaar steekt, door het verstand te gebruiken  RATIONALISME IK DENK DUS IK BEN (Rene Descartes) + de opkomst van de empirie

INVLOED OP LITERATUUR RATIO & ONTDEKKEN  verschillende genres REISVERSLAGEN BRIEFROMANS JEUGDLITERATUUR TIJDSCHRIFTEN

VERLICHTING Romantiek

Romantiek Reactie op Verlichting: tegen het puur rationale  gevoel boven ratio Gevoel van onvrede met de wereld  er is veel armoede (groot verschil arm en rijk) Men wil ontsnappen aan de dagelijkse realiteit (veel aandacht voor dromen) Creativiteit is heel belangrijk Natuur als belangrijke inspiratiebron

Vluchten uit de realiteit Via dromen (verbeelding) In de liefde (en de dood) maatschappijkritiek Via de historie In de natuur

Contemporaine reactie op Romantiek REALISME Tegen het “gevoel” van de Romantiek ontstaat ook verzet ten tijden van de Romantiek zelf: er ontstaat een stroming die er juist op uit is de werkelijkheid zo weer te geven, zoals hij in het echt ook is…